Yaşlı bireylerde görülen Alzheimer ve demans hastalıkları günlük hayatta aynı anlama geliyormuş gibi kullanılabiliyor. Ancak aralarında fark var. Kendinizde veya sevdiğiniz birinde ortaya çıkan belirtilerin Alzheimer mı yoksa demans mı olduğunu bilmek doğru iletişim ve tedavi için oldukça önem taşıyor.
BELİRTİLER DAHA GÜÇLÜ
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre demansı olan kişilerin ortalama yüzde 65'inde Alzheimer hastalığı görülüyor. Bunama teşhisi konmuş geri kalan yüzde 35'lik kısımda ise vasküler demans, Lewy cisimli demans, frontotemporal demans, travmatik demans, bulaşıcı bir hastalıkla ilişkili demans ve hatta alkole bağlı bunama gibi farklı türler görülüyor. Bu türlerin her birinin farklı özellikleri, belirtileri ve ilerleme hızı var. Alzheimer başlangıç aşamasında diğer demans türlerine göre öğrenme yeteneği ve hafızayı daha fazla etkileme eğilimindedir. Yani unutkanlığa neden olma ve konuşma yeteneğini etkileme olasılığı daha yüksek. Alzheimer hastalığına sahip bir kişinin beyninde, sinir hücreleri arasında plak olarak adlandırılan protein parçalarından oluşan birikmeler bulunur. Bu plakların Alzheimer hastalığına katkısı nasıl net olarak bilinmese de sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozdukları ve normal hücre süreçlerine müdahale ettikleri düşünülüyor. Hastalık ilerledikçe ve beynin daha fazla kısmı etkilendikçe, davranış değişiklikleri, kafa karışıklığı, sanrılar, konuşma veya yürüme güçlüğü gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Diğer demans türleri ise beynin hangi bölümlerinin etkilendiğine bağlı olarak farklı şekilde ilerleyebiliyor.
ERKEN AŞAMADA İLAÇ TEDAVİSİ İŞE YARIYOR
Demans türünü teşhis etmek her zaman kolay olmayabilir çünkü bazı kişilerde tam gelişmiş bunama görülmez. Bu durum da hafif bilişsel bozukluk olarak adlandırılır. Demans hastaları bazı aktiviteleri ve görevleri yönetmek için başkalarına ihtiyaç duyarlar. Hafif bilişsel bozukluk teşhisi konmuş kişilerse biraz yönlendirmeye ihtiyaç duysalar da birçok görevi kendi başına yapabilir. Bilinen bir muhitte kaybolmak, yapılan planları unutmak veya düzenli gidilen bir etkinliği atlamak demansın en belirgin semptomları arasındadır. Başınıza bu tür olaylar sık gelmeye başladıysa ilk yapmanız gereken şey doktora görünmek. Erken aşamada belirtilerin ve ilerlemenin takibe alınması demansın türüyle ilgili daha çok bilgi verir ve tedavi şansını artırır. Kullanılan bazı ilaçlar hafif bilişsel bozukluk aşamasında işe yarıyorken, ilerleyen aşamalarda herhangi bir etki göstermiyor. Aile geçmişinizde bunama varsa bu sizin de başınıza geleceği anlamına gelmiyor. Genetik faktörler riski artırıyor ama azaltmak için yapabileceğiniz şeyler var. Fiziksel, bilişsel ve sosyal olarak aktif olun. Kardiyovasküler risk faktörlerini de azaltın. Demans için bilinen risk faktörleri arasında obezite, hipertansiyon ve diyabet gibi hastalıklar da var.