'Terör ile savaş'ta ağır bir hezimete uğrayan Amerikan yönetimi artık işgallere dayalı askeri güç (hard power) yerine 'diplomasi, demokrasi ve insan hakları'na dayalı yumuşak güç (soft power) stratejisine ağırlık vermeye başladı.
ABD ve AB yetkililerinin hem kendi aralarında hem de Türkiye ve Rusya ile son dönemlerde artan görüşme trafiği ile Brüksel ve Washington'da dikkat çeken uluslararası zirve enflasyonu bunun birer göstergesi. Bu amaçla 10-16 Haziran arasında Avrupa turuna çıkan ABD Başkanı Joe Biden, diplomasi hamlesiyle Çin ve Rusya'ya karşı Atlantik'e yeni bir format atarken AB üzerinden de Türkiye ile yeni bir sayfa açmaya çalıştı.
Türkiye'ye özel bir önem verdiğini her açıdan belli eden Biden bu nedenle Avrupalı ve Ortadoğu'daki müttefiklerine deyim yerindeyse NATO üzerinden 'Ankara ayarı' bile verdi.
Ne var ki Biden'ın çektiği bu ayarın pek de etkili olmadığını 23-24 Haziran'daki AB liderleri zirvesinde Türkiye ile ilgili kararlarda bir kez daha gördük. Bir bakıma Avrupa'nın Türkiye'ye dair politik öngörüsünün ABD'nin Makyavelist bakışının bile gerisine düştüğünü müşahede ettik. Oysa ABD'den daha zor durumdaki AB'nin Türkiye'ye esneklik gösterememesi biraz da ülkemize dair jeopolitik miyopluklarından kaynaklanıyor.
Nitekim kendi aralarında bile zor anlaşan Avrupalı liderlerin zirvesi beklendiği gibi Türkiye ve Rusya için yine hayal kırıklığı ile sonuçlandı.
***
Kuşku yok ki Avrupa'nın parçalı ve ikircikli tutumu ABD'nin Türkiye, Çin ve Rusya'ya yönelik sinsi projelerini hayata geçirmesini daha da zorlaştıracaktır.
Biden yönetiminin devreye soktuğu diplomasi atağının öncelikli hedefi, emperyal nostaljiye kapılan ABD'ye eski küresel statüsünü yeniden kazandırmaktır. Bu konuda oldukça azimli görünen Biden ve ekibi, engel çıkarması durumunda Avrupa'yı kaderine terk etmekten çekinmeyecektir.
Çünkü Türkiye, Rusya ve Çin'in kararlı duruşları yanında Joe Biden'ın son diplomasi hamlelerine yönelik AB'nin sergilediği gönülsüz tavır, ABD'nin 'yeni dünyayı daha doğmadan boğma' stratejisinin başarı şansını neredeyse sıfırlıyor.
Bu bağlamda ABD bugün adeta 'ötekisi kendisi olmuş' bir trajedinin esiri olmuş durumda. Türkiye'yi AB üzerinden diyalog ve diğer ekonomik teşviklerle kazanma stratejisi, son AB zirvesinde de görüldüğü üzere daha başlamadan çöktü.
Geriye Kırım ve Doğu Türkistan sorunları üzerinden devreye sokulacak kimi krizlerle Türkiye'yi Rusya ve Çin ile 'demokrasi ve insan hakları' söylemi üzerinden de olsa karşı karşıya getirme senaryoları kalıyor.
***
Haliyle Afganistan'da yeni bir sayfa açtığımız ABD, "Türkiye'yi tamamen kazanmak için" yine her yola başvuracaktır. FETÖ ve PKK/YPG gibi terör kartlarını bırakmamanın yanında Washington'da dört gün önce açılan 'Türk Demokrasi Projesi' benzeri beşinci kol faaliyetlerini sürdürme stratejisi, ABD'nin ülkemizi yeniden rehin alma senaryolarından asla vazgeçmeyeceğinin işaretleridir.
Zira ABD, vesayet altına alamadığı Türkiye'yi Çin ve Rusya'yı kuşatmaya yönelik Trans Pasifik ve Avrasya projelerine koşmanın mümkün olamayacağını da iyi biliyor.
Bu bağlamda Joe Biden'ın iktidara gelir gelmez başlattığı, Avrupa turuyla devam ettirdiği ve Afganistan'dan çekilme ile taçlandırmak istediği yumuşak güç gösterisi, kaderin cilvesine bakın ki AB'nin jeopolitik miyopluğu nedeniyle ABD'nin yumuşak karnına dönüştü.
Deyim yerindeyse Joe Biden kazdığı kuyuya düştü. Şimdi düştüğü o kuyuda boğulmamak için başını suyun üstünde tutmaya çalışıyor. ABD eğer bu trajik durumdan kurtulursa kuşku yok ki bütün faturayı AB'ye kesecektir. Dolayısıyla güvendiği dağlara kar yağan Biden'ın AB'ye öfkesi selefi Donald Trump'tan daha da sert olabilir.
Öyle görünüyor ki Atlantik'teki çatlak daha da derinleşecek. En nihayetinde ABD ile Avrupa'nın yolları tamamen ayrılacaktır. Beka kaygısı giderek artan ABD, orta ve uzun vadede AB'yi kaderine terk edip yeni dünyanın yükselen yıldızları konumundaki Çin, Rusya ve Türkiye ile yeni bir konsensüs imzalamak zorunda kalabilir.
Eğer bu konsensüsü başaramazsa o zaman 'gelecekteki ABD' dünya siyasetinden elini eteğini çekmeye zorlanmış 'bugünkü Japonya'ya dönüşecektir. 'Yumuşak güç gösterisi' yapan yaşlı sihirbaz Biden'ın küresinden görünen manzara bu!