YÜKSEKOVA (HAKKÂRİ) - Belediye ne kadar çalışırsa çalışsın, yollar ne kadar asfaltlanırsa asfaltlansın Hakkâri'nin Yüksekova'sı ile Van'ın Başkale'si tozdan geçilmiyor... Rüzgar esiyor, ortalık toz.
Esmiyor, yine toz.
Bir yandan üstümüzdeki, başımızdaki toz, toprağı silkeliyoruz.
Bir yandan da "toz bir felaket" diye söyleniyoruz. Yanımızdaki Yüksekovalılar "he beyim" diyorlar:
- Toz felakettir... Toz, gayrımeşru ticarettir... Biz toz işiyle uğraşmirek.

***
Yüksekova'da, Yüksekovalı soruyor.
Başkale'de, Başkaleli:
- Burayı nasıl buldunuz? "Çok güzel ama... Şu toz meselesi" diye söze başlarken..
Hemen araya giriyorlar:
- Vallah biz toz işine girmirek... Kim alıyor, satıyor, bilmirek... Biz masumuz.

***
Uyuşturucu "dışarılardan bir yerlerden" geliyor. "Pakistan, Afganistan" istikametinden. Yine "dışarılara bir yerlere" gidiyor.
"Avrupa istikametine."
Trafik "buralardan" geçiyor.
Yüksekova'dan, Başkale'den.
Ama "bölge halkı" diyor ki:
- Bilmiyoruz... Biz yapmıyoruz... Yapanı tanımıyoruz... Jandarma göz açtırmıyor... Polis operasyonu sürüyor... Toz işiyle uğraşan "dağ yolunu" kullanıyor.

***
Adnan Onay, Yüksekova Ziraat Odası Başkanı.
Başkan halkın geçim kaynağı nedir?
- Hayvancılık... Tarım... Buğday... Bahçecilik... Bal... Babil'den kalma üzüm bağları var... Meşru olan geçim budur.
- Ya meşru olmayan geçim?
- Onu söyleyemeyiz.

***
Yüksekova'da, Başkale'de otomobil çok.
Adnan Onay'a göre:
- Nüfusa göre otomobil sayısının en çok olduğu yer Yüksekova.
Yüksekova, lükse otomobillerle dolu. BMW, Volvo, Mercedes de var. "Yerlinin her çeşidi" de. Başkale deseniz "aynı."
Adnan Onay "yalnız bir hususa dikkatinizi çekerim" diyor:
- Otomobil bolluğu, zenginlik göstergesi değil.

***
Önümüzde bir BMW-X5-Jeep duruyor.
Direksiyondaki Ray Ban gözlüklü, iyi giyimli Yüksekovalı "hoş gelmişsiniz Yavuz bey" diyor.
"Sizin için yapabileceğim bir şey var mı" diye soruyor.
Az ötemizde ise "derme, çatma bir ev."
Evin önünde "iki yığın" var. Biri "ot yığını." Kışın, "hayvanlar yiyecek." Diğeri "tezek" yığını. Kışın "insanlar ısınacak."
"Jeep'li Yüksekovalı" ile "tezekle ısınan Yüksekovalı" arasındaki uçurum inanılmaz.

***
Adnan Onay:
- Burada çok zengin de var, çok fakir de... Gördüğünüz otomobilleri zenginliğin göstergesi olarak algılamayın diye konuşmam bu yüzden.
Adnan beye "kimliğiniz" diyoruz. "Kökenini" öğrenmek istiyoruz. "Kürt kökenli" Yüksekova Ziraat Odası Başkanı Adnan Onay biraz inciniyor. "Önce insanım" diye söze başlıyor:
- Sonra Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyım... Demokratım...
Bu sırada "İstiklal Marşı" başlıyor.
"Kuruköy İlköğretim Okulu"nun açılış töreninde okunan İstiklal Marşı.
Adnan beyin sesi, neredeyse Cilo Dağı'ndan yankılanacak:
"Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak....."

***
Yüksekova, Başkale gerçekten güzel yerler... Fakat toz... Ciğerimize işliyor.
Çevredekiler "haklısınız" diyorlar:
- Toz zararlidir... Toz ciğere işler... Toz gençliği zehirler... Vallah biz toz işine bulaşmamişizdir.