Varis, halk arasında öğretmen hastalığı olarak da bilinir. Bunun nedeni, günün büyük çoğunluğunu ayakta geçiren kişilerde görülmesidir. Kanı kalbe geri taşıyan damarlar, toplardamar olarak adlandırılır. Bu damarlar, kan akışının kalbe doğru tek yönlü olmasını sağlayan kapakçıklar içerir. Ancak bu kapaklar; kalıtımsal ve edinsel bazı faktörler sonucu tahrip olurlarsa, kalbe dönen kan, yerçekimi etkisiyle geri kaçar (reflü) ve bacak toplardamarlarında birikir.
YEŞİL-MAVİ RENKLİ
Yıllar içinde reflünün oluşturduğu basınç artışı nedeniyle diz altındaki toplardamarlar şişip genişler, kıvrımlı bir hal alıp varisleri oluştururlar. Kısacası varis; toplardamarlardaki kapak yetmezliği sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bacaklarda çıplak gözle görülebilen kabarık mavi-yeşil damarlar, kişide varis hastalığı olduğunun en belirgin göstergesidir. Üç farklı tipte varis vardır:
Büyük varisler (variköz venler):
Ciltte bariz çıkıntı yapan, çapları 4-15 mm. arasında değişen varislerdir. Bunun nedeni; genellikle büyük bir ana yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliğidir.
Orta boy varisler (retiküler venler):
Ciltten hafif çıkıntı yapan, yeşil renkli, çapları 2-4 mm. arasında değişen varislerdir. Bunlar daha küçük bir yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar.
Kılcal varisler (spider venler):
Ciltten çıkıntı yapmayan, çapları 1-2 mm.'den küçük olan kırmızı-mor renkli varislerdir. Bunlar, küçük çaplı bir ya da birkaç yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşur.
TEDAVİ ŞART
Kan kaçağı (reflü) sonucu oluşan varislerin çoğu çıplak gözle görülebilir; bunlar buzdağının görünen kısmını oluştururlar. Kapak yetmezliği sonucu varise neden olan damar ya da damarlar, çıplak gözle görülemez ya da elle yapılan muayene ile anlaşılamaz. Buzdağının görünmeyen kısmını oluşturan bu damarlar ise Renkli Doppler Ultrasonografi adlı bir ultrason cihazıyla görülebilir. Bu işlem ağrısız ve ortalama 30 dakika süren bir işlemdir. Bu cihazla ayrıca cildin alt kısımlarında yer alan ve çıplak gözle görülemeyen varisler ile bacağın atardamar ve derin toplardamar sistemi de görüntülenebilir. Hastalar, mutlaka Renkli Doppler Ultrasonografi ile incelenmeli ve hastalıklı damarların bir 'haritası' çıkarılmalı. Tedavi de buna göre yapılmalı.
VARİS KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Varis , sanıldığı gibi sadece yaşlılarda görülmez. Araştırmalar, 20-70 yaş arasındaki kişilerin yüzde 50'sinde varis olduğunu gösteriyor. 70 ve üzeri yaşlarda kişilerin yaklaşık yüzde 70-80'inde varise rastlanıyor. Varisin kadınlarda sık görülme nedeni ise; hormonların etkisi ve gebeliktir.