Ortalıkta adı dolaşanlar "Yok böyle bir şey" demediklerine göre, demek ki "Var." Trenden inenler, pencereden düşenler, kırmızı plakalı makam aracını özleyenler "Var." Onlara gaz verenler de "Var." Kırgınlar, küskünler, dargınlar, kindarlar, hırsları akıllarının önünde koşanlar... Hepsi "Var... Var oğlu var." Öyleyse... Siyaset tarihine ve özellikle de, siyasi partiler mezarlığına bir göz atmakta yarar var.
***
Hürriyet Partisi
Adnan Menderes'in partisinden (Demokrat Parti) ayrılan 21 milletvekili, yeni bir parti kurdular...
"Hürriyet Partisi." 1957 seçimlerinde "4 milletvekili" çıkardılar.
Sonra... Kendilerini feshettiler... "CHP limanına" demir attılar... "Fiyasko."
***
Demokratik Parti
Süleyman Demirel'e kızanlar, Adalet Partisi'nden kopup, "Parti kurdular." Sene 1970.
Hem de "Devedişi gibi" isimler.
Ferruh Bozbeyli, Saadettin Bilgiç, Faruk Sükan...
Adnan Menderes'in oğulları...
Yüksel ve Mutlu Menderes.
Celal Bayar'ın kızı Nilüfer Gürsoy.
Seçimde... Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar il il dolaştı, mitinglerde konuştu, bu partiye çalıştı.
1973 seçimlerinde Demokratik Parti... "Yüzde 11.9 oy aldı... 45 milletvekili çıkardı."
Sonra... Bölündüler...
Bir kısmı Adalet Partisi'ne geri döndü, Saadettin Bilgiç, Mutlu Menderes, Nilüfer Gürsoy gibi...
"Ağır toplar."
Celal Bayar da desteğini çekince... Demokratik Parti balonu...
"Söndü, gitti."
***
Cumhuriyetçi Parti
Bülent Ecevit CHP Genel Başkanı seçilince, Kemal Satır ve 14 parlamenterin "Öfkeyle kurdukları" parti... 1972.
Partinin ömrü "6 ay."
***
Güven Partisi
Yine CHP'den kopan bazı "Şöhretlerin" kurdukları parti... Başrolde "Prof. Turhan Feyzioğlu." Kemal Satır'ın Cumhuriyetçi Parti'si ile evlendiler... Adı oldu "Cumhuriyetçi Güven Partisi." Hükümet ortağı (Demirel'in koalisyon hükümeti) bile oldular.
Ama hep "Güdük" kaldılar.
1973 seçimleri, 13 milletvekili.
1977 seçimleri...
Sadece 3 milletvekili.
***
Siyasi Partiler Mezarlığı
Parti kurmak... Argo deyimle "Boru değildir." Parti kurmak... "Ciddi iştir." Parti "Sağlam temeller" üzerine oturur... "İnanç" temeli, "İddia" temeli... Ve "İdeoloji." Kapris... Öç alma duygusu "Sağlam temel değildir." Kırgınlar kulübüne "Parti tabelası" asmak kolay...
Ama böyle bir partide, ilk rüzgârda, yaprak dökümü başlar.
Örnek mi istediniz?
Siyasi partiler mezarlığı, "Kapris, hayal, intikam, rüya" partilerinin tabelaları ile dolu.
***
İdeoloji
İdeojiler ölmez... Partinin bir ideolojisi olur.
"Liderle ters düştüm...
Koptum, uzaklaştım...
Küstüm, darıldım...
Eski partime ders vereceğim... Eski liderimden intikam alacağım" söylemi/ projesi "İdeoloji değildir." Siyasi parti "İnançla" kurulur.
"Kaprisle parti kuran" düz yolda belki biraz yürür ama... Yokuşta nefessiz kalır... Yarıştan kopar.
***
Yeter Mi?
Aydın Menderes gibi bir "Yıldız", parti kurdu da ne oldu?... Bugün o partinin adını hatırlayan var mı?
Hasan Celal Güzel gibi bir "Ağır top" parti kurdu da ne oldu?
Sahi... Partisinin adı neydi?
Hüsnü Doğan'ın partisi... Yaşar Nuri Öztürk'ün partisi... Yaşar Okuyan'ın partisi... Yeter mi?... Saymaya devam edelim mi?
***
Demokrat Türkiye Partisi
Örnek çok... Say say bitmez.
Tansu Çiller'e kızıp Doğru Yol Partisi'nden kopanlar... Ve yeni bir parti kuranlar... "Demokrat Türkiye Partisi." Aralarında "Ağır abi" çoktu...
Hüsamettin Cindoruk gibi...
İsmet Sezgin gibi.
Sonuç... "Hüsran... Yine hüsran... Yine hüsran."
***
Turan Güneş Ne Yazmıştı?
Turan Güneş... Türk siyasetinin iz bırakan isimlerinden.
1960 darbesinden sonra... 1961'de demokrasiye dönülürken... Her aklına esen bir parti kurarken...
Turan Güneş 21 Aralık 1961'de HERGÜN Gazetesi'nde bir yazı yazdı.
İşte o yazıdan kısa bir alıntı:
Ülkemizde birçok siyasi parti var.
Her gün de durmadan yenileri kuruluyor.
Vatandaşları bir tarafa bırakalım, bu siyasi partilerin kurucuları bile, partilerinin iktidara geldiklerinde ne yapacaklarını bilmezler.
