Batman... Mezopotamya Otel... Sabah erken uyandım... Televizyonu açtım... Kanallar arasında sörf yaparken... "Büyük fırsat... İnanılmaz ucuzluk... Avantajlı ürün" reklamıyla karşılaştım:
5 kilogram bal, 899 lira... Kargo bedava.



En çok satan... 10 kilogram bal... 1299 lira... Elbette kargo bedava.
Sağlıklı tenekelerde... Kapıda ödeme imkânı.
Glikoz yok... Katkı yok... Analiz belgeli... Yeni sezon...



"Efsane kasım indirimleri" bu olsa gerek.
Yılın ucuzluğu... Tükenmeden almak şart... Hemen telefona sarıldık... Batman Ticaret Borsası Meclis Başkanı Beşir Altunç ile yerel medyadan Arif Arslan dostumuzu aradık:
- Koşun... Gelin... Bulunmaz fırsat... Bal... Bedava sayılır.

***

BONUS... KOL SAATİ

Bitmedi... TV reklamı devam ediyor... Balın yanında bir de bonus var... Hediye:
"Su geçirmez saat."



Reklamda... Bir bardak suyun içine saat konuluyor... Sorun yok... Saat çalışıyor.
Ucuzluğun böylesi... Efsanenin tam kendisi.

***

HAŞİMİZADE

Batman... Turgut Özal Bulvarı... 4 Yol Kavşağı... Yöresel ürünlerin satıldığı market... Haşimizade.
Şubesi de var... Havalimanı yolunda.
Beşir Altunç ve Arif Arslan ile Haşimizade'ye girdik.
Sason balı... 3 bin metre yükseklikteki Mereto Dağı'ndan... Kilogramı 1300 lira.
"Nasıl olur?" dedik:
- Televizyonda... 10 kilogram bal 1299 lira... Kilosu 129.9 liraya geliyor.
Herkes gülmeye başladı.

***

ARDAHAN

Faruk Köksoy... Eski belediye başkanı... Balcılık, baba mesleği.
Anne tarafı ise... İki asırdır bal işinde... Ahıskalı.
Sorduk... Bal piyasası nasıl?



Aldığımız yanıt:
- Ardahan platosunun balı... Kilosu 1750 lira.
- Ama televizyon... Ucuzluk...
- Biliyorum... Bir şey diyemiyorum... Bal... Zeytinyağı... Tereyağı... Hepsinde böyle durumlar var... Millete yazık oluyor.

***

BEYTÜŞŞEBAP

Şırnak'ın ilçesi... Habip Aşan dostumuzu aradık... Eski belediye başkanı.
Bal, ondan sorulur.
Türkiye Arıcılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi... Şırnak Arıcılar Birliği Başkanı.



"Faraşin Yaylası karakovan balı... Kilosu bin lira" dedi.
- Habip... Televizyonda reklamı var... 5 kilogram bal 899 lira.
- Yavuz Abi... O bal değil, glikoz... Hatta glikoz bile değil... Keşke glikoz olsa.

***

KARS

Murat Koçak... Koçaklar Bal. Rahmetli babası balpeynir işi yapardı.
- Murat... Televizyon... Reklam... Bal...



- Onun balla uzaktan yakından ilgisi yok... Glikoz... İçine hacı yağı gibi bir şey koyuyorlar... Bal kokusu veriyor... Maliyeti, kilosu 50 lira... Bal demeye bin şahit lazım.

***

HAKKÂRİ

Fatih Keskin... Eski, Hakkâri/Durankaya Belediye Başkanı...
Dedesi de belediye başkanlığı yaptı.
Sonra babası... Ardından Fatih Keskin... Dededen toruna.
Konuştuk... Konumuz bal.



Fatih Keskin, "Dağ balı" dedi:
- Kilosu 3 bin liraya da bal var... 1200'e de... 1300'e de... Bin liranın altında bal yok.
- Ama... Televizyondaki bal...
- O bal değil... Bal reçeli gibi bir şey... Bal ile uzaktan yakından ilgisi yok.

***

CAMİ ÖNÜNDE BAL

Olmaz... Bu kadarı da olamaz... Cami önünde bal satıldığını görmemiştik, bilmiyorduk.
Ama... Şairin dediği gibi... "Önce ekmekler bozuldu."
Sonra devamı geldi.
Cami önünde bal tezgâhı... Hele de cuma namazından sonra.

***

ANKARA

Çarşı, pazar dolaştık... Çeşit çeşit bal var.
Çam balı... Süzme çiçek balı... Karakovan balı... Kestane balı... Akasya balı... Petek balı... Tatlı yonca çiçek balı... Gül balı... Geven balı... Meşe balı... Lavanta balı... Narenciye balı...
Bitmedi... Çeşit çok.
Kilogramı 250 liraya da bal var... 300 liraya, 400 liraya da.
Hangisi hakiki bal? Hangisi ne idiğü belirsiz bal? Gel de çık işin içinden... Çıkabilirsen.

***

15 GÜNLÜK RAPOR

Raporun tamamı değil elbette... Sadece birkaç örnek... Geçen aya ait... 2 Ekim ile 17 Ekim arasında...
Antalya... Dana-kuzu karışık et... İçinde tavuk eti.
Ankara... Sumak içinde boya.
Sakarya... Sucukta tavuk eti.
Antalya... Sahte viski... Sahte votka.
Adana... Dana kavurma... İçinde tavuk eti.
Kilis'te... Acı, kırmızı pul biber içinde boya.
Bal konusuna/örneklerine hiç girmiyoruz... Saymakla bitmez.

***

ZEYTİNYAĞI

Zeytinyağı var, zeytinyağı var... Zeytinyağından zeytinyağına fark var.
Ege bölgesinde... Yol kenarlarında adım başı zeytinyağı satıcısı.
Semt pazarları aynı şekilde.
Sahtecilikte bal ile zeytinyağı yarış halinde.
Zeytinyağı var... Pamuk yağı... Kanola yağı... Veya fındık yağı karışımlı.
Zeytinyağı var... İçinde ayçiçeği yağı.
Zeytinyağı var... Soya karışımlı.

***

ETİKET OYUNLARI

Alışveriş merkezleri... Vitrinler... Cansız mankenler... "Efsane kasım indirimi... Çılgın kasım" yazıları.
"Patron çıldırdı" diyen bile var. Bal misali... Zeytinyağı misali... Hangisi gerçek, hangisinde etiket oyunu var? Allah bilir.