Dünyaya bakış açımız ve buna bağlı olarak benimsediğimiz beslenme alışkanlıkları zamanla değişiklik gösteriyor. Durum böyle olunca her sene beslenme konusunda yeni eğilimlerin ön plana çıktığına şahit oluyoruz. Bu haftaki yazımda sizlere 2023 yılında beslenme konusunda bizleri bekleyen trendleri; patates sütü, deniz yosunu, havuç makarnası gibi adını sıklıkla duymaya başlayacağımız besinleri anlatmak istiyorum. Yeni bir yıl; hedeflerinize, hayallerinize ve sağlık alışkanlıklarınıza yeniden odaklanmak için yeni bir fırsat olabilir. Beslenme gelişen bir bilim olsa da, beslenme trendleri gelip geçiyor. Her yıl, pazarlama, insanlar ve tatlardan etkilenen gıda tercihlerindeki değişikliklere dayalı olarak yeni besinler ve beslenme trendleri ortaya çıkıyor. Bazı trendler kısa ömürlü olabilirken, bir kısmı uzun yıllar varlığını sürdürebilir. Beslenme trendleri her zaman sağlıkla uyumlu olmasa da, tüketiciler beslenme konusunda daha eğitimli hale geldikçe, beslenme trendleri sağlığı daha fazla teşvik edici hale geliyor.
2022 AKIMLARINA BİR BAKIŞ
2022 yılında öne çıkan ilk sağlık trendi, hiç şüphesiz sürdürülebilir beslenme oldu. Aşırı tüketimi azaltmak için beslenme tercihlerinde değişiklikleri ve daha düşük çevresel etkilere sahip besleyici diyetlere geçişi, aynı zamanda da besin sistemlerindeki kayıplar ve atıkların azaltılmasını içeren bir kavram olan sürdürülebilirliğin benimsenmesi, yeni bitkisel alternatif ürün arayışları eğilimine ivme kazandırdı. İncirden, mantar ve hindibadan elde edilen kahvelerin dünyada giderek yaygınlaşmasının sebebi de bu. Geçtiğimiz sene gerek sürdürülebilirlik gerekse genel sağlık konusunda artan farkındalık ile beraber bitki bazlı beslenmenin yükselişe geçen bir diğer trend olduğunu söylemek mümkün. Daha fazla meyve, sebze, tam tahıl, baklagiller ve ceviz gibi sert kabuklu yemişler diyet önerilerinin başında yer aldı. Ginkgo, ginseng, nane, vanilya ve sarımsak gibi iyi bilinenlerin yanı sıra antienflamatuar nitelikli, eklem ağrılarını yatıştırıcı zerdeçal, kalp sağlığına destekçi kakao, kilo kontrolünde yardımcı yeşil çay, uyku düzeni ve stres yönetimi için başvurulan ashwaganda geçen sene en çok ilgi gören bitkiler arasındaydı.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BESLENME TAHTINI KORUYOR
Sürdürülebilirliğe istinaden 2050 yılına dek 10 milyarlık bir nüfusu tek bir gezegenle beslemek, hepimizin şimdiden karşı karşıya olduğu zorlu bir görev. Bu yüzden gıda bilimi ve teknolojisi önümüzdeki yıllarda kritik bir öneme sahip olacak. Toprağı daha az kullanan, karbon emisyonlarını azaltan gıda üretim yöntemleri önem kazanacak. Geleceğimizi korumak için hayvansal kaynaklı proteinlere alternatifler geliştirmemiz gerekiyor. Dolayısıyla, yeni yılda da hayvansal proteinlere benzeyen inovatif protein kaynaklarının yükselişine şahit olacağız. Bitki bazlı makarnaların yanı sıra bitki bazlı sütler, bitki bazlı etler pazardaki yerini sağlamlaştırmaya devam edecek. Örneğin, patates sütü içecek alanında yerini alacak bitki bazlı sütlerden. Yılın bitkisel proteinleri ise nohut başta olmak üzere türlü bakliyatlar, mantarlar ve deniz yosunları olacak.
MOR DOMATES RAFLARDA YERİNİ ALMAYA BAŞLAYACAK
Eylül 2022'de Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) antosiyanin içeriğini artırmak ve mor renk vermek için genetiğiyle oynanmış yeni bir domatesi onayladı. Şimdiye kadar genetiğiyle oynanmış besinlerden kaçınmış olsak da bu domates fikrimizi değiştirecek gibi duruyor. Çünkü antosiyanin gibi antioksidanlar, serbest radikallerin birçok hastalığın kökü olabilen iltihaplanmaya neden olabilecek hücrelere zarar vermesini engellemeye yardımcı oluyor. Antosiyanin içeriği yüksek yiyecekler yemek, anti inflamatuar özelliklerinden dolayı kalp hastalığı ve diyabet hastalarına fayda sağlıyor.
MUTFAKTA SIFIR ATIK DÖNEMİ
Sürdürülebilir bir yaşam tarzı için gıda israfını ortadan kaldırmayı amaçlayan mutfaklarda sıfır atık anlayışı da 2023 yılının belki de en önemli trendlerinden biri. Çünkü artık israfa 'dur' diyerek, artan yemekleri farklı şekillerde değerlendireceğiz. Meyve ve sebzelerin posalarını smoothie'lerle değerlendirmek, artan sosları saklayıp bir sonraki salatamızda kullanmak ya da sebzelerin kabuklarından farklı tarzda atıştırmalıklar yapmak emin olun hem bütçenize hem de sağlığınıza iyi gelecek.
ÇEKİRDEKSİZ KAHVE ZAMANI
Geçen yıldan bu yana daha fazla alternatif kahve ürününün piyasaya çıktığını görmeye devam ediyoruz. Bu kahveler tıpkı kahve tadında ama tamamen çekirdeksiz. Peki, neden bu kahveler popüler hale geliyor? Kahve üretiminin neden olduğu su kirliliği ve kahvenin üretiminde kullanılan kimyasallar, çevreye zarar vererek sürdürülebilirliği tehdit ediyor, bu nedenle çekirdeksiz kahveler geleceğin çevre dostu kahve alternatifleri olarak değerlendiriliyor. Bu kahvelerin yapımında yüzde 94 daha az su kullanılıyor, karbon emisyonu ise normal kahvelere göre yüzde 93 daha az.
BİTKİ MERKEZLİ BESLENMEYLE GELEN SAĞLIK
Bitki bazlı beslenme, en büyük sağlıklı gıda trendlerinden biri olarak popülaritesini artırmaya devam ediyor ve 2023'te de uygun maliyetli bir beslenme yolu olarak yükselmeye devam edecek. Journal of Nutrition dergisindeki araştırmaya göre, bitki bazlı beslenme yüksek kan basıncını, kolesterol ve kan şekeri düzeylerini düşürüyor ve sağlıklı bir kiloda kalmaya yardımcı oluyor.
GELENEKSEL YEMEKLERE DÖNÜŞ
Yeni yılla birlikte daha hesaplı olan yerel ve yöresel yemekler, artık sağlıklı beslenme trendleri arasında ön sıralara oturacak diyebilirim. Yöresel yemekleri restoranların ana yemek menülerinde de sık sık göreceğiz. Türk mutfağının da yöresel yemekler bakımından çok zengin olduğunu düşünürsek aslında anneanne ve babaannelerimizin o lezzetli ve sağlık dolu tariflerini çıkarmanın tam zamanı diyebilirim. Bu yeni lezzetler arasında ise en çok bakla, mercimek, buğday, fasulye ve nohut gibi bitkisel proteinlerden oluşacak yemekler yer alacak.
YENİ TREND, BİTKİ BAZLI MAKARNALAR
Sağlıklı beslenmenin ön planda tutulacağı 2023 yılında belki de en dikkat çeken değişim, makarnada yaşanacak. Düşük karbonhidratlı bitkisel bazlı gıdalardan yapılan makarnalar, sofralarınıza hem sağlık hem de lezzet getirecek. Özellikle kabak ve havuç, makarnası ile tatlı patates makarnasını mutlaka denemelisiniz. Bunların dışında mercimek, karnabahar gibi sebzelerden yapılan makarnalarla da bitki bazlı seçenekler artıyor, hatta deniz yosunuyla hazırlanan makarnalar bile var.
SU YOSUNLARINA İLGİ ARTIYOR
2023'te en yeni gıdalar denizden gelecek. Asya kültürlerinde uzun zamandır tüketilen bir temel besin olan okyanus bazlı gıdalar ve mineraller, çok gereksinim duyulan sağlık yararları sayesinde tüm dünyada popülaritesini artırıyor. Tıpkı kahve çekirdeği içermeyen kahveler gibi sürdürülebilirliği odağına alan bir diğer beslenme trendi ise bir tür su yosunu olarakT ürkçeye çevrilen 'kelp'. Hızla tüketimi yaygınlaşan ve 2023 yılının devamında da popüler bir yiyecek olarak hüküm sürmesi beklenen 'kelp', cipslere, mısır gevreklerine kadar birçok atıştırmalığın içerisinde çoktan ku-l lanılmaya başladı. İklim dostu bir süper gıda olarak tan-ı nan kelpin orijinal haliyle de atmosferdeki karbonu emebileceği, bu yüzden yaygınlaşmasının kritik bir öneme sahip olduğu söyleniyor.
STRESLE SAVAŞAN BESİNLER
Vücudun fiziksel, kimyasal ya da biyolojik her türlü stres faktörüne karşı direnmesine yardımcı olduğu bilinen bitkilerden oluşan adaptojen beslenme tarzının da gündemde olacağını belirtmeliyim. Adaptojen bitkiler, stresle başa çıkma kabiliyetimizi geliştirerek hastalanma olasılığımızı da düşürüyor. Ayrıca psikolojik olarak da dengede kalmamıza yardımcı olabiliyor. Amerikan ginsengi, meyan kökü, zerdeçal, melisa, papatya ve limon otu gibi bitkileri bu kategoride sayabiliriz.
RUH HALİNİ İYİLEŞTİREN YİYECEKLER REVAÇTA
Mintel 2023 Küresel Yiyecek ve İçecek Trendleri raporu; kafein, magnezyum, B vitaminleri ve çinko içeren yiyecek ve içeceklerin beyin geliştirici faydalarını öne çıkarıyor. Popüler sağlıklı gıda zincirleri ise, Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA'nın duygudurum bozukluklarının semptomlarını iyileştirdiği için talebin artmaya başladığını bildiriyor. Yeşil çaydaki L-theanine, aslan yelesi mantarı ve gingko biloba, B12, 5-HTP gibi bilişsel yeteneği arttıran doğal nootropikleri bu sene çok fazla duyacağız.