Biliyorsunuz, son 1.5 aydır tarihi rekorlar kıran Borsa İstanbul'da son günlerde eşine az rastlanır fiyat hareketleri yaşandı. Hal böyle olunca da senaryolar aldı başını gitti. Fakat işin rengi 13 Eylül'den sonra yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nda (VİOP) özellikle halka açıklık oranı düşük hisselerde pozisyon açanların teminat sıkıntısına düşmesi, bunun sonucunda da ellerindeki hisseleri tabana yazmaları, bu kez de Borsa İstanbul'da işin terse dönmesiyle sonuçlandı. Aslına bakarsanız, işin kazananı da olmadı.
Ne o aracı kurumlar, ne pozisyonu açanlar, ne shortçular ne longçular…
Hatta bence en büyük zararı da kamu kağıtları gördü.
Önceki gece yapılan gece yarısı toplantısından sonra teminatlarla ilgili riskin büyük kısmının bertaraf edilmeye çalışıldığını gördük. Bu piyasa açısından olumlu bir gelişme…
Ancak hala ortada kaldırılması gereken bir cenaze var.
Belli ki, önce cenaze kalkacak, ardından da türev piyasalarda sistemin açıklarına ilişkin yeni tedbirler masaya yatırılacak.
2008 küresel finansal krizin fitilini ateşlediği günden bu yana türev ürünlere de o piyasaya da hep ihtiyatlı bakmışımdır. Hatta türev piyasaları kitle imha silahı görenlere de hak vermişimdir.
Dolayısıyla bu süreçte tek sevineceğim gelişme, sonuçları acı da olsa bu musibetin bir uyarı görevini yapacak olması…
Ve türev piyasaların önümüzdeki dönemde daha fazla kurallara bağlanma ihtimali…
Ne yapılabilir?
VİOP'ta hisse senedinde olduğu gibi dolaşımdaki payın yüzde 5'ini alamazsın ama büyük oyuncular muhtemelen birkaç hesap üzerinden bu sınırları aşıyorlar. Ne kadar açık pozisyon taşımalısın? Yazılı bir kuralı yoktur. Kaldıraç 1'e 10. Ama kağıt yükseldiğinde bu oran artsa da 'hop' denilmez. Borsa İstanbul'daki düşük hacimli kağıtlar VİOP'ta işlem görünce operasyona açık hale geldiği düşünülmez.
Malum, VİOP'taki son olayda hep hedefteki kağıtlar halka arz oranları düşük Halkbank, Vakıfbank, Garanti'ydi. Garanti'de BBVA çağırısından sonra halka açıklık oranı yüzde 14.03'e inmişti. Türkiye Varlık Fonu'nun tahsisli sermaye artımı adımlarıyla da Halkbank'ta halka açıklık yüzde 12.3, Vakıfbank'ta ise yüzde 8.7'ye düşmüştü.
Belki burada da ileride daha büyük operasyonlara maruz kalmamak için yeni adımlar atılması gerekebilir.
Haa diyebilirsiniz ki, kaldıracı risk gören gelmesin. Doğru ama günün sonunda iş VİOP'la kalmıyor. Borsa İstanbul'u da Sermaye Piyasası Kurulu'nu da küçük yatırımcıyı da aracı kurumu da etkiliyor.
Demem o ki, bu yaşanan süreç VİOP'ta birtakım düzenlemeler yapılması gerektiğini net bir şekilde gösterdi.
Umarım kısa sürede adımlar atılır.