İstanbul'da "Cumhuriyet'ten de önce" üniversite vardı. Atatürk "Cumhuriyet ile birlikte..." "Kararını" vermiş: - İstanbul Üniversitesi'ni ıslah edeceğiz... Ankara'ya üniversite kuracağız... Ve sonra da Van gölünün kıyısında, Cumhuriyet'in ikinci üniversitesini inşa edeceğiz. Atatürk bu amaçla "Van'a müfettişler göndermiş." Ama ömrü "Van'da üniversite kurmaya yetmemiş."

***
Atatürk'ün "vasiyeti" 1982'de yerine getirilmiş ve Van Gölü'nün kıyısında "Yüzüncü Yıl Üniversitesi" kurulmuş. 15 bin öğrenci. 1.300 öğretim elemanı. 1.200 idari personel. 10 fakülte, 18 meslek yüksek okulu. Rektör Prof. Dr. Yücel Aşkın dedi ki: - Öğretim elemanı sıkıntımız yok... ODTÜ'de 70 öğrenci bizim adımıza doktora yapıyor... New York Üniversitesi ile anlaşmamız var... Oraya doktora öğrencisi gönderiyoruz.

***
Sinematek var. 1500'den fazla klasik film var. Elektronik kütüphane var. 20 bin sürekli yayına ulaşılıyor. Uydu algılama laboratuvarı var. Üniversite içinde TED Koleji bile var. Van Üniversitesi "Avrupa'nın genç üniversitelerinden... Ve çok başarılı üniversitelerinden" biri.

***
Ata'nın vasiyeti yerine getirilip, Van'da üniversite kurulurken "her şey dört dörtlük değildi, altyapı tam hazır değildi." Ama bugün "Batı standardında" bir üniversite. "Yörük göçü yolda düzülür" misali, 22 yıl içinde üniversite "eksiğini, gediğini" tamamlamış. Şimdi Ankara'dan İstanbul'dan "hocalar" gidip, Van'a yerleşiyorlar... ODTÜ'den, Hacettepe'den... İTÜ'den.

***
Türkiye "yeni üniversiteler" kuracak. "AB standardını" yakalamak için kurmaya da mecburuz. Ve yeni kurulanlar da "Van'daki gibi" gelişecekler, büyüyecekler. Sahi, 1982'de Van'da üniversite kurulurken "karşı çıkanlar" şimdi neredeler? Atatürk'ün vasiyeti şu anda "Cumhuriyet'in Van'a diktiği bir bilim anıtı." Üniversiteyi gezerken "yaşasın Atatürk, yaşasın Cumhuriyet" demekten kendimizi alamadık.