Tarihi kaynaklara göre Türkistan, Orta Asya ve Batı Çin'i içerisine alan çok geniş bir bölgenin kayısının ana vatanı olduğu sanılmaktadır. Günümüzden 5000 yıl gibi çok uzun bir zaman önce kayısı bir bölgede bilinmekte ve tarımı yapılmaktaydı. Büyük İskender'in seferleri sırasında kayısı M.Ö. 4. yy'da Anadolu'ya getirilmiş, yetişmesi için uygun iklim ve toprakları Anadolu'da bulunduğundan Anadolu kayısının ikinci vatanı olmuştur.
Kayısı, coğrafik olarak dünyanın hemen hemen her yerine dağılmış olsa da daha çok Akdeniz'e yakın olan ülkelerde Avrupa, Orta Asya, Amerika ve Afrika kıtalarına yayılmış ve burada yetişme alanları bulmuştur.
TÜRKİYE 1. SIRADA
Dünya yaş kayısı üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Malatya'da üretilen kayısı çeşitlerinin başında Hacıhaliloğlu çeşidi gelir. Malatya'da üretilen kayısının yüzde 90'ına yakını bu çeşitten yapılmaktadır. Son yıllarda Kabaaşı, Soğancı çeşitlerinin de yaygınlaştığı görülmektedir.
Kayısı yüksek miktarda şeker, nişasta, protein, pektin içermektedir. Kayısı minerallerden potasyum ve vitaminlerden B karoten yönünden çok zengindir. A vitamini, vücudu ve organları saran epitel doku ve gözün sağlığı, kemiklerin ve dişlerin gelişimi ile sağlığı, endokrin bezlerinin çalışması için elzemdir.
A VİTAMİNİ DEPOSU
200-250 gram kayısı diyeti yeteri kadar yağ içeriyorsa günlük A vitamini tüketiminin 3'te 1'ini karşılayabilir. Ayrıca kayısının sodyumca fakir, potasyumca zengin oluşu bazı özel diyetlerin düzenlenmesinde yardımcı olabilir.
KAYISI ÇEKİRDEĞİNİN FAYDALARI NELERDİR?
Birçok vitamini bünyesinde bulunduran kayısı çekirdeği, tüketiminde önemli yararlar sağlayabiliyor. Vücut fonksiyonlarının düzenli şekilde çalışmasına destek sağlar.
İçerisindeki vitaminlerin fazlalığı, kayısı çekirdeğinin bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ortaya koyuyor. Düzenli olarak tüketildiği zaman, bağışıklığın dıştan gelen etkilere dirençli kalmasına destek veriyor.
Kan basıncının yükselmesini engeller. Bu özelliği sayesinde, yüksek tansiyonu olan kişilere destek besin olarak fayda sağlamaktadır.
Kayısı çekirdeğinden elde edilen yağlar, cilt sağlığı için önemli bir yere sahiptir. Doğal nemlendirici olarak kullanılan bu yağ, yaşlanma karşıtı olarak da kullanılmaktadır.
Kayısı çekirdeğinin önemli özelliklerinden birisi de ağrı kesici etkisinin bulunmasıdır. Özellikle baş ağrısı, mide ağrısı gibi sorunlarda kayısı çekirdeği tüketilebilir.
KAYISI ÇEKİRDEĞİNİN YAN ETKİLERİ
Kayısı çekirdeğinin oldukça önemli zararları da bulunuyor. Aşırı tüketimde (günde 30-60 adet), çok etkili zehirlemelere neden olabiliyor. Çocuklarda bu sayı minimum seviyede olsa bile, zehirleme daha kolay hale gelebiliyor. Bu nedenle, tüketmeden önce uzman doktora danışmalı, tüketiminde aşırıya kaçılmamalıdır. Kayısı çekirdeğinin çiğ olarak tüketilmesine dikkat edilmesi gerektiği gibi yağının kullanımında da çok dikkatli olunması gerekiyor. Vücutta ciddi zehirlemelere neden olan kayısı çekirdeği, kullanılmadan önce uzman görüşü mutlaka alınmalı ve rahatsızlıklara yönelik kullanılmalıdır.
KAYISILI KEK
MALZEMELER
3 adet yumurta
1 su bardağı toz şeker
1 su bardağı yoğurt
1 çay bardağı sıvı yağ
1 paket kabartma tozu
1 paket vanilya
2.5 su bardağı un
9-10 adet kayısı
YAPILIŞI: Taze kayısılı kek tarifi için öncelikle karıştırma kabına yumurta ve şekeri alarak beyazlaşıp köpük köpük olana kadar çırpalım. Ardından üzerine sıvı yağ ve yoğurdu ekleyerek çırpmaya devam edelim. Kabartma tozu, vanilya ve unu da ekleyerek son kez çırpalım. Kek kalıbımızı yağlayıp unladıktan sonra kek harcımızı boşaltalım. Ben bu tarifte 26 cm'lik bir kalıp kullandım. Kek hamuru eşit bir şekilde yayıldıktan sonra üzerine ortadan ikiye kestiğimiz ve çekirdeğini çıkardığımız kayısıları biraz aralıklı olacak şekilde yerleştirelim. Kekimizi önceden ısıttığımız 170 derece fırında, alt üst fansız ayarda yaklaşık 40 dakika pişmeye bırakalım. Sürenin sonunda güzelce kabaran kekimizi fırından alalım ve soğuduktan sonra kalıptan çıkararak servis tabağına aktaralım. Üzerini pudra şekeri ile süslediğimiz kayısılı kekimiz artık servise hazır.