Geçtiğimiz günlerde 'Yaratıcı sınıf, yaratıcı şehir' başlıklı bir yazı kaleme almıştım.
Yazım, 'yaratıcı sınıf' ve buna bağlı olarak 'yaratıcı şehir' kavramlarını sosyoloji bilimine kazandıran, ABD'li Prof. Dr. Richard Florida'nın, 'Yaratıcı Sınıf Adres Değiştiriyor' adlı kitabına dayanıyordu.
Sosyolog Florida, küresel dünyada, tüm yaratıcı şehirlerde, gerçek anlamda 'ekonomik büyüme ortamı'nın nasıl oluştuğunu, diğerlerinde nasıl oluşabileceğini anlatıyordu.
Bu bakış açısıyla, yazımın sonunda Türkiye'den İstanbul dışında küreselleşen, yaratıcı şehir kavramı ile kucaklaşacak tek kentin İzmir olduğunu vurgulamıştım.
Sevgili okurlardan çok sayıda mail aldım. Herkes bu kavramlar üzerine yorum yaparken, 'yaratıcı sınıf' sözcüklerine takılan çok olmuş. Daha doğrusu 'yaratıcı sınıf' kavramını nasıl tanımlayacağımıza dair sorular gündeme gelmiş.
Öncelikle belirtmeliyim ki; Florida'nın yaratıcılık ortamını oluşturacak temel kıstas, üç T'nin bir araya gelmesiyle oluşuyor. Bu üç T'nin ilki 'teknoloji'; ikincisi yetenek (talent), üçüncüsü ise hoşgörü (tolerans). İşte bu üç T bir araya geldiğinde, yaratıcılıkla ilgili zemin oluşuyor.
Bu üç T'yi buluşturan küresel şehirlerde 'yaratıcı şehir' olabilme, kendilerine, ulusal yaklaşımlar dışında, evrensel bir zincire bağlanarak, kendi başlarına 'ekonomik büyüme ortamı' oluşturabilme konusunda ayrıcalık yaratabiliyorlar. Sonuçta bu şehirler yarattıkları ortamlar ile de birer yetenek mıknatısı haline gelerek, dünyanın farklı bölgelerinden yetenekli girişimci ve iş gücünü kendi şehirlerine çekebiliyorlar. Florida bunları çeşitli örneklerle açıklamış. O yazımda Türkiye'den sadece İstanbul'un yer aldığı üç grupta toplanan bu tür şehirleri isimleriyle belirtmiştim.
EN İYİLERİ
Gelelim 'yaratıcı sınıf' kavramına. Kent bilimci sosyolog Florida'ya göre; yaratıcı mesleklerin ölçümlemesi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) istatistiklerine dayanıyor.
Çünkü ILO, işgücünü bilim insanları ve mühendisler, sanatçılar, müzisyenler, mimarlar, yöneticiler, profesyoneller vb. gibi meslek kategorilerine böle- rek, mesleklere dair en detaylı verileri topluyor. ILO kategorileri, Florida'ya göre, dünya çapındaki yaratıcı mesleklerin mevcut en iyi ölçümleri.
Richard Florida; farklı ülkelerin 'teknisyenler' kategorisini değerlendirmedeki farklılar nedeniyle, 'yaratıcı sınıf' tanımlamasını iki şekilde yapıyor.
Geniş tanımda, yaratıcı sınıf içinde bilim insanları, mühendisler, kültür alanındaki yaratıcı kişiler, yöneticiler, profesyoneller ve teknisyenler yer alırken; dar tanım teknisyenleri bu kavramın dışına taşıyor.
Richard Florida, hatta bu verileri bir araya getirerek bir 'Küresel Yaratıcılık Endeksi' de oluşturmuş. Örneğin bu endekste; ülkeler bazında İsveç birinci sırada, Japonya ikinci, Finlandiya üçüncü, ABD ise dördüncü sırada yer alabiliyor. Türkiye'nin yeri geride, ama yine de fena sayılmaz, 39. sırada. Sonuçta bu yazı, umarım, sevgili okurlar için daha açıklayıcı olmuştur.
İZMİR ISRARIM
Yaratıcı şehir olabilme konusunda ise ben yine İzmir'i; çok sayıdaki farklı özellikleri, birer yetenek mıknatısı olan üniversiteleri, doğal güzellikleri, hoşgörü ve teknolojiyi birleştiren duruşu, yaratıcı insanlarıyla; İstanbul'dan sonra, Türkiye'de şansı olan en önemli şehir olarak görüyorum.
Yeter ki bunun farkında olunsun, yeter ki İzmir'e hizmet eden herkes, 'siyaset üstü' bir yaklaşım ile gerekli 'ortak akılda' buluşabilsin. Bu gerçekleşirse, İzmir'i kimse tutamaz.
