Geçmişte... 1980'de... 12 Eylül darbesinden hemen önce... Çorum, büyük acılar çekti... Tahrikler... Alevi- Sünni kavgası... Sağ-sol çatışması... Ölenler... Yaralananlar.
Darbeye davetiye çıkaranlar... Kardeş kavgasına çanak tuttular... Çorum'u kana buladılar.
Şimdi... "Benzer senaryolar" sahnelenmek isteniyor... Cemevi saldırıları. Ama... "Bu senaryo" bayatladı... Son kullanma tarihi çoktan geçti.
Çorum'da "Alevi kardeşlerimiz" var... Merkezde... Mecitözü'nde... Alaca'da... Sungurlu'da.
"Oynanan oyunu" biliyorlar... Tahriklere kapılmıyorlar.
Çorum bugün Orta Anadolu'da, "huzurlu bahçe". Hak-İş Konfederasyonu'nun eski Başkanı... Eski Çorum Milletvekili Salim Uslu dedi ki:
- Çorumlu dersini aldı... 1980 öncesinde... Sabah vakti sağcının vurulduğu silahla, öğleden sonra solcu vuruldu... Bunlar savcının raporunda mevcut... Bugün yine Türkiye'yi karıştırmak isteyenler var... Ama ne yapsalar nafile... Huzurluyuz çok şükür.
***
Çorum, tren bekliyor
Altın... Tekstil... Makine... Toprak sanayii... Döküm... Anahtar teslimi un fabrikası... Seramik... Otomotiv yan sanayii... 130 ülkeye ihracat... İşte Çorum.
Geçen gelişimizde Çorumlu, "Yüksek Hızlı Tren" istiyordu.
Bu gelişimizde... Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çetin Başaran dedi ki:
- İhracatta artış var... İhraç ürününü Samsun limanına yollamak lazım... Ankara-Samsun tren hattı Çorum'dan geçecek... Yükümüzü taşıyacak... Sayın Cumhurbaşkanımız söz verdiler.
"Dünün" talebi, Yüksek Hızlı Tren idi.
"Bugün" yükselen talep... Limana ulaşım.
***
Leblebi... İç piyasa
Çorum'da... İhracat yapan firma sayısı 200... Bir Anadolu kenti için büyük başarı.
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çetin Başaran, "Neler ihraç edildiğini" sayarken... Sorduk:
- Ya leblebi?
- Maalesef... Çorum denilince akla leblebi geliyor ama... İhracat kalemleri arasında leblebi yok.
***
Ekonomi
Toprak sanayii... Çorum'un lokomotif sektörlerinden.
Türkiye'nin, "çatı kiremiti" ihtiyacının yüzde 45'ini Çorum üretiyor.
Yine "önde gelen" sektörlerden biri "makine". Yıllık ihracat 200 milyon dolar.
Gezdik... Çarşı, pazar... Gözlemlerimiz:
Bazı sektörler Kovid-19 krizini fırsata çevirmiş... Örneğin, beyaz eşya... Gıda... Lojistik... Dezenfektan... Kolonya.
Bazı sektörler korona gazisi... Yaralılar... Hizmet sektörü... Kahve... Lokanta... Okul servisleri.
Avrupa'dan yaz tatiline gelen gurbetçiler, piyasanın yarasını sarıyorlar... Şehir ekonomisine can suyu.
***
Siyaset... Gündem dışı
Çarşıda... Organize Sanayi'de... Lokantada... Mini anket:
- Ey Çorumlu... Parti... Seçim... Siyaset... Ne diyorsunuz?
Bu konular önemleri oranda halkın "kapsama alanının dışında".
Sıcak gündem, "ekonomi".
Çetin Başaran dedi ki:
- Ankara'da sanki seçim için start verilmiş gibi... Seçim havasına girilmiş gibi... Ama Anadolu öyle değil...
Halkın konuştuğu şey ekonomi.
***
Hasan Zahir
Ankara'dan Samsun'a giderken... Çorum'un hemen çıkışında... Bir çeşme görürsünüz... Kaynak suyu... Buz gibi:
"Hasan Zahir Çeşmesi."
Yanında da bir lokanta... Bahçeli... Bir Çorum markası:
"Hasan Zahir Lokantası."
Ankara-Samsun yolu yapılırken... Karayollarının bir elemanı... Yol çavuşu... İş makinesinin altında kalmış... Hasan Zahir.
Karayolları... Oradaki kaynağa, bir çeşme yaptırmış... Ve çeşmeye de ölen garibanın adı verilmiş... Hasan Zahir Çeşmesi.
Çorumlunun biri... Nalbant Arif... Çeşmenin bitişiğine çadır kurmuş... 1958... Yoldan geçenlere sebze-meyve... Bal satmaya başlamış.
Bu iş tutmuş... Çadır, baraka olmuş... Ardından lokanta.
Şimdi ise... Modern bir mekân... Nalbant Arif'in oğlu işletiyor... Ömer Karslıoğlu.
- Ömer... İşler ne âlemde?
- Fena değil... Ama pandemi öncesine göre yarı yarıya düştü... Devletten teşvik istiyoruz... Çiftçiye verilen destek gibi.
- Çiftçi halinden memnun mu?
- Hem de nasıl... Allah yardım etti, yağış iyiydi... Ürün boldu... Para etti... Ayrıca devlet 7 yıl vadeli kredi verdi... Çiftçi traktör aldı... Rahatladı... Biz de böyle bir teşvik bekliyoruz.
***
Piknikçiler
Ankara-Samsun yolunda... Çeşme başlarında... Ağaç altlarında... "Piknik yapanları" gördük.
Araçlarını park etmişler... Ailece dinleniyorlar... Yemek yiyorlar. Hasan Zahir'de... Bu gözlemimizi anlatırken... Ömer Karslıoğlu dedi ki:
Eskiden böyle değildi... İnsanlar yol üzerindeki tesislerde mola veriyor, dinleniyor, yemek yiyorlardı.
Pandemi... Alım gücünün azalması... Çok şeyi değiştirdi.
Yola çıkan yanına azığını alıyor... Peynir, ekmek, domates, salatalık, haşlanmış patates ile yumurta, dolma... Çeşme başında piknik yapıyor... Yani biraz eskiye dönük.
Eskiye dönüş hiç de fena bir şey değil... "Piknikçilerle" sohbet ettik... Hallerinden öyle memnunlar ki.
***
Kırsala hücum
Çetin Başaran, ilginç bir şey söyledi... "Pandemi döneminde yatay mimari arttı" dedi.
Sorduk... "Nereden biliyorsunuz" diye.
Başaran'ın işi, "Toprak sanayii... Kiremit".
Kiremit satışları artmış.
Çok kişi bağına, bahçesine ev yaptırmış... Evin damına ne lazım?.. Elbette kiremit.
***
Rekor
Halk arasında bir espri var... Bilirsiniz:
"Senin yaptığını Çorumlu yapmaz." Çorum'da... Bu sözü söyleyerek dostlara takıldık.
"O söz eskide kaldı" dediler:
- Şimdi yaygın söz şu... Çorumlunun yaptığını herkes yapamaz... Örneğin, 2019'da... 1 saat içinde... Tam 303 bin 150 ağaç diktik... Guinness Rekorlar Kitabı'na girdik... Bunu Çorumludan başkası yapabilir mi?