Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinden sonra hep bir ağızdan kakofoniye başlanıyor.
Eee, "Faiz indi de ne oldu?" diyorlar.
Dün de böyle oldu. Para Politikası Kurulu'nun faizi 1.5 puan daha indirerek 2 yıl aradan sonra yüzde 9'la tek haneye çekmesinin ardından yine aynı sesler çıktı.
Hakikaten ne oluyor? Merkez Bankası'nın faiz indirimleri kağıt üzerinde mi kalıyor? Reel sektöre yansıması yok mu?
Verilere bakalım…
Merkez Bankası'nın faiz indirim döngüsü ağustosta başladı.
22 Temmuz'da ticari kredi faizi ortalama yüzde 31.33'lerdeydi. O dönemde herkes yüzde 30'la kredi çekmekten yakınıyordu. Ağustosta ticari kredide faiz yüzde 27.64'e geriledi. Eylül başında yüzde 21'e çekildi. Eylül sonunda yüzde 19'lara indi. 11 Kasım itibarıyla rakam yüzde 15.72.
Yani ticari kredi faizi yaz aylarından bu yana yaklaşık 15 puan düşmüş oldu.

***

Daha önce de yazdım.
Merkez Bankası'nın politika faizi ile kredi faizlerini yakınlaştırma hamleleri işe yaradı.
Peki ya Hazine tarafında durum ne?
Orada da TL'de borçlanma maliyeti düşüyor. Alınan makroihtiyati tedbirlerle yılbaşında yüzde 24-25 olan Hazine'nin yurt içi borçlanma maliyeti yüzde 11'e kadar gerilemiş durumda… 2 yıllıkta da 5 yıllıkta da 10 yıllıkta da TL faizinde düşüş var.
Diyebilirsiniz ki, 'Faiz düşüyor, kredi yok'…
Bakıyorsunuz, ekonomi yönetiminin selektif kredi politikası dediği yatırım, üretim, ihracat yapanlara para var. KOBİ kredileri 1 yılda yüzde 70'e yakın büyümüş…
Krediye erişimi zorlaşanlar (daha doğrusu bağıranlar) elinde dövizini bozdurmaktan imtina edip, ucuz krediyle fonlanmak isteyenler… Yıllarca Eximbank kaynaklarını kendine has kullanmaya çalışanlar… Ucuz finansmanı alıp dövize stoklamak isteyenler…

***

Gelelim mevduat faizine…
Evet orada ters bir döngü var. Bankalar son mevduat payı düzenlemesi sonrası bono yerine TL mevduat toplama stratejisine döndü. 1-3 ay arası mevduat faizleri yüzde 21'lerde... Bankalar mudileri borsaya kaptırmamak için mevduat faizlerini yükseltiyor.
Zararına mı iş yapacaklar derseniz…
Aslında, Merkez Bankası'nın politika faizindeki indirimleri ve kur korumalı mevduat uygulaması bankaların kaynak maliyetlerinin aşağı gelmesini sağladı. Bu da karlılıklarını destekledi. Biraz kardan feragat etseler bir şey olmaz.
İtiraz edenlere tek hak verdiğim nokta ise tüketici kredileri…
Evet, Merkez'in faiz indirimlerinin tüketici kredisi faizine yansıması sınırlı düzeyde. Bugün tüketici kredilerinde ortalama faiz yüzde 30'larda… Bu taşıtta 25, konutta 21'ler civarında… PPK açıklamasında da "Son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının geldiği denge yakından takip edilmektedir" deniliyor. Ben önümüzdeki dönemde kademeli olarak orada da iyileşme bekliyorum.