Bu hafta 5'te 5'te Princeton Üniversitesi'nde yeme bozuklukları üzerine araştırma yapan Uzman Psikolog Feyza Bayraktar var.
* Lütfen bize kısaca anlatır mısınız, anoreksiya nedir?
Anoreksiya özellikle genç kadınlarda görülen bir yeme bozukluğu sendromudur. Kişinin zayıflama saplantısı sonucu başladığı diyeti uç noktalara vardırarak yemek yemekten ve kilo almaktan korkmasıdır. Anoreksik bir insan zayıf olmasına rağmen kendini aynada şişman görür, beden algısı bozulmuştur ve minimum kilo sınırının yüzde beş altındadır.
* Bir insanın anoreksiyaya yakalandığını nasıl anlayabiliriz?
En önemli özelliği çok zayıf olmasıdır. Sosyal ortamda yemeğe karşı çekimser davranır, hatta yemek yemez. Ellerinde ve yüzlerinde tüylenme olur. Devamlı diyettedir. Bedeniyle ilgili hoşnutsuzluğunu dile getirir.Yemek davetlerine gelmez, gelirse de mönüden diyet ürünler seçer. Aşırı egzersiz yapar. Solgun benizlidir, mutsuzdur. Sosyalleşmekten fazla hoşlanmaz. Ayrıca anoreksik kadınlar üç ay üst üste adet görmezler.
AİLE VE ÇEVRE FAKTÖRÜ
* Peki kendimizin anoreksiya riskini taşıdığını nasıl anlarız?
Doktorunuz ve çevrenizdeki insanlar size zayıf olduğunuzu söylemesine rağmen hâlâ kilo kompleksiniz varsa, kilo almaktan korktuğunuzu hissediyor ve yediklerinizi kısıtlıyorsanız risk altındasınız demektir. Unutmayın anoreksiya psikolojik bir bozukluktur.
* Anoreksiyayı hangi ruh hali tetikler?
Ailede yaşanan problemler yeme bozukluklarını tetikler. Kişinin takıntılı bir kişiliğe sahip olması da etkenlerden biridir. Diğeri de çevresel faktörlerdir ki günümüzde çok etkilidir. Medyanın zayıflık baskısı, güzellik anlayışının zayıflıkla paralel gitmesi... Yani zayıfsan güzelsin, güzelsen de mutlusun fikri! Özgüven eksikliği, 'mutlu olmayı hak etmiyorum' düşüncesi, kişinin kendini cezalandırma isteği de diğer etkenlerdir. Cinsel tacize uğrayanlarda da anoreksiya çok görülür.
* Son soru: Anoreksik birine nasıl davranmalı?
Baskı yapmamalı, zorla yemek yedirmemeli ve vücuduyla ilgili iyi ya da kötü eleştiride bulunmamalıyız. Çünkü anoreksik kişi tedavi görmek istemez, iyileşirse kontrolünü kaybedeceğini ve şişmanlayacağını düşünür. Anoreksik kişiye ılımlı yaklaşarak ama tedaviden asla vazgeçmeden yardım edilmelidir. Aileler bazen uğraşmaktan vazgeçebiliyor lütfen vazgeçmesinler.