THE GODFATHER İLE BABAM VE OĞLUM ARASI...
The Godfather/Baba serisinden girip, yenilerden bizde Babadan Oğula adıyla gösterilen Ryan Gosling'li, Bradley Cooper'lı, Eva Mendes'li baba- oğul trajedisine bağlarız sinema meselesini. Ama bunu daha sistemli olarak zaten yapmış olanlar var.
Birçok sitede, babalık durumlarının en iyi işlendiği filmler sıralanmış. 12'lik, 20'lik, 50'lik seçkiler. Bir tane de biz yapalım:
İlk başta adından imtiyazlı olaraktan The Godfather/Baba elbette. Francis Ford Coppola'nın serisinde Marlon Brando, kelimenin cisimleşmiş hali gibidir.
Yine isimden kazananlara bakacaksak:
Jim Sheridan'ın yönettiği In The Name of the Father/Babam İçin... Bir eski (Yön:
Vincente Minelli), bir yeni (Yön: Charles Shyer), iki defa çekilmiş Father of the Bride/Gelinin Babası... Jay Roach'un Meet The Parents/Zor Baba ile Meet the Fockers/ Zor Baba ve Dünürü çifti...
İçeriğe geçtiğimizde: The Champ/Şampiyon, The Pursuit of Happyness/Umudunu Kaybetme, Kramer Vs. Kramer/Kramer Kramer'e Karşı, To Kill a Mockingbird/Bülbülü Öldürmek, Boyz 'N the Hood/Artık Çocuk Değiller, In the Name of the Father/ Babam İçin, Road To Perdition/Azap Yolu, Finding Nemo/Kayıp Balık Nemo diye gideriz...
Totalfilm.com'un nefis bir 50 en iyi baba-oğul film sahnesi listesi var. Filmin adını ve o anı vermekle kalmıyor, anne-kız olsalardı ne olurdu, onu da ekliyor, yaratıcılık had safhada.
IMDb'nin en iyi baba-kız filmleri listesi de gayet tatmin edici: Les Miserables/Sefiller, Million Dollar Baby/Milyonluk Bebek, Cinderella Man, Pride & Prejudice/Aşk ve Gurur... Yeşilçam'a vardığımızdaysa Yılmaz Güney'in 1971 yapımı Baba'sını es geçmeyelim hadi. Ama sokaktan vatandaşı çevirip sorduğunuzda gelecek ilk, ikinci, üçüncü, beşinci film adı çok net: Çağan Irmak'ın Babam ve Oğlum'unu tek geçebiliriz aslında...
EN BİLİNDİK BABASAL OKUMALAR
Turgenyev'in Babalar ve Oğullar'ı...
Tolstoy'un Sergi Baba'sı... Balzac'ın Goriot Baba'sı... Mario Puzo'nun Baba'sı...
Kafka'nın Babaya Mektup'u... Marquez'in Başkan Babamızın Sonbaharı...
Orhan Kemal'den Baba Evi, Yakup Kadri'nin Nur Baba'sı, Hüseyin Rahmi'nin Efsuncu Baba'sı, Kemalettin Tuğcu'nun Üvey Baba'sı, Demirtaş Ceyhun'un Babam ve Oğlum'u... Orhan Pamuk'tan Babamın Bavulu... Murat Gülsoy'un Baba, Oğul Ve Kutsal Roman'ı... Ve kambersiz düğün ne mümkün: Elif Şafak'ın Baba ve Piç'i tabii...
BİR ÇIBAN, DERT, ZEHİR ZIKKIM OLARAK BABA
Meğer beddualarda, büyük ve iyileşmez çıban, onulmaz dert demekmiş baba. "Yüzün gözün, vücudun baba dolsun," gibisinden örneklenmiş sözlüklerde. "Bir şeyde baba çıksın," diye dilemek; tedavi edilmez, iyileştirilmez çıban çıksın diye ummak demek, ne tuhaf... Yine kötü dileklerde, zehir zıkkım manasında da kullanılıyor: "Baba yiyesice..." diye misal.
TIRABZAN BABASININ BABALARI TUTUNCA...
Baba, siyahlarda görülen saraya benzer bir hastalık aynı zamanda. Babaları (ya da babası) tutmak, yani çok sinirlenmek, çok öfkelenmek, sinir ve öfkeyle bağırıp çağırmak, bu maddeyle beraber yer alıyor sözlüklerde. Babaları üstünde olmak yani çok sinirli, çok öfkeli durumda bulunmak da... Garip hatta siyaseten nahoş değil mi biraz...
Babalarla ilgili deyim, atasözü, özlü söz gırla. Baba değil tırabzan babası adı verilen model, Merhamet'te Narin'le Şadiye'nin babası Moskof Recep adeta: Çocuklarına karşı babalık görevini yerine getirmeyen, onlara hayrı olmayan babaları anlatıyor.
SİYASETTE BABACILIK, DİNDE BABAİLİK
Babacılık, devletin, toplumsal sınıflara babalık ederek bunlar arasında bir denge sağlamaya çalışması, hakimlik etmesi demek.
Diğer adıyla paternalizm... Babacılar (paternalistler), 'Bireyler kendi iyiliklerinin nerede olduğunu devletten daha iyi bilir' diyen liberalleri hiç sevmiyor haliyle.
Babailik, 13. yüzyılda yaşamış bir Türk düşünürü olan Baba İshak'ın kurduğu, temeli Şamanlığa dayanan bir mezhep. 13. yüzyılda Türkmenler arasında yayılmış, siyasal bir akıma dönüşmüş, Babai başkaldırıları Anadolu Selçuklu Devleti'ni çok uğraştırmış.
BİR TÜR KERTENKELE OLARAK BABAKÖŞ
Erkek kümes hayvanlarının ya da kuşların en iri ve yaşlı olanına, babaç deniyor.
Babaç bir horoz mesela, kümeste terör estirebiliyor.
Bir de babaköş var: Avrupa'da ve Asya'nın batı bölgelerinde yaşayan bir tür kertenkele bu babaköş. Gövdesi silindir şeklinde. Parlak esmer derili. Körelmiş ayakları görünmediği için yılan zannediliyor, solucan ve böceklerle besleniyor.
Yakalandığı zaman kurtulmak için kuyruğunu bırakıyor!
BABAFİNGODAN BABAÇKOYA ARGO HALLER
Baba, argoda erkeklik organı da demek...
Babafingo, yelkenli gemilerde direklerin en üstte bulunan, üçüncü parçası, hem de yine erkeklik organı, penis.
Babaçko, erkek gibi, güçlü ve gösterişli, iri yarı kadın anlamına geliyor argoda.
Babaya oturmak, iyi bir sonuca ulaşamamak demek... Babayı almak, bir şey elde edememek, babayı yemek ise çok kötü bir duruma düşmek demek...
Bazılarımız "Siz" desin, yanında bacak bacak üstüne atmasın, sigara içmesin, sonra argo gelsin hepsini ters yüz etsin, bu da dilin cilvesi...
