Vakıf Katılım Yönetim Kurulu Başkanı Öztürk Oran ile bir araya geldik. Vakıfbank'ın bankadaki hisselerinin durumunu, büyüme planlarını ve yeni çıkaracakları enstrümanları konuştuk
Faaliyete 6 ay önce başladınız. Biraz kuruluş aşamasından bahseder misiniz? O dönemde faizsiz para almak istedik. Hazine'den para istedik. Ancak mevzuata göre oradan para alamayınca İslam Kalkınma Bankası'na gittik. Hazine garantisiyle 300 milyon dolar kredi aldık. Bu kredi uzun vadeli. Onunla bankayı kurduk. 24 şubeye çıkıyoruz. Yılsonu hedefimiz 30 şubeydi, bu ay ortalarına kadar tamamlarsak daha da yukarı çıkabiliriz. Şu anda mevduatımız 1.3 milyar TL'yi, verdiğimiz krediler de 1.4 milyar TL'yi geçti. Kârımız da ağustos itibarıyla 6 milyon TL olarak gerçekleşti.
Kamunun katılım bankacılığına girmesinde sizin de katkınız oldu diye biliyorum. 1985'te özel katılım bankaları kuruldu. O zaman ben Vakıflar'da çalışıyordum. Bunlar özel olduğu için çok büyüyemiyorlardı. 1996'da dönemin bakanı Ahmet Cemil Tunç'a kamunun katılım bankacılığına girmesi gerektiğini anlattım. O dönem epey çalışma yaptık. Ama 28 Şubat gelince her şey rafa kalktı. AK Parti iktidara geldiğinde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın da kafasındaki bir fikirdi. Ben Vakıfbank'ta çalışırken o zaman banka sermaye artışları için gayrimenkul satıyordu. Biliyorsunuz, Vakıflar'ın bir duası bir de bedduası var. O binayı yetime, yoksula bağışladılarsa siz vakfiyeye uymamış oluyorsunuz. Buradan yola çıkarak Vakıfbank'taki genel müdürlük hisselerinin ayrıştırılması gerektiği düşünüldü.
Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün Vakıfbank'taki hisseleri ne zaman devrolacak? Vakıfbank'ta idarenin yüzde 58 payı var. Bu payın Hazine tarafından alınması isteniyor. Sukuk, gayrimenkul veya vadeli nakit olarak paranın Vakıf Katılım'a verilmesi şeklinde 3 alternatif ortaya çıktı. Hazine, gayrimenkul olarak vermek istiyor. Bizim talebimiz ise vadeli nakit olarak parayı almak. Bugün için bütçe dengesinin bozulması istenmiyorsa 5 yıla kadar vadeli vermelerini istedik. Oradan aldığımız nakitle sermayemizi güçlendireceğiz.
Hazine neden nakit para verilmesini istemiyor? "Bizden alacağınız 6-7 milyarı eritebilecekmisiniz" diye bir endişeleri oldu. Yılda 1.5 milyar TL gelse onu piyasaya kanalize ederiz. Parayı alırsak kamunun büyük projelerini fonlayabiliriz. Gayrimenkul olarak almak istemiyoruz. Yılsonundan önce hisse devri konusunda anlaşma sağlanabilir.
Bankalarda son dönemde yaşanan mevduat yarışı katılım bankaları arasında da var mı? Ben kamunun 100 milyar TL'ye yakın parasını faize yatırmasına da karşıyım. Kamu bu parayı vadesi geldiğinde alıp, bankaları birbiriyle yarıştırarak, daha fazla faiz verene yatırıyor. Şimdi kredi faizleri yüksek diyoruz. Yüksek faizle aldığınız mevduatı o oranlarda satmak zorundasınız. Önerim şu, kamu parası için bankalar arasında faiz yarışı yaptırmasın.
300 FİRMAYA KAYNAK SAĞLADIK
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kâr paylarınızın mevduat bankalarındaki faiz oranlarıyla yarıştırılmaması uyarısı yapmıştı. Şu anda durum nedir?
Cumhurbaşkanımız haklı. Ama konut kredisinde en düşük oranları verdik. Ticari kredilerde de yıllık faizimiz yüzde 13-14'lerde. Şu anda topladığımız mevduatı 300 firmaya dağıttık.
KÂR-ZARAR ORTAKLIĞI YAPACAĞIZ
Yeni enstrümanlar çıkaracak mısınız?
Sukuk, katılım bankacılığının olduğu Bireysel Emeklilik Sistemi, varlık şirketleri, kar-zarar ortaklıkları üzerinde çalışıyoruz. Kar-zarar ortaklıklarını belediye, kamu ve özel firmalarla yapabiliriz.
2023'te katılım bankalarının sektördeki payı nereye gelir?
1996'da kamu katılım bankacılığına girseydi, şu anda sektörün payı yüzde 5'i geçerdi. Ben, 2023'te bankacılık sektöründe katılımın payının yüzde 15'leri bulacağını düşünüyorum.
Bank Asya'dan ne eleman alırız ne de araç-gereç
Bank Asya şubelerini alma durumunuz var mı? Bank Asya, TMSF'ye geçtiği zaman böyle bir teklif geldi. Ama 3-5 tane vermiyorlar, 25-30 paketler halinde satmak istiyorlar. Biz şube açarken fizibilite yapıyoruz, bölgenin müşteri potansiyelini çıkarıyoruz. Bank Asya'nınkiler genelde bizim şube açmayı düşünmediğimiz yerlerde. O yüzden almadık. Toptan almayı da düşünmüyoruz, belki ileride perakende 3-5 tane olabilir. Şunu da belirteyim; burada şu anda 310 kişi çalışıyor. Yıl sonuna kadar 500'ü bulur. 96 bin başvuru oldu. Bank Asya'dan ne eleman, ne bilgi teknolojisi, ne de araç gereç almayı düşünmüyoruz. Çünkü, o yapıdan bir kişi alırsanız, gelir o görüş buraya kümelenir.