Sürdürülebilirlik; son dönemde sıkça duyduğumuz bir kavram.. Tanım olarak, üretim ve çeşitliliğin devamlılığı sağlanırken insanlığın yaşamının daimi kılınabilmesi... Yarın yokmuş gibi yaşamak, daha çok üretim, daha çok tüketim, daha çok kaynak kullanımı, daha çok israf, çağımızın en önemli sorunu bu. Tüm dünyada kaynakları tüketme hızı, kaynakları yerine koyma hızından daha fazla. Yapılan araştırmalar küresel karbon ayak izimizi yüzde 50 azaltmamız gerektiğini söylüyor. Yani, plastik atıkları, kağıtları, metalleri, sera gazı salınımına sebep olan klima ve soğutucuları, organik atıkları geri dönüştürebilirsek ekosistemin çökme ihitmalini ancak ortadan kaldırabiliriz.
Sanatçılar da buna kafa yormaya, eserlerini ona göre üretmeye çalışıyorlar. Daha önce Kale Tasarım Sanat Merkezi'nde Aslı Smith'in pancar, soğan kabuğu gibi atık malzemeleri kullanarak yaptığı eserler çok dikkatimi çekmişti. Yakın zaman önce sanatçı Deniz Sağdıç'ın atık malzemelerle ürettiği portreler İstanbul Havalimanı'nda ziyaretçilerle buluşmuştu. Son olarak Kağıthane'de atık ve geri dönüşüme dikkat çeken bir sergi yapıldı. UNESCO'nun Yaşayan İnsan Hazinesi unvanına layık görülen ebru sanatçısı Hikmet Barutçugil, sürdürülebilirlik akımına eserleriyle katkı verdi. Şöyle ki, Kâğıthane Belediyesi'nin atık kağıt, keten, mısır kabukları, papatya atıkları, soğan kabuğu, kamış gibi maddelerden ürettikleri kağıtlar belediye bünyesindeki El Yapımı Kağıt Atölyesi'nde yeniden hayat buldu. Barutçugil'in 41 eseri, atölyenin ürettiği kağıtlarla son şeklini aldı ve atık malzemeler artık birer sanat eserine dönüştü.
YENİ BİR YAŞAM İNŞA ETMELİYİZ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan da Tekamül Sürdürülebilir Sanat Sergisi'nin açılışına katılarak bu tür işlerin takipçisi olduğu mesajını bir kez daha verdi. Hanımefendinin çevre ve iklim konusundaki bu yaklaşımı bence takdiri hak ediyor. Emine Erdoğan "Hayati bir çevre kriziyle kuşatılmış olan dünyamızın kurtuluşu sürdürülebilirlikten geçiyor' diyor ve ekliyor: "Doğal kaynakların sınırlı olduğu, tüketim kültürünün yerküreyi adeta istila ettiği bir zamanda sürdürülebilirlik, insanlığın ortak geleceği için vazgeçilmez bir ilke haline gelmiştir. Buradan hareketle, hayatın her alanında kaynak tasarrufu sağlayacak, tüketim hızını yavaşlatacak ve kullandığımız tüm materyallere ömür katacak yeni bir yaşam inşa etmemiz gerektiği aşikardır."
Öte yandan çöp olabilecek malzemelerden kağıt üretilmesi ve bunlardan üretilen kağıdın ebru sanatında kullanılması muazzam bir fikir. Sonuçta işin hem kültürel yanı var hem de çevresel boyutu var. Peki, atık malzeme nasıl kağıda dönüşüyor? Önce, atık kağıt, pamuklu ürün ve bitkiler suda kaynatılıyor. Ardından dibeklerde dövülüyor. Özel süzgeçlerden geçirilerek keçe üzerinde kurutuluyor ve ütülendikten sonra yeniden kullanıma hazır hale geliyor...
ALTI ASIRLIK MACERA
Bu serginin; adını, İstanbul'un fethi sırasında civarda bulunan kâğıt değirmenlerinden alan Kağıthane'de açılması da oldukça manidar. Evliya Çelebi'nin, Seyahatname adlı eserinde Kağıthane'de, medeniyetin sembolü kağıtlar üretildiği ve bu kağıtların dünyanın çeşitli coğrafyalarında el yazması eserlere dönüştüğü bilgisi var. Yani kağıt burada altı asırdır üretiliyor. Şimdi atık malzemelerden de kağıt üretiliyor. Tekamül, gelişme, olgunlaşma, kemal bulma anlamına geliyor. Umarım bu sergi bir milat olur ve işler daha da zorlaşmadan çevre bilinci konusunda kendimizi geliştirir, olgunlaşır ve geleceğimizi tehlikeye atmaktan, israf etmekten kaçınırız. "Çünkü o israf edenleri sevmez" diye buyurmuş yüce Allah, Kuran'ı Kerim'de... Gelecek neslin hayır dualarını almak istiyorsak, buna uygun yaşamaya çalışmalı, kağıdın, sıfır atığın ve geri dönüşümün önemini kavramalıyız... Yoksa işimiz gerçekten çok zor...