Türkiye, tarihi mirasının izini sürerek dünya çapında yürüttüğü hukuk mücadelesi ile eserleri ülkemize geri getirmeye devam ediyor.
Ne mutlu ki; geçtiğimiz ayki New York seyahatimde ABD'li yatırımcı ve koleksiyoner Michael Steinhardt'ın yasa dışı yollardan elde ettiği tarihi eserleri yeniden ülkelerine iade edeceğini yazmıştım. Şu günlerde ise iadenin gerçekleşmesine yine New York'ta şahit oluyorum. Geyik benzeri riton, altın giysi aparatı, ana tanrıça idolü, dağ keçisi heykelciği, kuş idolleri ve Kilia idolü de dahil olmak üzere Anadolu kökenli olduğu tespit edilen birçok eserin 2022'nin ilk çeyreğinde Türkiye'ye iade edileceği söylenmişti. Çalışmalar öyle hızlı ilerlemiş ki yılın ilk ayında iade gerçekleşiyor.
20 YILDA 8 BİN ESER
Türkiye bu konuda gerçekten çok başarılı ilerliyor. New York Başkonsolosu Reyhan Özgür'den son 20 yılda 8 binden fazla tarihi eserin Anadolu topraklarına dönüşünü sağladığını öğreniyorum. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yürüttüğü çalışmalar sonucu, 16'sı ABD'li milyarder Michael Steinhardt'ın antik sanat eseri koleksiyonunda bulunan ve el konulan 28 tarihi eser yurda dönüyor.
New York Türkevi'nde düzenlenen törende, tarihi eserler, Türkiye'nin New York Başkonsolosluğunca, ABD İç Güvenlik Bakanlığı ve Manhattan Bölge Savcılığı yetkililerinden teslim alındı. İade edilen eserler arasında Türkiye'de bulunan milattan önce 4'üncü yüzyıla ait döküm geyik başı bulunuyor. Söz konusu eser 1993 yılında Metropolitan Sanat Müzesi'nde sergilenmek üzere kiralanmıştı.
Hatta davada 'Michael Steinhardt, bu eseri Metropolitan Müzesi'nde sergilemiş, o esnada Türkiye bunu niye fark etmedi, şimdi mi fark ediyor' gibi bir suçlama da olmuş. Şimdi savcılığın açıklamasında, Michael Steinhardt'ın sanat eseri edinmesine 'bir ilk olarak' ömür boyu yasak getirildiği, ünlü koleksiyoncunun bu yasağa uyacağını taahhüt ettiği bilgisi paylaşılıyor.
İade nasıl gerçekleşiyor derseniz Steinhardt, Manisa Kulaksızlar'dan çıkarılan 'Yıldız Avcısı' adıyla bilinen Kilia idolünü, 2017'de Christie's Müzayedesi'nde açık artırmaya koymak istemiş ve Türkiye bu durumdan haberdar olur olmaz eserin iadesi için girişimde bulunmuş. Bu kez de mahkeme Steinhardt lehine karar vermiş. Amerikan mahkemesinin eseri Steinhardt'a vermesi kararını temyize götüren ülkemiz bugün eserleri geri alarak gurur verici sonucu ve bu konudaki ciddi mücadelesini bizlere göstermiş oldu. İade edilen eserler ülkemizdeki çeşitli müzelerde sergilenecek.
2021 YILINDA 3480 ESER GERİ GELDİ
Bulunan eserler arasında 12 sikke, 6 bin yıllık bir Kilia idolü, neolitik dönemden bir ana tanrıça idolü ve bir Geyik Başı Rhyton'u bulunuyor. Türkiye geçen ay, ülkenin kaçakçılıkla mücadele yetkililerinin çabaları sayesinde 2021 yılında 3480 kültür varlığını geri kazandığını duyurmuştu. Daha birçok tarihi eserin bulunduğu ülkelerdeki diplomatik çabalar ve açılan iade davaları da sürüyor.
New York Başkonsolosu Reyhan Özgür, törende yaptığı konuşmada, Türkiye'den kaçırılan 28 tarihi eserin iade sürecinin Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca yürütülen çalışmalarla başarılı şekilde tamamlandığını, 28 tarihi eserin iadesinin ise Türkiye ve eski uygarlıklara ev sahipliği yapan topraklardaki eserlerin yağmalanması, kaçırılması ve satılmasının cezasız kalmayacağını gösterdiğini söyledi.
VAN GOGH'UN BU ESŞİZ SERGİSİ TÜRKİYE'YE GELMELİ
New York Manhattan bölgesinde bulunan Pier 36 etkinlik alanında, her gün uzun kuyruklar oluşuyor sebebi dünyaca ünlü Hollandalı ressam Vincent Van Gogh'un eserlerinin yer aldığı üç boyutlu sanat sergisi.
Sergide Van Gogh'un eserleri yerden tavana kadar tüm duvarlara yansıtılıyor, içeri girdiğiniz anda kendinizi masalda gibi hissediyorsunuz. Sergi, ayrı bir galeride türünün tek örneği bir sanal gerçeklik (VR) deneyimi sunan tek gösteri. Bu çok duyusal deneyimin kesinlikle kaçırılmaması gerekiyor. Fazla detay veremiyorum çünkü tam olarak ne demek istediğimi ancak o VR gözlüğünü taktığınızda ve Van Gogh'un dünyasında uçsuz bucaksız bir gezintiye çıktığınızda daha iyi anlayabilirsiniz. Bu sergi dünyanın birçok ülkesinde eş zamanlı gerçekleşiyor. Dilerim ülkemize de yakın zamanda gelir.
