Ah, çağdaş sanat dünyası... Bir tarafı yenilikçi, yaratıcı ve derinlemesine düşündürücü, diğer tarafı ise birbirinin benzeri eserler ve çakma kavgalarının ortasında. Bu defa, Türkiye'nin önde gelen heykeltıraşlarından Ebru Döşekçi, bir heykelin fotoğrafını çekerek, sosyal medya paylaşımı yapıyor ve "Çakma Jeff Koons heykellerinden gözlerimizin kanadığı bir güne daha merhaba" yazarak, güne başlıyor. Tam da herkes Ebru Döşekçi'nin sanatın yüksek mevkilerine oturttuğu bu eleştirisini hazmetmeye çalışırken, sahneye Asmer Sultanova giriyor.



Paylaşılan eser başka bir heykeltıraşın yani Asmer Sultanova'nın eseri, heykeline 'çakma' denmesi karşısında bir sanatçı refleksiyle karşılık veren Sultanova, sosyal medya ortamını adeta bir arenaya çeviriyor: "Tanımadan dinlemeden, sırf boya ustalarının atölyemin önüne araç park etmesini istememem üzerine binbir kabalığa maruz kalıp saygımdan sustuğum için yorum yapan meslektaşım, size de günaydın! Sanırım aynı üniversiteden mezunuz" diyor. Evet, doğru okuyorsunuz ve konu bambaşka bir yere gidiyor. Döşekçi ise "Beni tagleyene kadar kim olduğunu bilmiyordum; park olayından da haberim yok, aynı okuldan da değiliz, kaldı ki bu işleri yapmak için bir okuldan mezun olmaya da gerek yok" diye karşılık veriyor. Ebru Döşekçi, "Ben kimsenin eserine kasıtlı çakma demedim, bir sanatçının işi olduğundan bile haberim yok" diyor aslında ama bir yandan sanat dünyasında uzun süredir bir yara olan başka bir meseleye dikkat çekiyor: Sanatçıların eserlerini başka ustalara yaptırması.



KRİZ Mİ, DOĞAL MI?
Sanat dünyasında yıllardır süregelen, ancak genellikle göz ardı edilen bir konu, son zamanlarda yeniden gündemde: Sanatçılar eserlerini gerçekten kendileri mi yaratıyor, yoksa bu yaratım sürecinde başka ustaların elleri mi devreye giriyor? Sanatçının yaratıcılığı nerede başlar ve ustaların becerileri nerede devreye girer? Bu, modern sanatın en karmaşık ve belki de en rahatsız edici krizlerinden biri haline gelmiş durumda. Bir sanat eseri, sanatçının kendisi tarafından mı yaratılmalı, yoksa ustaların elleriyle mi şekillenmeli? Durumun karmaşıklığı, aynı ustayla çalışan farklı sanatçılarla daha da derinleşiyor.



Bu tür iş birlikleri, sanat dünyasında bir tür 'seri üretim' eleştirisini beraberinde getiriyor. Bir sanatçının eserinin büyük bir kısmı başkaları tarafından yaratıldığında, o eserin sanatsal değeri sorgulanabilir hale gelir mi? Bu mesele, bazı sanat eleştirmenleri tarafından 'gerçek bir kriz' olarak tanımlanırken, diğerleri tarafından sanatsal pratiğin doğal bir evrimi olarak görülüyor. Sanatçının rolü, fikri oluşturmak ve bu fikri yönlendirmek olabilir, ancak bu fikrin fiziksel olarak gerçekleştirilmesi sürecinde başkalarının yardımı kabul edilebilir bir durum mu? Bir sanat eseri, sadece fikrin mi yoksa fiziksel emeğin mi ürünü olarak değerlendirilmelidir? Sanatçılar arasında bu konuda ciddi bir bölünme var. Kimi sanatçılar, bir eseri baştan sona kendilerinin yaratması gerektiğini savunurken, diğerleri, eserlerini gerçekleştirmek için ustaların yardımını almanın sanatsal pratiğin bir parçası olduğunu düşünüyor.



VENEDİK FİLM FESTİVALİ'NDE DİKKAT ÇEKENLER
Venedik Film Festivali, 28 Ağustos'ta Tim Burton-Michael Keaton'ın uzun zamandır beklenen devam filmi Beetlejuice Beetlejuice ile 81. edisyonunu açtı. Büyük stüdyo filmlerinin yanı sıra daha küçük yapımlar da Venedik'te gösterilmekten ve taçlandırılmaktan yararlandı. 'Altın Aslan' ödülü için yarışacak filmler arasında önemli birçok yönetmenin merakla beklenen yapımları bulunuyor. Pablo Larrain'in yönetmen koltuğunda oturduğu 'Maria' ise festivalin dikkat çeken yapımlarından.



Yunan asıllı soprano sanatçısı Maria Callas'ın hayatını konu alan film, 8 dakika boyunca ayakta alkışlandı. Filmde Angelina Jolie, Callas'ı; Haluk Bilginer ise Yunan asıllı armatör Aristotle Onassis'i canlandırıyor. Jolie, film için opera söylemeyi öğrenmekle ilgili "Buradaki herkes çok gergin olduğumu biliyor. Neredeyse yedi ay eğitim aldım çünkü Pablo ile çalıştığınızda hiçbir şeyi yarı yarıya yapamazsınız. O, gerçekten çalışmanızı ve gerçekten öğrenmenizi ve eğitim almanızı talep ediyor" dedi. Jolie'nin performansıyla Oscar yarışında yer alabileceği düşünülüyor.