Üç yaşındaki Nesrin, yüzde 1'lik günışığı sızan pencereden görüyor hayatı. Yeni doğmuş bir bebek gibi. Gölgeleri ve ışığı seçebiliyor. Onları anlamak için gözlerinizi kapatın ve sadece kirpiklerinizin arasından bakın hayata. Sadece bardağınıza su doldurmaya çalışırken kirpiklerinizin arasından bakın. Nesrin gibi Türkiye'de binlerce, dünyada milyonlarca çocuğun görme yetisi tam değil. Ancak yine de onları özgüvenli ve başarılı birey olarak yetiştirmek mümkün. Aralarından bazıları aldıkları eğitimle artık patenle kayarken bile basket atıyor, derslerinde birincilikler elde edebiliyor. Yani aslında eğitimle doğuştan gelen eşitsizlikleri teknolojiyle yıkabiliyorlar.
EĞİTİMDEN BAŞKA ŞANS YOK
Türk Telekom'un Ar-Ge birimi tarafından geliştirilen Günışığı Oyunları uygulaması; az görenlerin işlevsel olarak görme becerilerini artırmalarına ve el-göz koordinasyonlarını geliştirmelerine katkı sağlamak üzere tasarlandı. Oyunlar tüm dünyadaki çocukların faydalanması için tamamen ücretsiz ve operatörden bağımsız olarak sunuluyor. Üstelik sadece az görenlerin gelişimi için değil, aynı zamanda okul öncesi engeli olmayan çocuklar ve ileri yaşta okuma yazma öğrenen bireylerin eğitimine katkı sağlamak için de kullanılabiliyorlar. Bu tür rahatsızlıklar çocuklar kadar aileleri de boğuşmak zorunda oldukları bir dünyaya itiyor. Her aile bu tür bir merkeze gidemiyor. Çoğunlukla çocuğun eğitimi için aileler taşınmak zorunda kalıyor. Kimi de maalesef bu eğitimlerden faydalanamıyor. İşte teknoloji bu aşamada devreye eşitleyici olarak devreye giriyor. Ailelere tablet üzerinden çocuklarının eğitimlerini artırma olanağı sunuluyor. Beynin görme merkezine ilişkin beceriler hızla geliştiriliyor. Aklıma benzer bir rahatsızlığı olan Can Kırca kardeşimin sözü geliyor. "Engelli insanların her işi eşit koşullarda öğrenme şansı yok. O yüzden ne iş olsa yaparım diyemezler. Eğitim almaktan başka şansları yoktur." Can'ın söylediğinin ne kadar doğru olduğunu bu çocuklarla bir kez daha görüyorum. Günışığı Oyunları, beş kişilik uygulama ekibi tarafından dört ay gibi bir sürede hazırlandı. Mobil, web ve masaüstü platformlarında çalışan uygulamanın, İngilizce ve Türkçe olmak üzere toplam 24 farklı sürümü bulunuyor.
BİRİNCİLİK OTSİMO UYGULAMASINA...
Benzer bir adım da otizm konusunda atıldı. TÜ- SİAD'ın "Bu gençlikte iş var" girişimcilik yarışmasında birinciliği otizmli çocuklara eğitim sağlayan Otsimo uygulaması aldı. Onlar da teknolojiyi müthiş bir eşitleyici olarak sunarken otizmli çocukların kendi başına yapabileceği şeyleri artırmayı hedefliyor. Dünyada ve Türkiye'de sayılarının hiç az olmadığını öğrendiğimiz ve çocukların eğitim eşitsizliğine son veren uygulamalardan biri de Otsimo. Sosyal girişimcilik örneklerinden biri olan Otsimo, otizmli çocukların eğitsel oyunlara ulaşmasını sağlıyor. Otsimo Çocuk herhangi bir dikkat dağıtıcı unsur içermiyor. Aileler çocuklarının istatistiklerini görüyor, davranışlarını analiz edebiliyor ve uzaktan müdahale edebiliyor. Çocuklarının eğitiminde tam erişime sahip oluyor. Açık kaynak yapısı sayesinde isteyen yazılımcılar her aşamada projeye destek olabiliyor.
HARF, RAKAM VE ŞEKİLLERE ODAKLANIYOR
Rakamlar, harfler ve şekiller olarak üç farklı alana odaklanan Günışığı Oyunları'nın her birinde 20 ayrı seviye bulunuyor. Oyunlarda temel olarak yukarıdan aşağıya siyah zemin üzerine akan büyük ve renkli harf, rakam veya şekillerden sesli olarak belirtilen harf, rakam veya şeklin işaretlenmesi isteniyor. Başta harfler (şekiller ya da rakamlar) neredeyse ekranın büyük bir kısmını kapsayacak kadar büyük ve canlı renklerdeyken, seviye yükseldikçe gelen harflerin ebatları küçülüyor ve aşağı doğru akış hızlanıyor. Böylece oyunu oynayan çocuklar; şekilleri, sayıları ve harfleri öğrenirken aynı zamanda işlevsel olarak görme becerilerini ve el-göz koordinasyonunu artırıyor.
OTİZMLİ ÇOCUKLAR İÇİN DE UYGULAMALAR VAR
Otizmli ve zihinsel engelli çocuklar ile dikkat eksikliği olan, gelişim problemleri gösteren çocukların günlük hayatta ihtiyaç duyacakları becerileri öğrenmeleri için hazırlanan Tohum 1 ve Tohum 2 android tablet uygulamaları ücretsiz olarak EBA Market'ten indiriliyor. Aslında sadece otizmli ve engelli çocuklardan değil, ekran kuşağının çoğunda görülen konsantrasyon probleminden söz ediyoruz. Uygulamalar aynı zamanda erken yaştaki çocuk gelişimini desteklemek için normal gelişim gösteren çocuklara da uygun olarak yapılıyor. ABD Ankara Büyükelçiliği tarafından desteklenen ve Türkiye'de ilk defa Tohum Otizm Vakfı tarafında yürütülen Tablet Bilgisayarım Benim için Konuşuyor projesi çerçevesinde gerçekleştirilen bu uygulamalar, teknolojik gelişmelerin özellikle otizmli çocukların eğitiminde kullanılmasını teşvik etmek ve her ortamda eğitim fırsatlarını yaygınlaştırmak için hazırlanıyor.