İzmir'den Erzurum'a, Gaziantep'ten Trabzon'a, Bursa'dan Samsun'a... Yıllarca... Binlerce kilometre. Cemil Çiçek'in Meclis Başkanı iken yaptığı Anayasa yolculuğundan söz ediyoruz.
Bir kısmında, biz de vardık.
Şairin... "Ayağımda çarık, elimde asa/Senin için şu yolara düşmüşüm" dediği misal... Cemil Çiçek de, yeni bir Anayasa için il il dolaştı... Dinledi... Konuştu.
Kütüphanesinde yüzlerce dosya... Toplantı tutanakları ise binlerce sayfa.
Bugün... Yol günlüklerinden seçmeler.

***

Lider ziyaretleri

Cemil Çiçek... 2011'de TBMM Başkanı seçilince, ilk söylemlerinden biri, "Yeni Anayasa... Sivil Anayasa" oldu.
Siyasi parti genel başkanlarını ziyaret etti.



"Bu Anayasa, darbenin eseri... Türkiye'ye yakışmıyor... Yamalı bohçaya döndü" diyerek nefes tüketti.
Liderlerin tamamı Cemil Bey'e hak verdi... Fakat... Sonuç, sıfıra sıfır, elde var sıfır.

***

Umut fakirin ekmeği

Yılların dostu... TBMM Başkanı seçilince ziyaretine gitmiştim.
Sohbet etmiştik... Yazmıştım.
"2011, Türkiye'nin yeni Anayasa yılı olmalı" demişti.
Aradan 12 koca yıl geçti.
Şairin, "Umut fakirin ekmeği, ye Memet ye" dediği misal... Hâlâ umut içindeyiz.
Şimdi de, 2023'ün Anayasa yılı olması beklentisindeyiz.

***

Neden?

Darbe ürünü Anayasa... Oynanmadık yeri kalmadı... 40 yamalı bohça.
Hatta... 40'tan da fazla.
Değiştir babam değiştir... Ama yine de dikiş tutmuyor.
2011'de... Sormuştum... "Neden?" Meclis Başkanı Cemil Çiçek, şu yanıtı vermişti:
Anayasa, soğuk savaş döneminin şartlarına, önceliklerine, ideolojilerine göre yapılmıştı.
Devir değişti... Dünya değişti... Her şey değişti... Türkiye de değişti.
Gelişen ve büyüyen Türkiye, bu Anayasa ile sağlıklı bir yol alamaz.

***

Tozlu raflarda... 30 bin sayfa

Sivil Anayasa için... Devlet/millet buluşmaları... Devlet/millet kaynaşması.
Toplantılar... Altyapı çalışmaları... Sağcı, solcu, liberal görüş sahibi... Profesör... Sivil toplum lideri... Sendikacı... Meslek odaları.
Türkiye'nin değişik yerlerinde yapılan toplantılara, Meclis'teki 4 partiden yetkililer de katıldı.
Cemil Bey'in söylemiyle... Toplantılarda, 45 milyon insanın temsilcisi vardı.



25 ay boyunca... O il senin, bu il benim dolaşıldı.
İllerdeki sivil yönetimler de katkıda bulundular.
Tarih 11 Şubat 2021... Perşembe... TBMM Başkanı Cemil Çiçek ile konuşmuştuk.
"Durum nedir?" diye sormuştuk.
Şu yanıtı vermişti:
- 30 bin sayfalık doküman çıktı... Yeni bir Anayasa yapmak için gerekenden fazla bilgi var, belge var, görüş var. (SABAH... 12 Şubat 2021)
Evet... Var olmasına her şey vardı... Fakat... Tek noksan, Meclis'tekilerin uzlaşmasıydı... İradesiydi.
30 bin sayfalık doküman, 12 yıldır tozlu raflarda bekliyor.

***

Harcanan yıllar

Yıl 2012... Yeni bir hafta başlıyor... 23 Ocak Pazartesi.
Meclis Başkanı Cemil Çiçek ile yılan hikâyesini... Bitmeyen senfoniyi konuştuk... Sivil Anayasa arayışını.
"Sayın Başkan... Nasıl gidiyor?" diye sorduk...
Cemil Bey, "Şu ana kadar olumsuz bir şey yok" diyerek söze başladı:



- Meclis'te de katkı hızlandı... Bu çok iyi bir şey... Ama... Gündeme başka konular hâkim... Anayasa maalesef birinci gündem maddesi haline gelemedi... Yeni Anayasa için sakin bir ortama ihtiyaç var
Bu konuşmanın üzerinden 11 yıldan fazla geçti.
Ama... Anayasa hâlâ birinci gündem maddesi olamadı.
Ve... Sakin bir ortam. Ara ki bulasın.

***

Siyasetin borcu

Cemil Çiçek, Anayasa toplantısı için Ankara dışındaydı... Mart 2012.
Ankara'ya... Evine döndüğünde saat 03.00'tü.
Aynı gün öğleden sonra İzmir'deydi... Yine Anayasa toplantısında... Oradaydık.



"Görüyorsunuz" dedi:
- Yeni ve sivil bir Anayasa yapmak için evimizde barkımızda duramıyoruz.
Aynı sohbette Çiçek, alacaktan ve borçtan söz etmişti:
- Siyasetin, Meclis'in, Meclis'te grubu bulunan 4 partinin borcu... Yeni Anayasa... Alacaklısı ise millet... Eeee, alacaklı da alacağına sahip çıksın. (SABAH... 10 Mart 2012)

***

'Fırlatılan' Anayasa

Anayasa demişken... Söylemezsek olmaz... Öfkelenince, karşınızdakine bir şey fırlatır, rahatlarsınız.
2001... Milli Güvenlik Kurulu toplantısı... Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Bülent Ecevit'e, Anayasa kitapçığını fırlatmıştı.
Seneler sonra... Meclis'te... Bir CHP milletvekili kendini tutamamış ve elindeki Anayasa kitapçığını başkanlık kürsüsüne fırlatmıştı... Cemil Çiçek'e.
Cemil Bey... Kütüphanesindeki pek çok kitabı... Ve kendisine fırlatılan Anayasa'yı da, Yozgat-Bozok Üniversitesi kütüphanesine hediye etti.

***

Önce samimiyet

Zaman tünelinde gezintiye devam... Yeni Anayasa için oraya buraya koşturan Meclis Başkanı'na, "Ana sorun nedir?" diye sormuştuk...
Yanıtını da yazmıştık... "Samimiyet testi" başlığıyla.
Cemil Çiçek demişti ki:



Türk siyasetinde tecrübe derseniz fazlasıyla var.
Belge... Bilgi... Söyledim size, 30 bin sayfa doküman Meclis'in raflarında.
Siyasi partiler, yeni Anayasa'ya ihtiyaç olduğunu söylüyorlar.
Halkın isteği, desteği mevcut.
Yani... Hoca'nın fıkrası gibi... Yağ, un, şeker hazır, ama helva yapılamıyor.
Tekrar edeyim... Önce samimiyet lazım... Ve yoğun bir çaba.

***

Ve... Gelelim bugüne

Sahi... Aynı Cemil Çiçek... Kıdemli siyaset ve devlet adamı, tecrübe küpü Cemil Çiçek, bugün ne diyor?
Anayasa için... Siyaset ortamı için... Seçim sonrası için... "Neler düşünüyor, neler söylüyor?"
Elbette sorduk... Yarın.