Atça'nın hemen girişinde 4.10 metre yüksekliğinde bir heykel vardır.
"Atçalı Kel Mehmet Efe'nin" heykeli.
Heykeli yaptırmaya "Belediye Meclisi" karar vermiş.
"Kültür Bakanlığı'ndan" izin alınmış.
1970'te bitirilmiş.
DESTAN GİBİ
Atçalı Kel Mehmet Efe 17801820 tarihleri arasında yaşamış.
Belediye Başkanı Osman Yıldırımkaya'nın anlatımıyla:
Atçalı Kel Mehmet, çobanmış.
Bey kızına aşık olmuş.
Her yıl yağlı güreş yapılırmış.
Atçalı beyinin pehlivanı, herkesi yenmiş, başpehlivan olmuş.
Bey demiş ki:
- Var mı benim pehlivanımı yenecek olan?.. Kim yenerse, benden ne isterse, istesin, vereceğim.
Çoban Kel Mehmet "ben varım" demiş.
Başpehlivanı yenmiş.
Sonra da ağaya dönmüş:
- Kızını istiyorum.
KELOĞLAN... KELEŞOĞLAN
Ağanın adamları, çoban Kel Mehmet'i dövmüşler.
Mehmet, köyde barınamamış, dağa çıkmış.
Dönem, Osmanlı'nın zayıflama dönemi.
Ağalar, beyler halkı eziyor.
Yerel yöneticiler halka zulmediyor.
Atçalı Kel Mehmet Efe, dağda örgütlenmiş.
Ona kimi "Keloğlan" dermiş, kimi "Keleşoğlan", kimi de "Keleş Mehmet."
MÜHÜR
Belediye Başkanı Osman Yıldırımkaya bir çay molası verdi.
Odadakiler kulak kesildi.
Başkan, hikayeye kaldığı yerden devam etti:
1818'de zulme, haksızlığa karşı Kuyucak'ta isyan başlamış.
İsyanın lideri, dağdan inen Atçalı Kel Mehmet Efe.
Kuyucak'ta, Köşk'te, Arpaz'da evi, barkı, tarlası, tapanı, odu, ocağı ağalar, beyler tarafından yakılıp, yıkılan köylü, Atçalı Kel Mehmet Efe'ye destek olmuş.
Mehmet Efe'nin isyanı Aydın'da son bulmuş.
Efe, hükümet binasını ele geçirmiş.
Valinin koltuğuna oturmuş.
Bir de mühür kazdırmış:
"Vali-i Vilayet, Hademe-i Devlet, Atçalı Kel Mehmet."
DEVLETİN HADEMESİ
O bir "isyancı" ama, devlete sadık. Bu "mühürden" belli:
"Vilayetin valisi, devletin hademesi....."
PADİŞAHIN EMRİ
- Eee sonra Başkan?
Başkan Osman Yıldırımkaya, sonrasını anlatmaya başladı:
- Aşık olduğu bey kızıyla evlenmiş... Ağalardan alıp, yoksullara vermiş... Adil bir yönetim sergilemiş... Halk kahramanı olmuş... Fakat, padişah demiş ki "Aydın'ı iyi de yönetse, o bir isyancı... Tez getirin kellesini."
- Eeee, sonra?
- Padişah, İstanbul'dan kuvvet yollamış... Atçalı Kel Mehmet Efe'nin kellesini almışlar... İstanbul'a götürmüşler.
HALK KAHRAMANI
Adına efsaneler anlatılmış.
Türküler yakılmış.
Ve Atça'nın girişine heykeli dikilmiş.
"Meşhur mührü" de, heykelin üzerine yazılmış:
"Vali-i vilayet, hademe-i devlet, Atçalı Kel Mehmet."