Çoğumuz yeni yıla girerken yeni kararlar alıyor. Sigara, alkol gibi bağımlıkları bırakmak, spora ve diyete başlamak en popüler yeni yıl kararları arasında yer alıyor.
Ya da yeni yılda yeni alışkanlıklar edinmek için planlar yapıyoruz.
Elbette alınan kararlar kişiden kişiye değişiyor ama kararların özünde başarılı ve mutlu olmak var.
Ama bu kararların çoğu gerçekleşmiyor.
Hayat yine bildiğini okuyor.
Independent Türkçe sitesinde yeni yılda yeni bir alışkanlık edinmek isteyenlere alışkanlık istifleme (habit stacking) önerisinde bulunan haber dikkatimi çekti.

George Washington Üniversitesi Psikiyatri Dr. Amir A. Afkhami bu yöntemi şöyle açıklıyor:
"Bu, mevcut alışkanlığı bir işaret olarak kullanarak yeni davranışı köklü bir alışkanlığın üzerine 'istifleme' fikrine dayanıyor.
Mevcut rutinlerin gücünden faydalandığı ve ekstra motivasyon ya da iradeye ihtiyaç duymadan yeni bir davranışı hatırlamayı kolaylaştırdığı için bu yöntem işe yarıyor." Örneğin dişlerinizi fırçaladıktan sonra 10 şınav çekmek gibi, yeni bir alışkanlığı zaten yerleşmiş bir davranışa bağladığınızda, yenisi doğal bir uzantı gibi hissediliyor ve yeni bir şeye başlamaya karşı direnci azaltıyor.

Klinik psikolog Hillary Ammon ise pek hoşlanmadığınız bir işi keyif aldığınız bir eylemle birlikte yapmanın da faydalı olacağını söylüyor.
Örneğin çamaşırları toplarken sevdiğiniz bir podcast'i dinlemek alışkanlığın oturmasına yardım edebilir.
İşin sırrı beynin bağlantı kurma ve yeniden düzenleme yeteneğini daha aktif kullanmak!
Yeni yılda aldığınız kararları uygulamakta zorlanıyorsanız 'alışkanlık istifleme' yöntemini deneyebilirsiniz.
Umarım 2025'te daha huzurlu ve mutlu oluruz. Ama genelde gelen yıl, giden yılı aratıyor!
Yine de umut etmek yapabileceğiniz en mantıklı ve pozitif şey.
Herkesin yeni yılını kutlar, sağlık ve mutluluklar dilerim.

***

KÖPEKLERİN YOL AÇTIĞI KAZALAR
Siirt'te Doğan Mahallesi üzerinde seyreden 17 yaşındaki motosiklet sürücüsü Harun Erkuş, sokak köpeklerinin saldırısına uğradı. Kaçmaya çalışan Erkuş'un kullandığı motosiklet, yol kenarında park halindeki kamyonete arkadan çarptı.
Çarpmanın etkisiyle yola savrulan Erkuş, ağır yaralandı. Hastaneye kaldırıldı ama kurtulamadı.
Başıboş köpek sorunu genelde insanlara direkt saldırmalarıyla ya da kuduz vakalarıyla haber oluyorlar.

Oysa başıboş köpekler yukarıdaki haberde de olduğu gibi ölümlü trafik kazalarına da neden oluyorlar.
Ve çocuklar, köpek saldırılarında en çok, saldırıdan kaçarken yola fırlayıp araç çarpınca hayatlarını kaybediyorlar.
Türkiye'de 2018 ile 2023 yılları arasında başıboş köpekler yüzünden 3 binden fazla trafik kazası meydana geldi, bu kazalarda 67 kişi hayatını kaybetti.
2024 yılında da daha istatistiklere girmeyen köpeklerin yol açtığı birçok ölümlü kaza var.
Yasa var ama uygulayan yok! Başıboş köpek sorunu acilen çözülmeli!

***

BİR SİGARA=20 DAKİKA!
University College London üniversitesinde yapılan son araştırmaya göre, tek bir sigara ömrünüzden 20 dakika, bir paket sigara ise yaklaşık 7 saat götürüyor.
Sigara, dünya genelinde önlenebilir hastalık ve ölümlerin önde gelen nedenlerinden biri ve uzun süreli kullanıcılarının üçte ikisini öldürüyor.
Tütün kullanımı, dünyada her yıl 8 milyondan fazla kişinin ölümüne neden oluyor.

Türkiye'de ise 100 bin insan sigaradan hayatını kaybediyor.
Günde bir adet sigara içenlerin kalp hastalığı ve felç riski, günde 20 sigara içenlere kıyasla yalnızca yüzde 50 daha düşüktür.
Yeni yıla yeni kararlar alarak girecekseniz ve sigara bağımlısıysanız yeni yıla sigarayı bırakarak girin.
Sigara içmeyerek kazanacağınız zamanı sevdiklerinize ve kendi mutluluğunuza harcayın.
Özetle yeni yıl sigarayı bırakmak için güzel bir bahane olabilir. 2026'ya girerken de 2025 yılında yaptığınız en güzel şeyin sigarayı bırakmak olduğunu hatırlarsınız.

***

EN GÜVENLİ UÇAKLAR
Yeni yıla girmeye sayılı günler kala üst üste uçak kazaları yaşandı.
Önce Azerbaycan uçağı, sonra da Güney Kore uçağı kaza geçirdi. Birçok insan hayatını kaybetti.
Kaza istatistikleri kara ve deniz taşımacılığına göre hava taşımacılığının daha güvenli olduğunu gösteriyor.
Ancak uçak kazalarından kurtulmak mucizelere bağlı olduğu ve ölü sayısı çok olduğu için uçak kazaları hiç unutulmuyor.
Ne yazık ki, son bir haftada yaşanan kazalar yüzünden insanlarda uçak yolculuğuna dair bir fobi oluştu.
Öte yandan üretildiği günden beri hiç kaza yapmayan uçak modelleri de var. Bu uçaklar hem güvenli tasarımları hem de güçlü performanslarıyla dikkat çekiyorlar.

Örneğin 300 ila 410 yolcu kapasitesine sahip olan ve uzun menzilli uçuşlarda kullanılan Airbus A350 model uçak sıfır ölümcül kaza istatistiğine sahip.
555 yolcu kapasiteli, dört motorlu ve çift katlı olan, dünyanın en büyük yolcu uçağı A380'lerde de hiç ölümcül kaza yaşanmadı.
Dört motorlu ve çift katlı, 410 yolcu kapasitesine sahip Boeing 747-8 ve çift motorlu 242 ila 335 yolcu kapasitesine sahip Boeing 787 Dreamliner uçak modelleri de hiç ölümcül kaza geçirmedi.
Diğer hiç ölümcül kaza geçirmeyen uçak modellerinden bazıları ise şöyle; Airbus A300 Beluga, Boeing 717, Comac C919.
Bu uçaklar için nazar değmesin diyelim. Uçuşunuz yukarıda belirttiğim uçak modellerine denk gelirse kendinizi ekstra güvende hissedebilirsiniz.
Tabii bu istatistik veriler bu uçakların gelecekte de hiç kaza yapmayacakları anlamına gelmez!