Göbekli Tepe... Balıklı Göl... Atatürk Barajı... Türkiye'nin, "Yedinci büyük kenti" Şanlıurfa'da.
Tarih kokan bir coğrafya... Sümer, Babil, Hitit, Asur, Pers, Roma, Bizans... Uygarlıklara beşiklik etmiş, "Müze şehir."
"Sığınmacı" çok... 424 bini "Kayıtlı."
"Kayıt dışını" da eklersek... 500 bin.
İş bulan... İşi olan burada... Tatlıcı... Kaportacı... Berber... Taş ustası... İnşaat, sanayi, tarım işçisi.
İşi olmayan ise... "Batı'ya" gitmeye çalışıyor... İstanbul'a, İzmir'e, Antalya'ya.
"Suriye'de eski şartlar oluşursa döneriz" diyen var.
"Hayır, Suriye'ye dönmem... Türkiye'ye alıştım" diyen de var.
"Bölünmüş sığınmacı aile" çok... Ana-baba Şanlıurfa'da... Kızı Mersin'de, oğlu İstanbul'da.
Yani... "Ülkelerine göndeririz... Davul zurnayla yolcu ederiz... Güle oynaya giderler" söylemlerinin, "Karşılığı yok."
***
Eyyübiye
Metropol ilçe... Suriyeliler'in yoğun olduğu bir bölge.
Belediye Başkanı Mehmet Kuş açıkladı:
"50 bin kişi açlık sınırının altında."
Evi oturulacak durumda olmayan... Evden alınıyor... Bir başka yerde, "Ağırlanıyor."
Ve belediye evi onarıyor... Oturulacak hale getiriyor... Aile, evine geri dönüyor.
Belediye iyi çalışıyor... 12 park... Gençlik Merkezi... Çeyiz yardımı.
- Başkan... Suriye de şartlar normale dönerse... Huzur gelirse... Sığınmacılar geri dönerler mi?
Yanıt, Mehmet Kuş'tan önce, çevremizdeki kalabalıktan geldi:
- Biraz zor... Çoğu gitmez.
***
Sıra geceleri
Türkü... Çiğ köfte... Kebap... Halay... Sohbet... Yerleşik bir Şanlıurfa geleneği.
"Kent ekonomisi" için de çok önemli.
"Korona yasakları" sürecinde sıra geceleri yapılamadı.
Şimdi ise... Konuk evlerinde, otellerde... 50'nin üzerinde mekânda, her akşam, "Sıra gecesi" var.
Örneğin... Cevahir Konuk Evi... Sultan Sarayı... Gülizar... Paşa Sarayı... Elruha... Narlı Ev... Say say bitmez.
Kazım Kiriş, Ebubekir Çimen, Şahin Halkalı... "Sıra gecelerinin popüler türkücüleri."
Büyükşehir Belediyesi'nin, "Sıra gecesi ekibi" var... Nereden davet gelirse giderler... Yeter ki davet edildikleri şehirde, "Yol, konaklama, yiyecek ücretleri ödensin."
***
Allah razı olsun
Koca ölmüş... Kadın, beş çocukla kalmış... Ev kirasını ödeyemiyor.
Büyükşehir Belediye Başkanı Zeynel Abidin Beyazgül sordu:
- Bacım, kira ne kadar?
- Başkanım... Ev sahibi yıllık istiyor... 7 bin lira.
Kira... Hemen ödendi.
Bir başka evdeyiz... Aile fakir...
Üstte yok, başta yok... Buzdolabı yok... Evin kadını diyor ki... "Ah bir buzdolabımız olsa."
Buzdolabı... Hemen gönderildi.
Teşekkürler Zeynel Abidin Beyazgül... Allah razı olsun.
***
Varsa yoksa "ciğer"
Sabah saat 08.30... Şanlıurfalı gazeteci dostumuz Reşat Uzun dedi ki:
- Kahvaltıya gideceğiz... Ciğerciye. Şehir, "Ciğerci" dolu... Yüzlerce ciğerci var... Sabah, öğle, akşam... Gece geç saatlere kadar ciğerciler açık... Kalabalık.
Sevgi Ciğer... Ciğerci Yusuf... Ciğer Vadisi... İkiler Ocakbaşı... Ciğerci Kahkey...
Ciğer Dünyası... Ciğerci Aziz... Ciğerci Keko'nun Yeri.....
Hayır yemedik... Ama "Ciğer havasını" bol bol teneffüs ettik... Zira nereye gittiysek ciğercilerden duman yükseliyordu.
***
Haliliye
Merak ediyoruz... Acaba, "Sığınmacılar" üzerine konuşan, yazan, araştırma yapan kaç kişi geldi buraya?
Burası... Şanlıurfa'nın, "386 bin nüfuslu" metropol ilçesi.
Belediye Başkanı Mehmet Canpolat'a sorduk:
- Haliliye'de kaç Suriyeli var?
- 145 bin.
- Suriye'de durumlar düzelse... Barış ve huzur gelse... Buradakilerin kaçı memleketine döner?
- 45 bini döner...
100 bini kalır.
- Davul zurna çalsak...
Dönmeleri için ikna etmeye çalışsak... Gitmezler mi?
- Burada okul var... Sağlık sorunları yok... Kimi lokanta açmış kimi nargile kafe... Kiminin müzikli yeri var kimi tarlada çalışıyor... Dönmeleri çok zor.
***
Vaatler gerçekleşiyor
Seçim zamanı Mehmet Canpolat, "21 vaatte" bulunmuştu.
Her gelişimizde uğrarız... Haliliye Belediye Başkanının, "Vaatleri ne durumda" diye.
21 vaatten, "17'sini yerine getirmiş."
getirmiş." Semt pazarları... Halı sahalar... Engelli yüzme havuzu.
El sanatları merkezini gezdik... Tespihcilik... Bakırcılık... Tahta oymacılığı... Çulhacılık (Bir kumaş türü)...
Beğendik... İnsanlar meslek öğreniyorlar, para kazanıyorlar... Kadın-erkek.
***
Reçel
Fıstıktan (Antep fıstığı)... Ya da... İsottan reçel yapıldığını... Biliyor muydunuz?
Bilmiyorduk... Şanlıurfa'da, "Görünce" öğrendik.
***
Viranşehir
Belediye Başkanı Salih Ekinci... AK Partili.
Belediye... 1999'dan önce Anavatan Partisi'nde idi... 1999- 2019 arasında, 20 yıl boyunca HDP'ye (Ve kapatılan benzerleri) ait başkanlar seçildi.
Nüfus 204 bin... Suriyeli sığınmacı 60 bin.
Suriyeliler, sanayide, tarımda çalışıyorlar... İşyeri açan çok... Market, lokanta.
Pamuk, buğday, mısır... Ürün iyi, fiyat tatmin edici.
- Başkan... "Dönmelerini" istesek... Davul zurna... Yol harçlıklarını da versek... Ne yaparlar?
- Dönmezler... Zaten Suriyelinin zengini İstanbul'a gitti... Bizdekilerin gidecek yerleri yok.
Millet Bahçesi... 245 bin metrekare... Gençlik Merkezi... 150 kilometre asfalt...
"Kaynak" Kandil'e akmayınca, "Hizmet" almış başını gidiyor.
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz