Sınavla öğrenci alacak liselerin açıklanmasıyla öğrenciler, veliler ve eğitim dünyasında tartışmalar başladı. Önceki yıllarda yüksek puanla öğrenci alan köklü okulların, liste dışı kalması tepkilere neden oldu. Yeni liseye giriş sistemine göre isteğe bağlı sınava girilecek. Bin 366 okula, 126 bin 510 öğrenci yerleştirilecek. Her ilde fen, meslek ve imam hatip lisesi bulunurken, 34 ilde Anadolu lisesi yok. Bu iller bir kez daha gözden geçirilmeli. Bir milyon 192 bin 8'inci sınıf öğrencisinin yaklaşık yüzde 11'i sınavla liseye girebilecek.
Ülke genelinde 309 fen, 89 sosyal bilimler, 222 Anadolu lisesi, 297 Anadolu imam hatip, 449 mesleki ve teknik Anadolu lisesine girilecek. Sınava 850 bin dolayında öğrencinin başvuracağını düşünüyorum. Şu anda kimse önünü göremiyor. Özellikle köklü liselerin olmaması, velileri özel okullara yönlendirebilir; tercih döneminde birçok okulun kontenjanı boş kalabilir. Spor, güzel sanatlar, turizm ve sağlık meslek liseleri değerlendirilmemiş. Mesleki ve teknik lise seçimlerinde ise, sektör ilişkileri dikkate alınmış.
MEB'in kriterlerini de sizinle paylaşmakta yarar var. Fen ve sosyal bilimler liselerinin hepsi alındı. Eğer fen ve sosyal bilimlerdeki öğrenci oranı, o ildeki öğrencinin yüzde 10'unu karşılıyorsa başka okul eklenmedi. Ancak, o ilde yüzde 10 kriterine yaklaşılmamışsa, Anadolu liseleri ile kota dolduruldu. Bazı illerde fen ve sosyal bilimler yüzde 10'u doldurduğu için köklü okullar listeye ilave edilemedi. Bu karar gözden geçirilmeli. Köklü okulların, eğitimimizin lokomotifi olduğunu görmezden gelemeyiz.

Sınav zor olacak
Sınavda, en üst gruptan yaklaşık yüzde 10 öğrenci seçilecek. Sorular zor olacak ve öğrencilerin yüzde 50'sine, 60'ına hiç hitap etmeyecek. Bu da çok doğal, çünkü üst grup öğrenci seçilecek. Bu sınavın sonuçlarına bakıp da "şu kadar öğrenci sıfır çekti" demek doğru olmaz. Sınav seçme amaçlı, beceriler ve gerçek yaşama dair bilgiler ölçülecek. Ezber bilgi istenmiyor, analitik düşünme bekleniyor.
Türkçe'de, kitap ve gazete okuyan öğrenci başarılı olacak. Dil bilgisinin metindeki işlevine odaklanılacak. Okuma parçaları uzun olacak. Öğrenci okuduğunu da analiz edecek. Matematikte, ezberlenmiş bilgi olmayacak. Gerçek hayatta kullanımına uygun problem tasarımlarıyla ölçme yapılacak. Fende ise, yaşam becerisine vurgu yapılacak.
Listelerin güncellenmesi gerekiyor.
Aksi halde Anadolu liselerine yığılma olabilir.
Özel okullara yönlenme yoğun olursa, bu yükü kaldırabileceklerini zannetmiyorum.
Bu konu MEB tarafından tekrar değerlendirilmeli.