Sıcak havaların bunaltıcı bir hal alması, klimaları günlük hayatımızın bir parçası haline getirdi. Öyle ki; evde, iş yerinde, arabada ve hatta açık ortamlarda bile klima serinliğine ihtiyaç duyar olduk. Klimalar, kapalı ortamların ısı ve nem seviyesini istenilen özelliklere getirme işlevine sahip olabiliyor. Ancak klimaların soluduğumuz havayı doğrudan etkilediğini ve halk arasında klima hastalığı olarak bilinen lejyoner hastalığına sebep olabildiğini unutmamak gerek. Lejyoner hastalığı önemsenmediğinde ise ölümle sonuçlanabiliyor.
SEMPTOMLARINA DİKKAT EDİLMELİ
Klima içerisine bakterilerin yerleşmesi sonucu ortaya çıkan bu hastalık, nemli ortamlarda kolaylıkla barınabilme ve çoğalma özelliği gösterir.
Lejyoner hastalığı, Legionella bakterilerinin neden olduğu bir solunum hastalığıdır.
Bazen bakteriler, pnömoniye (akciğer enfeksiyonu) adı verilen ciddi bir enfeksiyona neden olur. Hastalık hafif bir grip vakasına benzer belirtilere sahip olarak kendini gösterebilir veya pontiac ateş olarak adlandırılan daha az ciddi bir enfeksiyona neden olabilir.
KULUÇKA SÜRESİ 10 GÜN
Lejyoner hastalığının kuluçka süresi iki ile 10 gün arasında değişir. Bakterilere maruz kaldıktan sonra hastalık semptomları ortaya çıkmadan önce geçen süre budur. Birkaç gün boyunca hasta yorgun ve zayıf hissedebilir. Hastaneye yatırılan hastaların çoğunda, genellikle 39.5 dereceden daha yüksek bir ateş oluşur. Öksürük, akciğer enfeksiyonunun ilk bulgusu olabilir. Öksürük, balgam üretimine neden olacak kadar şiddetli olabilir (mukus öksürüklüdür). Gastrointestinal mide semptomları, diyare; en belirgin belirti olmak üzere yaygındır. Birçok hasta; bulantı, kusma ve mide rahatsızlığı geçirir. Diğer yaygın belirtiler; baş ağrısı, kas ağrısı, göğüs ağrısı ve nefes darlığıdır.
Legionella göller ve akarsular gibi tatlı su ortamlarında doğal olarak bulunan bir bakteri türüdür. İnsan yapımı su sistemlerinde de ortaya çıkabilen bu bakteri, yayıldığında ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bakterinin yayıldığı ortamlar şunlardır:
Duşlar ve musluklar
Ev veya araç klimaları
Her kullanımdan sonra yeteri kadar temizlenmeyen sıcak küvetler
Dekoratif çeşmeler
Sıcak su depoları ve ısıtıcıları
Büyük sıhhi tesisat sistemleri
Kapalı ve yeteri kadar klorlanmayan havuzlar
BAKTERİLER NASIL YAYILIYOR?
Legionella bakterileri öncelikle aerosol haline getirilmiş su damlaları yoluyla yayılmasına rağmen, enfeksiyon aşağıdaki yollarla da bulaşabilir:
Aspirasyon: Ağız içi sıvılarının yanlışlıkla akciğerlerinize girmesi, öksürük veya sıvı içerken tıkanmanız, lejyoner hastalığının gelişmesine neden olabilir.
Toprak: Bahçede çalıştıktan veya kirlenmiş saksı toprağı kullandıktan sonra lejyoner hastalığına yakalanabilirsiniz.
RİSK FAKTÖRLERİ
Lejyonella bakterilerine maruz kalmayan herkes hastalanabilir. Aşağıdaki durumlarda enfeksiyon gelişme olasılığınız daha yüksektir:
Sigara, akciğerlere zarar vererek sizi her türlü akciğer enfeksiyonuna daha duyarlı hale getirir.
HIV/AIDS veya belirli ilaçlar, özellikle de kortikosteroidler ve organ naklinden sonra organ reddini önlemek için alınan ilaçlar sonucu zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip olanlar hastalığa yakalanabilir.
Amfizem veya diyabet, böbrek hastalığı, kanser veya kronik akciğer hastalığınız varsa ve 50 yaş üstündeyseniz yine lejyoner hastalığına yakalanabilirsiniz.
HASTALIĞA KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER
Lejyoner hastalığı, her ne kadar klima sebepli bilinse de başka nedenlerden dolayı da ortaya çıkabilir. Duş başlığı ve kirli küvet de hastalığın ortaya çıkmasının başka nedenleridir. Çoğu zaman, duş başlığındaki bakteriler iyi ve zararsız bakterilerdir. Amerika'da Enfeksiyon Hastalıkları Derneği'nin yaptığı açıklamaya göre; bazı bakteriler bağışıklık sistemini korumaya yardımcı olabilir. Ayrıca aynı açıklamada, duş başlığında bakterilerin olmasının akciğer veya cilt enfeksiyonları için yüksek risk taşımadığı belirtilmiştir. Yine de birkaç konuya dikkat etmekte fayda var:
Metal bir duş başlığına geçin
Araştırmalar, bakterilerin plastik fikstürlerde birikmelerinin daha olası olduğunu göstermektedir.
Düzenli olarak temizleyin
Duş başlığınızı temiz tutun ve duşakabininizi düzenli olarak temizleyin. Sağlam bir plastik şişeyi doğal bir dezenfektan olan sirke ile doldurabilir ve daha sonra duş başlığının üzerine ve kabininize püskürtebilirsiniz. Diş fırçası, duş başlığınızı temizlemenize yardımcı olur.
Sıcaklığı 25 dereceyi geçmemeli
Şüphesiz ki klima, dikkat edilmesi gereken faktörlerin en üst sıralarında yer alıyor. Yazın ortam sıcaklığı 25 dereceyi geçmemeli ve klima bu sıcaklığa göre ayarlanmalıdır. Klima filtrelerinin temizliği ihmal edilmemelidir. Ayrıca klima direkt yüze ve göğüs bölgesine vurmayacak şekilde ayarlanmalıdır.
Özellikle kapalı havuzlara dikkat
Havuzlar yeteri kadar klorlanmadığında lejyoner hastalığı başta olmak üzere pek çok hastalığa davetiye çıkarabilir. Havuza girmeden önce klor seviyesinden ve temizlenme sıklığından emin olun. Ayrıca havuzdan çıktıktan sonra kurulanmaya özen gösterin. Havuz suyundan arınmak için duş alın.
Göğüs ağrısını ihmal etmeyin
Göğüs ağrısı çoğunlukla kalp hastalıklarını çağrıştırır. Bu ağrı, her zaman olmasa da bazen kalp hastalığı habercisi olabilir. Göğüs ağrısının sinyal verdiği bir diğer hastalık klima hastalığıdır. Hastaların çoğu nefes alamamaktan, tıkanıklık hissinden ve göğüs ağrısından bahseder. Bu semptomlar, hastalığın en yaygın belirtileri arasında görülür.
İshaliniz düzelmiyorsa doktora gidin
İshal vakalarının yüzde 25'inde lejyoner hastalığına rastlanabilir. Nadir de olsa ishal kanlı olabilir ve uzun süre geçmeyebilir. Bulantı, karın ağrısı ve kusma ile birlikte ortaya çıkan ishal durumunda mutlaka doktora gitmek gerekir.
TEŞHİS VE TEDAVİ
Hastalığın tanısında uzmanlaşmış laboratuvar testleri gereklidir ve ne yazık ki birçok hastanede bu testler mevcut olmayabilir.
Kültür ortamı, bakteri için besin maddeleri sağlar. Hastaların balgamı kültür ortamına konduğunda, bakteri bu ortam üzerinde çoğalır ve tanımlanabilir.
Lejyoner hastalığı, ağır geçebilen ve ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Tedavi edilmemesi halinde ölümcül olabilir. Bunun sebebi, hastalığın içilebilen ve içilemeyen su kaynaklarında hızlıca yayılabilmesi, klima ile solunum yollarına bulaşabilmesidir. Lejyoner hastalığı olan hastaların yoğun bakım ünitesine yatırılması nadirdir. Ancak bu, hastalığın ciddiye alınmaması anlamına gelmemelidir. Lejyoner hastalığı bulaşıcı değildir. Özel bir önlem gerekmez. Hastalık; enfekte kişiler tarafından değil, içme suyu yoluyla ve klimada barınan bakterilerle yayılır. Hastalığın tedavisinde genellikle antibiyotikler kullanılır. Tedavi, doktor kontrolünde gerçekleşir ve ortalama 2-3 hafta sürer.