Boston'da girişimci ve yatırımcıların buluştuğu Venture Cafe'ye adım attığım ilk dakikada etrafımı şirin mi şirin 14- 15 yaşlarında dört genç kız sarıyor. Bana projelerini anlatmak istiyorlar. Ben yatırımcı değil, yurtdışından gelen gazeteci olduğumu söylüyorum. "Olsun" diyerek ısrar ediyorlar. "Peki" diyorum, Başlıyorlar anlatmaya. Devlet lisesinde okuyan genç kızların girişimcilik projesi akıllı bir bileklik. Özellikle kendi yaşlarındaki insanların kullanacakları bir tasarım planlıyorlar. Her sorumu biri yanıtlıyor. Konuya oldukça hakimler ve bu tasarımı 2 gün önce yaptıklarını söyleyecek kadar dürüstler. Ancak dürüstlük bir ayrıcalık değil. Zaten sistemin dürüst olmayanı dışarı attığını aileden ve okuldan iyi biliyorlar. Okul projesi olarak başlayan bu serüvenleri nereye ulaşır bilmem. Peki, siz yüksek katlı binalardan birinde asansöre bindiğinizde karşınıza hayatınızın fırsatı olacak yatırımcının çıktığını düşünün. Kaderinizin çizildiği iki dakika var. Tutkuyla heyecanla sarıldığınız işi anlatmak için sadece 120 saniye hatta belki de daha az süre var. Peki bu görüşmeyi yapmaya hazır mısınız?
GİRİŞİMCİLİĞİN ZİRVESİ
Dünyanın her yerinden gelen rakiplerinizle yarışa giriyorsunuz. Ana diliniz olmasa bile kendinizi en doğru şekilde ifade etmeniz gerek. İşte bilgi ekonomosinin en büyük rekabet ve fırsat alanında Silikon Vadisi'nde başarıya ulaşmanın yollarından biri de bu asansör görüşmelerindeki başarı da yatıyor. Instagram, WhatsApp, Airbnb gibi girişimlerin geçmişi yedi, sekiz yılı bulmayan milyar dolarlık girişimlerin arkasında bu önemli görüşmeler yatıyor. İşte yeni gişirimci kültüründe öğrenciler, asansör görüşmesi denilen bu kısa süre için daha lise yıllarında eğitiliyor. ABD Başkanı Barrack Obama tarafından desteklenen 12 gün süren Küresel Girişimcilik Zirvesi (Global Entrepreneurship Summit - GES 2016) Basın Turu'na davetli 14 gazeteciden biri olarak katıldım. Boston'da dünyanın en ünlü üniversiteleri Harvard ve MIT ile başlayan seyahat boyunca, girişimci ekosistemine dahil üniversite, kuluçka merkezleri, yatırımcı, yerel yönetimler, basın ve devlet tarafında herkesle görüştük. Bu müthiş deneyimde merkezde teknoloji değil, girişimci vardı. Dünyanın her yerinden en üstün beceri ve zekaya sahip girişimciler küresel bir yarışa giriyor. Bu yarışın doruk noktalarından biri de "asansör görüşmeleri" denen ikna görüşmeleri.
SORUNLAR KARŞISINDA PES ETMİYORLAR
Girişimciliğin beslendiği şeylerden biri de sorunlar karşısında gösterdikleri direnç ve çözüm bulma yetenekleri. Obama'nın davetine katılan kadın girişimcilerden biri de dikkat çekti. 2009 yılında Türkiye'ye ABD 'den kesin dönüş yapan kadın girişimci Başak Taşpınar Değim'in armut.com'u kurarken yaşadıkları güzel bir örnek. Başak, New York'tan dönerken JFK Havalimanı'ndaki Türk dönercinin sorusunu unutmuyor. Yaşadığı deneyimi şöyle anlatıyor: "Dönerci, çocuğumuz olduğunda dönmeye karar vermemizi anlamadı. Bize "Olmadı mı?" diye sordu. Anlatmak kolay değildi. Biz çocuğumuzun dedesini annenesini tanıyarak büyümesini istedik. Taşınırken eşyaların konteyner ile gelmesi, yeni aldığımız evin tadilatı başımıza çok sorun çıkardı. Biz bu işleri internetten çözmeye alışmışız. Biz niye Türkiye'de böyle bir işe başlamayalım diye düşündük. 1.5 yıllık profesyonel iş deneyiminden sonra iki çalışanla birlikte işe başladık. Sonra ilk yatırımı aldıktan sonra 2014 yılından sonra eşim de bize katıldı. Eğer o yaşadığımız zorluklar olmasa bu keşif ve girişim de olmazdı."
HERKES BAŞARILI OLURSA, EV YETMEZ
ABD 'de girişimcilerin başarısız hikayesi oldukça doğal hatta istenilen bir durum. Şimdi başarılı diye gördüğümüz girişimlerin arkasında başarısızlıkların yarattığı deneyim var. Yani acısız bir başarı yok. Üstelik aylarca süren uykusuz gecelerle fikir buluşmazsa başarı da yok. Silikon Vadisi'nde ve toplamda Kaliforniya eyaletinde bile 1773 girişimci yatırım alırken yaklaşık yüzde 95'i de başarısız oluyor. Google ve Facebook gibi devlerin kampüslerinin olduğu Mountainview şehrinin yerel yöneticileri SanFrancisco ve Silikon Vadisi'ndeki yatırımcı şirketlerin yöneticileri girişimcilerin sadece yüzde 5'inin yatırım alma konusunda başarılı olduğunu söylüyor. 75 bin kişinin yaşadığı kasabada ev bulmak için bir kısım girişimcinin başarısız olmasının şart olduğunu söylüyor.
İŞTE İYİ BİR ASANSÖR GÖRÜŞMESİNİN ŞİFRESİ
Asansör görüşmesi daha önceden planlanmayan ikna görüşmesi olabilir. Bu yüzden her an karşınıza böyle bir fırsat çıkacakmış gibi hazırlanmakta fayda var. Her başlık için tek cümle hakkınız var.
1- Kendinizi en basit ve doğru şekilde tanıtın.
2- Hedefinizi, ne yapmak istediğinizi ve tutkunuzu en kısa şekilde özetleyin.
3- Gelecek planlarınızı anlatarak avantajlarınızı ve deneyiminizi hissettirin.
4- Karşınızdaki kişinin size nasıl destek olabileceğini açık şekilde anlatın.
5- Soluksuz değil, aralara soru alacak şekilde rahat olduğunuzu soluk alarak gösterin.
6- Kendinizi, projenizi ve diğer bilgileri verirken değerli referanslar kullanmaya gayret edin.