Besinlerle vücuda alınması gereken, bir mineral olan selenyum vücudumuzda düzenleyici ve metabolik pek çok fonksiyon için gereklidir. Selenyum birçoğu savunma enzimleri olan selenoproteinler adı verilen en az 25 proteinin bir parçasını oluşturur. Bu sayede antioksidan olarak çalışır ve hücre yapısına zarar veren serbest radikallere karşı korunma sağlar, DNA hasarını önler, bağışıklığı güçlendirir ve enfeksiyonlardan vücudu korur. İnsan hayatı için çok önemli bir mineral olan selenyum; kalp damar hastalıkları, bazı kanserler, astım, infertilite ve tiroit gibi hastalıklara karşı da etkilidir.
ENZİMLERİN ANA YAPISINDA YER ALIR: Glutatyon peroksidaz, hücrelerde oluşan zararlı bileşiklerin uzaklaştırılmasından sorumlu antioksidan etkili bir enzimdir. Bu enzim sadece hücresel temizlikte değil ayrıca birçok metabolik hastalıkların ve bazı kanser sütlerinin önlenmesinde de aktif bir şekilde görev yapar. Glutatyon peroksidazın aktifleşmesi ve birçok hastalığa karşı vücudun doğal savunma sistemlerinin çalışması için beslenme ile yeterli miktarda selenyum mineralinin doğal besinlerden karşılanması oldukça önemlidir.
SELENYUMDAN ZENGİN DOĞAL BESİNLER: İnsanlarda selenyumun yüzde 28-40'lık büyük bir kısmı iskelet kasında depolanır. Selenyum birçok besinde doğal olarak bulunur. Balık, karides, dana karaciğeri, hindi, dana, tavuk eti, yumurta, süt ürünleri, mercimek, mantar, susam, ceviz, ay çekirdeği ve tam tahıllar iyi birer selenyum kaynağıdır.
METABOLİZMAYI CANLANDIRIR: İyot ve selenyum eksikliği birlikte görülürse tiroit sorununun şiddeti daha da artar. Haftanın en az iki günü bir porsiyon palamut, sardalya, levrek, çipura, somon gibi balıkları tüketmek hem yüksek iyot hem de selenyum içeriği ile tiroit hastalıklarına karşı korumada hem de kilo kaybını desteklemede inanılmaz etkilidir.
BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRİR: Bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için selenyumdan zengin besinleri çeşitlendirerek sofralara eklemeye özen gösterilmelidir. Selenyum vücutta hücrelerimizi yıpratıcı serbest radikallerin hasarını önleyerek ve oksidatif stresi azaltarak bağışıklık sistemini desteklemektedir. Selenyum HIV, grip virüsü olan Influenza, hepatit C gibi virüslerin gelişiminin önlenmesinde kilit rol oynamaktadır.
KANSERE KARŞI SAVUNMA: Bilimsel çalışmalar selenyumun tümör oluşumunu baskıladığını, özellikle meme, bağırsak ve prostat kanseri riskinin azalmasında etkili olduğunu gösteriyor. Selenyum bunu temel olarak DNA'yı serbest radikal zararlarından koruyarak ve bağışıklığı güçlendirerek gerçekleştirir. Ülkemizde nadir görülen ancak dünya çapında 1 milyar insanı etkilediği tahmin edilen selenyum eksikliği, serum ve plazmada selenyum konsantrasyonu ile saptanır.
FAZLASI TOKSİK ETKİ OLUŞTURUR: Selenyum toksisitesi nadir gözlenir. Selenyumun takviye olarak fazla doz kullanımına bağlı oluşabilir. Aşırı selenyum nefeste ağır bir kokuya, bulantı, ishal ve deri döküntüsü gibi semptomlara neden olabilir. Saç ve tırnak kaybı kronik aşırı tüketimin yaygın belirtileridir. Türkiye Beslenme Rehberi'nde selenyum için günlük tolere edilebilir üst alım düzeyi 0-3 yaş arası çocuklar için 60, 4-6 yaş çocuklar için 90, 7-10 yaş çocuklar için 130, 11-14 yaş için 200, 15-18 yaş arası gençler için 250, yetişkinler için 300 mikrogramdır.
NE KADAR YEMELİYİZ?
Türkiye Beslenme Rehberi'nin selenyum için günlük alım önerisi sırasıyla 0-3 yaş arası çocuklar için 15, 4-6 yaş çocuklar için 20, 7-10 yaş çocuklar için 35, 11- 14 yaş için 55, 15 yaş üstü ve yetişkinler için 70 mikrogram, emziren anneler için ise 85 mikrogramdır. Aşağıda bazı besinlerin 100 gramında bulunan selenyum miktarını sizlerle paylaşmak isterim. Yetişkin bir birey eğer günde sadece 2 adet yumurta veya 150 gram balık veya 3 ince dilim tam tahıllı ekmek veya 3 avuç içi kadar ay çekirdeği, 200 gram kadar tavuk veya kırmızı veya hindi etinden birini tüketebilirse ihtiyacı olan selenyum mineralini kolaylıkla karşılayabilir.
1 AYDA 5 KİLO VERDİREN YAĞ YAKICI DİYET
1 ayda 5 kilograma kadar dinç bir şekilde zayıflayabileceğiniz bu özel beslenme ile glutatyon peroksidaz enzimini de hep aktif çalıştıracak, hücrelerimiz düzeyinde toksik maddelerden de kurtularak sağlıklı bir zayıflama süreci yaşayabilirsiniz.
KAHVALTI
2 yumurtalı mantarlı omlet
Domates, maydanoz, salatalık ve yeşil biber
ÖĞLE
100 gram ızgara veya fırında deniz balığı
1 ince dilim tam buğday ekmeği
1 yemek kaşığı zeytinyağlı bol limonlu çoban salatası
ARA
2 avuç ayçekirdeği
1 kase taze çilek veya 1 orta boy armut veya 5-6 adet taze kayısı veya 1 orta boy elma
AKŞAM
1 kase mercimek çorbası
1 dilim tam buğday ekmeği
1 yemek kaşığı zeytinyağlı mevsim salata
1 çay bardağı yoğurt