Sosyal güvenlik sistemimiz vefat eden sigortalıların geride kalanlarını koruyan düzenlemeler içeriyor. Bunlardan en önemlisi ise ölüm ve yetim maaşı diye tarif ettiğimiz ödemeler. Bu ödemeleri alan eşler ve kız çocukları için ayrıca evlenme ödeneği de bulunuyor.
Çeyiz parası olarak da olarak bilinen bu ödenek 4A'lı ve Bağ-Kur'lu anne veya babasının vefatı nedeniyle yetim maaşı alan kız çocuklarına veriliyor.
Kız çocukları evlendiklerinde yetim maaşları kesiliyor. Bu kesilen maaşın 2 yıllık tutarı yani 24 maaş kadar olan miktar kız çocuğuna evlendiğinde toptan peşin olarak ödeniyor. Para sadece bir kez veriliyor. Yani kız çocuğu bu parayı daha önce almış ise ikinci evliliğinde tekrar verilmiyor. Ödenek için mutlak surette başvuru yapmak gerekiyor. Bunun için de 5 yıllık bir süre sınırı da var. Evlenme yardımı alan kız çocuğu eğer eşinden dolayı sağlık yardımı alamıyorsa, 2 yıl boyunca hastanelerde sağlık hizmeti de alabiliyor.
KOCAYA DA ÇEYİZ PARASI
Dul eşlerin de evlilik yardımından yararlanabilmesi imkânı bulunuyor. Yani eşi ölen bir kadın ya da erkek dul maaşı alırken tekrar evlenirse kendisine de 'çeyiz parası' ödeniyor. Bunun için bazı şartlar gerekiyor. 5510 sayılı İş Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008'den önce, Emekli Sandığı kapsamında olan kişilere evlenme ikramiyesi Emekli Sandığı Kanunu'na göre verilmekteydi.
Bu yasanın 90. maddesi, "Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının 12 aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir" hükmünü taşıyor.
Bu hükme göre erkekler de evlilik ikramiyesine hak kazanıyor. Dolayısıyla 1 Ekim 2008 öncesi Emekli Sandığı Kanunu'na göre çalışan kamu görevlisi sigortalının hak sahibi eşi eğer dul maaşı alıyorsa, bugün evlendiğinde 12 maaş tutarında evlenme ikramiyesi alabiliyor. Burada erkek ya da kadın ayrımı yapılmıyor. Evlilik 12 aydan önce biter ise maaşın yeniden bağlanması için 12 ayın beklenmesi gerekiyor.
Emekli aylığı artar
Sigorta girişim 1987 Haziran ayı. Günüm doldu. Ancak hep asgari ücretten ödendi. Son 3.5 yılımı yüksek yatırsam maaşım artar mı? Gürhan GELEP
Emekli maaşını artıran en önemli parametrelerden birisi de prime esas kazancınız. Bu kazanç ne kadar yüksek olursa emekli maaşınız da artacaktır. İmkânınız varsa yüksekten yatırın.
Normal prim ödeyin
15.10.1991'de sigortalı oldum. 2015'te çalışmayı bıraktım. 7.500 günüm var. Yaşı beklerken çalışırsam sadece sağlık primi mi ödeyeceğim? Yusuf GÖKMEŞE
Yaş bekleyenler çalışmaya devam ederlerse diğer çalışanlardan bir farkları olmaz. O yüzden primlerinizi normal olarak ödeyeceksiniz. Emekli olduktan sonra çalışırsanız durum değişecek.
Askerlik sayılır
01.01.1991 sigorta girişim var. 2016'ya kadar ödedim. 1993'te askere gittim. Askerlik süresi seneye sayılıyor mu? Hakan AYAZ Askerlik sigortadan önce olsaydı borçlanarak ilk sigorta tarihini geri çekebilirdiniz. Priminiz eksik değilse borçlanmayın. Askerde geçen süre sigorta süresinden (25 yıl hesabı) sayılır.
Sorularınızı bekliyoruz
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@sabah. com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.
