Hitit dilinin çözülmesinin 100. yılındayız. İlk çözülen cümle neymiş peki, biliyor muyuz? Şuymuş: "Ekmeği yiyecek, suyu içeceksin." Nereden öğreniyoruz? Çorum Müzesi'ndeki sergiden. Çorum Müzesi, daha içine girmeden binasıyla çarpan, güzel bir müze. Türkiye'de ilk 10 arasındaymış. Bina da kaçıncı gelir bilemem ama 'en'ler listesine girer kesin. 1914'te hastane olarak yapılmış. 1968 doğumlu Çorum Müzesi de 2003'ten beri bu binada sürdürüyor hayatını.
BU VAZOLAR ALINIR!
İçeride özellikle Hititlere dair pek çok şey bulunuyor. Ya da şöyle daha sistematik mi gidelim: Kalkolitik Çağ'a ait Alacahöyük ve Kuşsaray, Erken Tunç Çağı'na ait de Resuloğlu ve Alacahöyük eserleri yer alıyor burada, kronolojik başlarsak. Erken Tunç Çağı Alacahöyük mezarı ve bu mezara ait ölü gömme töreni canlandırılıyor sonra. Ürpertici. Ölçüler de ayrıca şaşırtıcı. Çorum, Hititlerin diyarı. Başkent Boğazköy- Hattuşa (ki gideceğiz oraya birazdan), Alacahöyük, Ortaköy-Şapinuva ve Eskiyapar gibi kazıları halen devam eden mühim Hitit merkezleri var. Bir de kazı çalışmaları tamamlanmış olup müzede sergilenenler. Misal Yörüklü- Hüseyindede kazı alanında bulunan kabartmalı vazolar. Hitit Dönemi eserleri içinde özel bir yere sahip bunlar müze koleksiyonunda. Hakikaten şıklar. Pek çok salonda güzel dururlar!
ÇİVİ YAZI LI TABLETLER
Hitit Dönemi çivi yazılı tabletler, UNESCO tarafından 'Dünya Belleği Listesi'ne alınmış. Çok acayipler. Nasıl bir ince iş ve de ne göz varmış adamlarda! Hititlerden sonra bölgede yaşayan Friglere ait parçalar... Hellenistik, Galat, Roma ve Bizans Dönemi seramik, cam ve madeni eserleri... Ciddi bir sikke koleksiyonu... Çorum'a ait bakırcılık, leblebicilik ve kahvehane kültürünü yansıtan dükkân canlandırmaları... Ve elbette ki hiçbir kadının kayıtsız kalamayacağı, cama burnunu dayayıp iç geçireceği takılar... Böyle şeylerle karşılaşılıyor Çorum Müzesi'nde. Artık interaktif numaralar, sanal atraksiyonlar, her müzenin demirbaşı. Burada da özel bir arabaya binerek başkent Hattuşa'da sanal bir seyahate çıkılabiliyor. Fakat hiç de kolay değil sağa sola çarpmadan dolaşmak. Hakiki hayattaki şoförlükten daha bile zor burada direksiyona geçmek... Zaten de gerçeği varken, sanal tur neyimize? Yolu Çorum'a düşen, yolunu Hattuşa/Boğazköy'e de düşürsün mutlak. O uçsuz bucaksız arazide yüzyıllar öncesine gitmek insanı bir hoş ediyor, hem de iyi fotoğraf kareleri çıkıyor. Hattuşa, yaklaşık M.Ö. 1650/1600 ile M.Ö. 1200 yılları arasında, Anadolu'nun büyük bir kısmında (ve arada Kuzey Suriye'ye kadar uzanan bir bölgede) hüküm süren Hitit İmparatorluğu'nun, başkenti. M.Ö. 13. yüzyıl, şehrin en parlak dönemi. Ancak Hititlerden sonra Frig, Hellenistik ve Roma/ Bizans dönemlerinde de büyük yerleşimlere ev sahipliği yapmış buralar.
BAHARDA GEZMELİ
Hattuşa şehri ikiye ayrılıyor: Aşağı Şehir, en eski Hitit şehrine verilen isim. Bugünkü köyün hemen kenarındaki kuzeybatı dış suru ile güneydoğuya doğru yamacı kaplayarak, Hitit kral sarayının bulunduğu plato arasında uzandığı söyleniyor. Güney ve güneydoğu sınırını Poternli Sur oluşturuyor. Potern, bir çeşit tünel demek. Latince 'posterula'dan (arka kapı, yan kapı) türemiş. Yukarı Şehir ise Poternli Sur'un hemen güneyinden başlayarak Yerkapı'daki en yüksek noktaya kadar olan alanı kaplıyor. Özellikle baharda gezmeli Hattuşa'yı. Çekmez mi ilginizi? UNESCO Kültür Mirası Listesi'nde Roma, Venedik, Toledo, Kudüs, Şam, Kartaca, Versay, Machu Pichu gibi ünlü şehirlerle beraber anılıyor adı. En iyisi tekrar düşünün...