Dört yıl önce hayatımıza giren Genel Sağlık Sigortası (GSS) sistemi tam anlaşılamayınca milyonlarca vatandaş borçlu duruma düştü. Elbette bunda ihmalin de payı var. Şimdi arızalar gideriliyor. Özellikle genç yaştakiler için büyük bir sıkıntı haline gelen sistemle ilgili yenileme çalışmaları yapılıyor. Liseyi bitirdikten sonra üniversiteyi kazanamayan ve çalışamayan gençler gidip gelir testi yaptırmamışlarsa ayda 300-400 liraları bulan prim borcuyla karşı karşıya kaldı. Bu paralar da birikerek toplamda 3 milyar liranın üzerine çıktı.
LİSE MEZUNUNA 2 YIL PRİM YOK
Hükümet önce gençlerin mezun olduktan sonraki iş arama dönemleri için bir tedbir aldı. 18 yaşını dolduran gençler eğer lise ve üniversiteye gidiyorsa 25 yaşına kadar GSS primi ödemiyor. Yeni düzenleme ile liseyi bitiren bir genç üniversiteyi kazanmasa da 20 yaşına kadar 2 yıl prim ödemeyecek. Bu primleri devlet ödeyecek. Genç böylece sağlık hizmetlerinden yararlanacak. Üniversiteliler ise mezun olduktan sonraki iki yıl yine prim ödemekten muaf tutulacaklar. Burada yaş sınırı 25 olacak. Komisyondan yeni geçen tasarıyla da geçmiş borçlar ortadan kaldırılacak. 3.3 milyon gencin bu aftan yararlanması bekleniyor. Silinecek toplam borç ise 3.6 milyar lira. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, 25 yaşına kadar olan borçların siliniyor olması. Sonrası yine borç olarak kalacak.
ÖDEME NASIL HESAPLANIYOR?
Genel Sağlık Sigortası Primi evin nüfusu ve ailenin toplam gelirine göre belirleniyor. Bunda da brüt asgari ücret kullanılıyor. 2016 hesabı şöyle: 3 Kişi başı aylık geliri asgari ücretin üçte birine kadar olanlar prim ödemiyor. 3 Bu rakamın asgari ücretin üçte biriyle asgari ücret arasında yer alması durumunda ise hesap şöyle: 1647 / 3 = 549 TL x % 12 = 65.88 TL 3 Geliri, asgari ücretle bu rakamın iki katı arasında olanlar, 1647 x % 12 = 197.64 TL ödeyecek. 3 Kişi başı aylık geliri, asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilenlerin ise, 1647 x 2 = 3294 x % 12 = 395.28 TL ödemeleri gerekiyor.
GELİR TESTİNİ UNUTMAYIN
Yukarıda saydığımız hak sahiplerinin dışında kalanlar için GSS prim sistemi devam ediyor. Mezun olduktan sonraki 2 yılın ardından işe giremeyenler için de gelir testi şart. Bu yüzden yüksek primler ödememek için kaymakamlıklara gidilerek gelir testi yaptırılması gerekiyor.
YATIRANLARA İADE YOK
GSS prim borcunu ödeyen 25 yaşın altındakiler için komisyondan geçen tasarıda 'iade ve mahsup edilmez' ibaresi yer alıyor. Genel Kurul'da değişmezse bu hüküm uygulanacak. Dolayısıyla ödenen miktarlar geri verilemeyecek.
YENİ DÜZENLEME YOLDA
GSS sistemindeki aksaklıkları giderecek ve özellikle gelir testi mecburiyetini ortadan kaldıracak yeni bir düzenleme üzerinde bir süredir çalışılıyor.