Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı'na Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dünya diplomasisindeki merkezi konumu damga vurdu diyebiliriz.
Zirve için geldiği Astana'da Kazakistan Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev tarafından önceki gün resmi törenle karşılanan ve kendisine birinci derece devlet dostluk nişanı takdim edilen Erdoğan, dün de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le önemli bir görüşme gerçekleştirdi.
Erdoğan-Putin görüşmesinin odak noktalarını; Rusya-Ukrayna Savaşı'nın son durumu, ambargolar yüzünden Rus doğalgazına erişmede sorunlar yaşayan Avrupa'nın, Putin'in "Türkiye enerji merkezi olabilir" açıklamasıyla birlikte doğalgaza güvenli erişiminin sağlanması, Kazakistan ve Altay bölgesinin güvenliği gibi kritik konular oluşturdu.
Zirveye, Putin'in yanı sıra İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko'nun aralarında bulunduğu 10 ülkenin devlet başkanı katıldı.
Zirve öncesinde Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısı da gerçekleştirildi. Konsey toplantısında kısa vadede 5 milyar dolar olarak belirlenen ve erişilen hedefin, orta vadede 10 milyar dolara çıkarılması benimsendi.
TOKAYEV İSTİKRARI TEKRAR NASIL SAĞLADI?
Kazakistan, pek çok açıdan önemli bir ülke. Bir defa Orta Asya'nın en zorlu ve geniş coğrafyalarından birine sahip. Dünyanın yüzölçümü olarak dokuzuncu ülkesi. Yeterince istikrarlı olmayan bir bölgede uçsuz bucaksız steplerin güvenliğini sağlamak hiç de kolay değil. Ancak soğuk, çetin kış; devletin sağlamakta zorlandığı güvenliğin tesisi için bir doğal güvence. Yani doğal koşullardan da devletten yana.
Türkiye'nin, çok rağbet gören SİHA'larından başlayarak savunma sanayii alanında Kazakistan'a verebileceği çok şey var. Ki iki ülke arasındaki savunma sanayii işbirliği üst seviyelerde. Astana'daki zirvede bu işbirliğinin daha da geliştirilmesi prensibi benimsendi.
Kasım Cömert Tokayev yönetimi, bu yılın başında 2 Ocak'ta Kazakistan'da doğalgaz fiyatları gerekçe gösterilerek halkın bir kesimi tarafından başlatılan protestolardan gereken dersi çıkarmış. Tokayev, protestoların hedefindeki 'onursal başkan' Nursultan Nazarbayev ve ailesine vaktiyle çok da uzak olmayan bir isim olmasına rağmen, Nazarbayev'in kızı başta olmak üzere ailesinden kaynaklanan nepotizm şikâyetlerini aldığı somut kararlarla bertaraf etmesini de bilmiş. Misal Tokayev'in kızı eski imkânlara sahip değil. Artık Kazakistan'da da değil. Ülkeden ayrılmak zorunda kaldı.
ERDOĞAN'IN DİPLOMASİ EKSENİ
Kazakistan, tıpkı Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan gibi ülkemizle derin akrabalık bağları olan önemli bir ülke. O yüzden güvenliği, Türkiye için de büyük önem arz ediyor.
Ve bu bölge; Altay coğrafyası kendini ne zaman güvensiz hissetse Türkiye'ye bakıyor ve bizden destek bekliyor. Bunun da sebebi Altay'dan Anadolu'ya uzanan derin tarihi ve kültürel bağlar. Bu köklü bağlar, Anadolu'dan Altay'a yeni siyasi köprüler kurulmasını da kolaylaştırıyor.
Çok değil, bundan üç yıl önce bile Türkiye bu coğrafyaya açılsa hemen 'eksen kayması' tartışmaları gündeme geliyordu. Ama artık tüm dünya görüyor ki, akraba devletlerden başlayarak bölge ülkeleri Türkiye'ye doğru eksen kayması yaşıyor. Bu da Erdoğan'ın şahsında, ülkemizin merkezi konumunu pekiştiren bir diplomatik hakikat.