Sosyal güvenlik mevzuatımızda bazı meslekler için erken emeklilik imkânları bulunuyor. Mesleğin türüne göre her yıl için 60 ya da 90 günlük çalışma süreleri primlere ekleniyor. Başka bir ifadeyle bu çalışanların işe başlangıç tarihleri bu süreler kadar geri çekilerek erken emeklilik imkânı sağlanıyor. Gazeteciler, maden ve tehlikeli işlerde çalışanlar bunlardan bazıları. Son dönemde öğretmen ve sağlık çalışanlarının da yıpranma hakkından yararlanması tartışılıyordu. Geçtiğimiz hafta Resmi Gazete'de yayımlanan torba yasa ile sağlık çalışanlarına da yıpranma hakkı verildi.
Kimler yararlanacak?
Yasaya göre, 1219 sayılı Kanun'a tabi doktorlar, 6283 sayılı Kanun'a tabi hemşireler, 6179 sayılı Kanun'a tabi eczacılar ve sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar yıpranma hakkından yararlanacak.
Nasıl uygulanacak?
Söz konusu sağlık çalışanları için 1 yıllık çalışmaları karşılığında 60 gün yıpranma hakkı tanınacak. Böylece 360 günlük çalışmaları 420'ye çıkacak. 12 ay çalışan bir sağlıkçıı 14 ay çalışmış kabul edilecek ve primi erken dolacak. 360 günden eksik sürelere ait fiili hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiili hizmet süresiyle orantılı belirlenecek.
Ne zaman başlayacak?
3 Ağustos 2018'den itibaren yıpranma işlemeye başlayacak. Sağlık çalışanlarının önceki çalışmaları yıpranma kapsamı dışında tutulacak.
Nasıl hesaplanacak?
10 yıl görev yapan bir sağlık çalışanı 600 gün yıpranma kazanacak. 3.600 günlük çalışma emeklilik hesabında 4.200 gün sayılacak. Yıpranmadan yararlanmak için 10 yıllık çalışma gerekecek. Emeklilik hesabında kullanılacak yıpranma 5 yıl ile sınırlı. Sağlık çalışanının primine eklenen sürenin yarısı emeklilik yaş haddinden düşürülecek. En fazla 5 yıl yıpranma kazanabilen bir sağlık çalışanı 2.5 yıl daha erken emekli olacak. 4 yıl yıpranma kazanmış bir sağlık çalışanı için yaştan indirilecek süre 2 yıl olacak.
Emekli maaşına yansıyacak mı?
Fiili hizmet zammı yani yıpranma süresi çalışılan yıla eklenecek. Böylece 30 yıl çalışan birisi 60 ay yani 5 yıl fazla çalışmış görünecek. Emekli maaşı hesaplanırken 30 yıl değil 35 yıl dikkate alınacak ve ücreti daha fazla olacak. Çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak risklerine maruz kalmadıkları resmi tatil günleri ile yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri yıpranma dışında tutuluyor.