İşveren ve işçilerin ödedikleri işsizlik sigortası primlerinden oluşan işsizlik fonu, yine tartışma konusu oldu. İşsizlik fonunda biriken paranın önemli bir kısmı işsizlere maaş olarak ödeniyor. Son yıllarda bu fondan yararlanma bilinci arttı. İşsizlik sigortası primi, sigortalının brüt kazançları üzerinden hesaplanan yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet payından oluşuyor. Geçen yıl, 439 bin 10 kişinin hak ettiği işsizlik ödeneğine 899 bin 795 kişi başvurdu. Başvurusu kabul edilenlere ise 1 milyar 657 milyon 723 bin lira ödeme yapıldı. İşsizlik maaşı çalışanlar için 10 ayı bulan bir garanti ücret anlamı da taşıyor. Bu konuda bize de çok soru ulaşıyor. Bunların bazılarına cevap verelim.
Maaş almanın şartları neler?
İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış ve son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmak şartıyla maaş alıyor. İşten çıktıktan sonraki 30 gün içinde başvurmak lazım. Gecikmeler maaş süresinden düşülüyor.
Maaşlar nasıl ödeniyor?
İlk işsizlik ödeneği ödemesi, ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılıyor. Sigortalı işsizler, T.C. kimlik numaralı nüfus cüzdanı ile birlikte herhangi bir PTT şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabiliyor.
Her ayrılan alabilir mi?
İstifa eden, emeklilik, askerlik ya da evlilik sebebiyle ayrılan çalışanlar işsizlik maaşı alamıyor.
Ücreti çok olanın işsizlik maaşı artıyor mu?
İşsizlik maaşı son 4 ayda (120 gün) alınan brüt ücretin ortalamasının yüzde 40'ı oluyor. Ama her maaşın yüzde 40'ını işsizlik maaşı olarak almak da mümkün değil. Yani brüt maaşı 5 bin lira olan birisi 2 bin lira işsizlik maaşı alamıyor. Burada sınır o yılki asgari ücretin yüzde 80'i olarak belirleniyor. Yani bu yılın ilk 6 ayı için alınacak en yüksek işsizlik maaşı 961 lira 20 kuruş oluyor.
TAKSİTTEKİ BORÇLAR SİLİNECEK Mİ?
Esnaf ve sanatkârlar ile çiftçilerden 12 aydan fazla prim borcu olanların bu süreleri dondurup borçlarını sildirmeleriyle ilgili yasa Meclis'ten geçti. Yasa öncesinde yapılandırma imkânından da çok sayıda Bağ-Kur'lu yararlandı. Tasarı açıklandığı tarihlerde borcunu taksitlendiren Bağ-Kur'luların 'dondurma' hakkından yararlanıp yararlanamayacakları gündeme geldi. Biz o zaman yapılandıranların da yararlanması gerektiği yönündeki görüşümüzü aktarmıştık. SGK da 17 Şubat'ta yapılandıranların dondurma uygulamasından yararlanabileceği yönünde bir açıklama yaptı. Fakat Meclis'ten geçen tasarıda 'Bu prim borçlarını 3 ay içinde ödememeleri veya yapılandırmamaları halinde' ifadesi yer alınca çok sayıda okurumuz da bizi aradı. Buradaki 'yapılandırma' ifadesinin 6552 sayılı kanunla gelen yapılandırma olup olmadığı açıklığa kavuşturulursa kafalardaki soru işaretleri de giderilir.
GİRİŞ YAPILMALI
1967 doğumluyum. Sigorta girişim 1986'da yapılmış ama prim 1987'de ödenmeye başlamış. Bu 1 seneyi kazanabilir miyim? Hakan SAVAŞÇI Eğer işe giriş bildirgeniz verilmişse hizmet tespit davasında hak düşürücü süre işlemiyor. Verilmemişse devreye giriyor. Verdiğiniz bilgiye göre dava açabilirsiniz. Bir hukukçuya danışın.
ÇALIŞMAK AVANTAJLI
Annem 1958 doğumlu. 1987 yılında isteğe bağlıdan 2 yıl 6 ay 11 gün primi yatmış. 1989 doğumlu çocuğu var. Primi nasıl tamamlayacak? Dilara TAŞ Emekli olabilmesi için belli bir prime ulaşması gerekiyor. Eğer imkânı varsa sigortalı olarak bir yerde çalışması zaman açısından avantaj olur. Ama imkân yoksa isteğe bağlı sigorta ile 5400 günü (15 yıl) tamamlamalısınız.
TAZMİNAT HAKKINIZ VAR
15 Nisan 1999'da işe girdim. Doğum tarihim 1967. Prim günüm 5100. Ayrılsam tazminat alır mıyım. Emekli olabilir miyim? Nalan ARMANSOY 20 yıl 55 yaş ve 5975 prim günü ile emekli olursunuz. Bu şartları yerine getirin. 15 yıl 3600 gün yazısı alarak tazminat hakkınıza kavuşabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
10.10.1978 doğumluyum. 01.11.1995 SSK giriş tarihim. 6738 günüm var. Ne zaman emekli olurum? Zeynep ÇOLAK
20 yıl 52 yaş ve 5825 gün şartlarınız var. Priminiz tamam. 01.11.2016'da dolacak. Yaşınızın dolacağı 10.10.2030'da emekli olursunuz.
04.02.1981 doğumluyum. SSK başlangıcım 1 Temmuz 1999. 4400 gün pirimim var. Askerliğimi 2001'de yaptım. Ne zaman emekli olurum? Ayhan OKUTUR
25 yıl 58 yaş ve 5975 gün şartlarınız var. Henüz üçü de tamamlanmamış. Çalışmaya devam edin. Priminizi doldurup 04.02.2039 tarihinde emeklilik için başvurabilirsiniz.
24 Mart 1979 doğumluyum. SGK başlangıcım 16.04.2001. 4371 günüm var. Ne zaman emekli olurum? Çağlayan ÇATAL
Öncelikle priminizin 7 bin güne ulaşması gerekiyor. Bu da yetmeyecek. 60 yaşınızı doldurmanız da lazım.
Annemin doğum tarihi 01.06.1957. İlk işe giriş tarihi 01.12.1994. 1309 prim günü var. Emekli olması için ne yapması lazım? Abdurrahman CEBECİ
Anneniz bu prim günüyle emekli olamaz. En az 3600 günü tamamlaması gerekiyor. O zaman 58 yaşında emekli olur ki zaten yaşı da müsait.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Her cumartesi bu köşede çalışma hayatıyla ilgili sorunlarınızı gündeme getiriyoruz. Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz.
HER HAFTA CUMARTESİ PAZAR SAAT 14.30'DA AHABER'DE BİZE SORUN PROGRAMI'NDA SORULARINIZI CEVAPLIYORUZ… Tel: 0212 300 66 66
