Biten bir yılın değerlendirmesini yapan yazılar, genelde yılbaşı arifesinde kaleme alınır. Biraz eski bayram tebrikleri gibi mecburiyet addedilir... Klasikleşmiş bir iki kutlama formülüyle de bitirilir. Oysa 2011'i öyle yoğun ve beklenmedik olaylarla geçirdik ki, yapılacak en basit analiz bile alışılmış bir yeni yıl yazısının çok ötesine gidiyor...
Yaşamakta olduğumuz tarih, insanlık için bir dönüm noktası teşkil ediyor. Arap uyanışı başta olmak üzere, dünyanın çok çeşitli ülke ve bölgelerinde halklar, memnuniyetsizliklerini hiçbir siyasi hareketin öncülüğü olmaksızın ifade etmeye başladılar. Dayatılan rejimi reddetmek ve demokratik bir değişim istemek dışında bir talepleri olmuyor. Bayrak yakmıyorlar, alışılagelmiş bazı ülkeleri düşman olarak gösteren sloganlar atmıyorlar. Bu yeni bir anlayış, yeni bir hareket... 2012 boyunca dünyanın değişik yerlerinde benzer hareketler göreceğimizi düşünüyorum.
AB gibi güven veren, sürdürülebilir görünen sistemler ve ekonomiler, yolsuzluk ve şeffaflık eksikliği yüzünden bir anda krize girdiler. Bunların en önemlisi Euro kullanan ülkelerin, beklenmedik gelişmeler sonucu içine düştükleri bunalım oldu. Avrupa bütünleşmesi, bir anda federal bir üstyapıya doğru harekete geçmek zorunda kaldı. Almanya'nın dayatması ve Fransa'nın boyun eğmek zorunda kalması yüzünden İngiltere, açık biçimde AB bütünleşmesinin bu döneminde dışarıda kalma kararı aldı.
AB, fiili şekilde Euro kullanmayanlar, Euro kullanıp ekonomisini iflasa sürükleyenler ve Euro kullanıp ekonomisi iflas eden üyelere yardım için çok da istekli olmayanlar olarak üç ayrı ülke kategorisine bölündü. Krizden çıkış için etkinliği şüpheli bir plan hazırladılar... Fransa önce borç sorununu halledip sonra bütçe disiplini sağlanması görüşündeydi; Almanya ise AB içinde bütçe disiplini sistemi otomatik hale gelene dek tavrından ödün vermek istemedi. Ne var ki borç çevirme sorunları yüzünden Yunanistan ve İtalya kısa vadede sorun yaşarlarsa bu planın uygulanması ve başarılı olması mümkün olmayabilir. Yıl boyunca AB üstünde, çok daha kapsamlı sistem değişikliklerine gitmesi için piyasalardan daimi bir baskı olacaktır. AB siyasetçileri için ağır tasarruf uygulamaları ve seçimlerle dolu çok zor bir yıl olacak 2012.
Türkiye'nin etrafında yangın...
2011 sonunda Başkan Obama'nın seçilmeden önce verdiği sözde durarak Irak'tan askerlerini çekmesi takdirle karşılandı. Ancak hemen akabinde Irak istikrarsızlığa doğru yelken açtı, ülke büyük ölçüde etnik ya da mezhep kimliği üzerinden siyaset yapan hareketler arasında bölünmüş bulunuyor. Iraklıları 2012'de muhtemelen tatsız gelişmeler bekliyor.
Suriye, çok ciddi bir iç savaşa doğru gidiyor. Esad rejiminden herkes desteğini çekti, en son Rusya Federasyonu kendisine iktidarı bırakması karşılığında sığınma hakkı vereceğini açıkladı. Bir anda Güneydoğu sınırımızdaki ülkeler büyük bir çalkantının içine düştüler. 2012'de bu karmaşanın yaratacağı siyasi ve ekonomik sorunları göğüslemek durumunda kalacağız.
Büyük dengeler...
ABD ile Türkiye ilişkileri, son on yılın en iyi düzeyinde... İsrail'de ise hükümet giderek daha fazla izole oluyor, bölgeye de hiçbir olumlu açılım yapamıyor, ufukta hiçbir düzelme görülmüyor.
Rusya'da gene hiç beklenmedik biçimde, Putin dönemi için sonun başlangıcı diyebileceğimiz bir döneme girdik. Geniş halk yığınları, seçimlerde hile yapıldığı için rejimi protesto amacıyla sokaklara döküldüler. İç politikada sağlam görünümü veren Rusya, 2012'de bir rejim değişikliğinin arifesinde mi?
Bütün bu karmaşada Türkiye, siyasi liderliği ve istikrarlı yönetimiyle olumlu bir istisna olarak ışıldıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, dış gözlemcilerce yılın siyasetçisi olarak gösteriliyor. Türkiye artık gündemden etkilendiği kadar, gündeme yön verebilen bölgesel bir güç oldu. 2012'yi muhtemelen tam teyakkuz halinde geçirecek ve bölgemizdeki krizleri yönlendirme gayreti içinde olacağız.
