İzmir, renkli tarihsel serüveni boyunca; çok sayıda kültüre, farklı uluslardan insanlara, farklı inanç dünyalarına; zarif, saygılı şekilde ev sahipliği yapan, çok güzel bir kent. Zaten taşıdığı bu zengin tarihsel-kültürel miras, kentin genetik kodlarına yerleşen; "tüm farklılıkları, ayrı dinsel inançları, bir arada 'barış' içinde yaşama ve yaşatma geleneği"; İzmir'i ülkenin diğer kentlerden ayıran, dikkat çekici özelliklerinden.
Bu tespit, sakın başka kentleri olumsuzlamak olarak algılanmasın. Amacımız, sadece 'İzmir'in liman kenti özelliğiyle', tarihsel olarak yaşadığı bu zengin deneyimin değerine dikkat çekmek.
İzmir'in, geçmişinden günümüze kadar uzanan; 'Akdeniz'in en önemli Levant kenti olma niteliği'; Rumlar'ın, Museviler'in, geçmişte kentteki çok köklü varoluşları; bıraktıkları, bir bölümü hala yaşayan, kültürel sosyal izler; genel olarak bilinen özelliklerindendir. Çoğunluk ya da İzmir'i az tanıyanlar ise kentin bu değerli özellikleriyle birlikte; İzmir'de yüzlerce yıldır yaşayan, ticari faaliyet gösteren İzmirli Hollandalılar'ın varlığından; kente etkilerinden, bıraktıkları güzel 'iz'den, bugünleri ve geçmişlerinden genelde habersizdirler.
Bunu da doğal karşılamak gerekir.

DEMİRTAŞ-YILMAZ
İşte bu ortamda İzmir Ticaret Odası, kentin hafızası açısından çok önem taşıyan, güzel bir iş yaptı.
İzmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş, 2012 yılının Türkiye ile Hollanda ilişkilerinin başlamasının 400. yılı olması nedeniyle, kafasında güzel bir proje geliştirmişti.
Demirtaş'ın önerisi, değerli İzmirli tarihçi Fikret Yılmaz'ı da harekete geçirdi. Ortaya çok emek verilmiş, sıkı bir çalışma, arşiv taramaları sonrasında; İzmir Ticaret Odası Kültür Sanat ve Tarih Yayınları'nın 15'inci kitabı çıktı. Böylece İzmir'in, Hollanda ile Türkiye kadar eski olan iletişim köprüsünden, belgeleriyle yeni bir kitap doğmuş oldu. İTO'nun danışmanı da olan değerli tarihçi Dr. Fikret Yılmaz'ın hazırladığı bu kitabın adı:
"İzmir'de 400 yıl - İzmirli Hollandalılar ve İzmir-Hollanda Ticari İlişkileri."

IŞIK TUTUYOR
Özenli bir araştırmanın ürünü olan bu değerli kitap; hem Osmanlı İmparatorluğu'nun resmen Hollanda'yı tanıması ile çeşitli ticari ayrıcalıklar verdiği anlaşmanın imzalandığı 1612 yılından bu yana geçen 400 yıllık ilişkilerin detaylarına ışık tutuyor; hem de İzmir'in Hollanda ile bu yıllardan sonra başlayan ilişkisine ve İzmirli Hollandalılar'ın kentteki yaşamlarına.
Yıllar önce İzmir'in camilerinden sonra, kiliselerini de gezmiştim. Behçet Uz Çocuk Hastanesi'nin yakınındaki Felemenk Protestan Kilisesi'ni gezdiğimde, 16. yüzyılın sonlarında İzmirli Hollandalılar tarafından inşa edilmiş, bahçesinde İzmirli Hollandalı tüccarların mezarlarının bulunduğu kilisede, kentin yüzlerce yıla yayılan farklı bir boyutunu daha görmüştüm.
İzmir Ticaret Odası'nın değerli Başkanı Ekrem Demirtaş da, Fikret Yılmaz'ın Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nden de yararlanarak hazırladığı bu kitabın, İzmir'in farklı bir yanına ışık tuttuğunu vurguluyor. Demirtaş, Osmanlı İmparatorluğu ile Hollanda arasındaki anlaşma gereğince, İzmir'de kurulan Hollanda Mahallesi'ni; yine aynı anlaşmaya göre, burada Hollandalılar'ın bir kilise, hastane, kendilerine mahsus ekmek fırını kurduklarını hatırlatıyor. (Şimdi o yapılardan sadece kilise varlığını koruyor.)
Ekrem Demirtaş, Hollandalı tüccarların İzmir ile Osmanlı kentleri arasındaki ticaretin yükselmesinde oynadıkları önemli role de dikkat çekiyor.

SAYGIYLA HATIRLAMAK
Evet bu rol gerçekten çok önemli. Bu rolü değerlendirirken örneğin, İzmir'e yıllarca olumlu katkılar vermiş, İzmir ticaretinde öncü olmuş Dutilh Ailesi'ni ve benzeri aileleri saygıyla hatırlamak gerekli.
İzmir Ticaret Odası, bu kitapla kentin hafızasına çok önemli bir not düşmüş oldu. Bu nedenle İTO yönetimini ve Başkanı Ekrem Demirtaş'ı içtenlikle kutluyorum. Kütüphanemde hemen özel yerini alacak, Türkçe-İngilizce hazırlanmış bu kitabın yazarı, tarihçi sevgili Fikret Yılmaz'ı da, özenli emeği nedeniyle, sevgiyle selamlıyorum.
Bir selam da, bu dizinin editörü genç meslektaşım sevgili Mert İlkutluğ'a. İzmir'de bu özenli çalışmalar arttıkça, insan mutluluk duyuyor.