Siyaset... Yüzölçümü Hollanda'dan büyük olan Konya'da farklıdır... Belçika'dan büyük olan Şanlıurfa'da farklı.
Yerli... Azeri... Terekeme... Kürt... Malakan nüfusun bir arada, kardeşçe yaşadığı Kars'ta... Siyaset farklıdır.
1 milyon 690 bin nüfusunun 600 bininin Nusayri olduğu Hatay'da farklı.
Siyaset... New York gibi... Londra gibi ülkenin ve dünyanın her yerinden göç alan İstanbul'da farklıdır... İzmir'de farklı.
Trabzon'da farklıdır... Mardin'de çok farklı.
Bu sosyolojiyi bilmeden... Siyaset yapamazsınız.
Bu sosyolojiyi görmezden gelerek... Milletvekili aday listesi yapamazsınız.
Aynı sosyoloji... Pek çok ilde... Belediye başkan adaylığı için de geçerli.
Bugün... Siyaset... Van... Sosyoloji konulu bir laboratuvar çalışması.

***

SOSYOLOJİK GERÇEK

Aşiretler... Bir Türkiye gerçeği... Özellikle de Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da.
Aşiretler... Cumhuriyet'ten önce de vardı... Cumhuriyet'ten sonra da.
Bugün... Yine var.
Büyük bir asker ve büyük bir devlet adamı olan Mustafa Kemal Atatürk... Aynı zamanda büyük bir siyasetçiydi.
Siyaset sosyolojisini biliyordu. İnönü... Menderes... Demirel... Ecevit... Özal... Ve Erdoğan... Bu sosyolojiyi bilen siyaset ve devlet adamları.
Siyaset yaparken... Aşiret gerçeğini hiç göz ardı etmediler.

***

ARVASİLER

Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Van adayımız Abdulahat Arvas" diyerek... Adayı sahneye çağırıp elini havaya kaldırınca...
Van'da... Erdoğan ile adayın fotoğraflarının bulunduğu... "Van için gerçek belediyecilik... Abdulahat Arvas" afişleri asılınca...
Siyaset sosyolojisini... Cumhuriyet döneminde siyaset-aşiret ilişkilerini yazmaya karar verdik.
Abdulahat Arvas... Arvasiler... Van'ın en büyük aşiretlerinden.

***

ŞANLIURFA

Necmettin Cevheri... Şeyhanlı aşiretinden... Süleyman Demirel'in kozmik odasındaki isimlerdendi.
Bucak aşireti... İzol aşireti... Milletvekili çıkaran aşiretlerden.
Paydaşlar aşiretinden Celal Paydaş... CHP milletvekilliği yaptı.
Melikler aşiretinden Mehmet Vedat Melik... CHP milletvekili idi.
Şanlıurfa'daki aşiretleri saysak... Sayfada yer kalmaz... 150'nin üzerinde.

***

DİYARBAKIR

Ensarioğlu aşireti... Dicle bölgesinde... Güneydoğu'nun büyük aşiretlerinden.
Salim Ensarioğlu... Demirel hükümetinde bakanlık yaptı.
Bir ay öncesine kadar... İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı'ydı.
Mehmet Galip Ensarioğlu... AK Parti milletvekili.

***

MARDİN-ŞIRNAK HATTI

Ahmet Türk... Milletvekilliği yaptı... Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı yaptı... Kasrı Konca aşiretinden.
Cizre... Eskiden Mardin'in ilçesiydi... Şimdi Şırnak'ın ilçesi.
Şerafettin Elçi... Cizreliydi... Elçi aşiretinden.
Ecevit hükümetinde bakanlık yaptı.
Adı... Şırnak Havalimanı'na verildi.
Sinikan aşireti... Bölgenin büyük aşiretlerinden... Mahmut Duyan da bu aşiretten... Doğru Yol Partisi eski milletvekili.
Sonra CHP'den milletvekilliği yaptı.
Şimdi... Mardin CHP İl Başkanı.
Aşirette AK Partili de çok.

***

GELELİM VAN'A

Aşiret çok... Hangi birini sayalım.
Kinyas Kartal... TBMM'nin Kinyas Ağası idi... Bir Van markasıydı.
Bruki aşiretinden... Dört dönem milletvekilliği yaptı... Adalet Partisi.
Ferit Melen... Eski CHP milletvekili... İsmet İnönü'nün Maliye Bakanı... Eski Başbakan.
Hiçbir aşirete mensup değildi... Ama aşiretler gerçeğini biliyordu.
Van'da... Aşiretleri aynı çatı altında toplamayı başarmıştı... Önemli olay.

***

FEDERASYON

Aşiret sayısının en yüksek olduğu illerden biri... Van.
Özellikle Erciş, Özalp, Çaldıran ve Başkale'de... Aşiret çok.
AK Parti Van Büyükşehir Belediye Başkanı Abdulahat Arvas... Erciş... Arvasiler aşiretinden.
Çaldıran... Gürpınar... Tuşba... Başkale... İpekyolu... Gevaş... Çatak... Bahçesaray... Edremit... Aşiret olmayan ilçe yok.
Van'da... Kadim Aşiretler Federasyonu bile kurulmuştu.

***

İBRAHİM ARVAS

Samsun... Amasya... Erzurum... Sivas... Ve Mustafa Kemal Paşa, Ankara'da.
İlk Meclis... 1920-1923.
Arvasiler aşiretinden İbrahim Bey... Hakkâri Milletvekili.
Aşiret... Van'ın komşusu Hakkâri'de de güçlü... Etkili.
İlk Meclis'te... İbrahim Bey, fesli.
İkinci Meclis... 1923-1927... Fransızca, Farsça, Arapça bilen İbrahim Bey, yine Hakkâri Milletvekili.
Sonra... 1950'ye kadar... Hakkâri Milletvekili.
1920-1950... Aralıksız 30 yıl milletvekilliği... Rekor denilse yeridir.

***

ABDÜLHAKİM ARVAS

Çok partili demokrasi dönemi... Aşiretten Abdülhakim Arvas, Van Milletvekili... Cumhuriyet Halk Partisi'nden.
1957 seçimlerinde Meclis'e girdi.
1958'de... Sizlere ömür... 46 yaşındaydı.

***

HÜSEYİN AYDIN ARVASİ

Anavatan Partisi tek başına iktidar... Turgut Özal, Başbakan.
Aşiretten Hüseyin Aydın Arvasi, Van milletvekili... İki dönem.
Kariyerinde... Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nde Fen Heyeti Müdürlüğü de var.
Kıbrıs Projeleri Grup Amirliği de.

***

MALİKİ EJDER ARVAS

Aşiretin merkezi olan ilçede doğmuş... Erciş'te.
1995... Refah Partisi'nden... Van milletvekili.
1999... Bu kez Fazilet Partisi'nden... Van milletvekili.
Fazilet Partisi kapatılınca... Bir süre bağımsız.
Sonra... Recep Tayyip Erdoğan, parti kurunca... Maliki Ejder Arvas, AK Parti Milletvekili.
3 Kasım 2002 seçimleri... Devam... Van milletvekilliği... AK Parti.

***

VE... ABDULAHAT ARVAS

Sanayici... İşadamı... 2018-2023 Van milletvekili... AK Parti.



14 Mayıs 2023 seçimleri... Üçüncü sıra adayıydı.
AK Parti Van'da iki milletvekili çıkardı... Arvas, Meclis'e giremedi.



Şimdi... İki kamaralı siyasetin (AK Parti ile DEM) yapıldığı Van'da... AK Parti Büyükşehir Belediye Başkan adayı.
Tayyip Bey, bu defa dizginleri tam ele aldı... Seçime sıkı asılıyor.
Nokta.

Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz

Yavuz Donat | Siyaset... Zor zanaat