Etik açısından zorluklarla dolu ortama, direnişlere, dudak bükmelere ve kişisel komplekslere rağmen Türkiye'de dört gazetede yaşatılan okur temsilciliği kurumu sonunda Kuzey Kıbrıs'a da "bulaştı." Ada'nın Türk kesiminin önde gelen gazetelerinden Yeni Düzen'in -ve tabii Kuzey Kıbrıs'ın- ilk kurumsal "ombudsmanı" Prof. Süleyman İrvan'ın eleştirileri yansıtan ilk yazısı 19 Mart günü yayınlandı.
Gazete "etik haberciliği" önemsiyor. İnternet adresine (www.yeniduzen.com) girince ana sayfanın gözle görülecek bir yerinde "yayın ilkeleri"ni hemen fark ediyorsunuz. Bu bölümde hem "ilkeler", "vizyon" ve "misyon" sıralanmış, hem de 14 maddelik "meslek kuralları" dizilmiş.
Batı normlarına uygun, gayet düzgün bir etik "taahhütname". Buna bağlı olarak, okur temsilcisinin köşesi de ana sayfada hemen görülecek bir yere konmuş.
Gazetenin bu göreve bir akademisyen getirdiğini de not edelim. Doğu Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim görevlisi İrvan, ilk yazısında "Neden bu işi kabul ettim?" sorusunun yanıtını veriyor:
"Okur temsilciliğinin, bugün dünyadaki en etkin özdenetim mekanizması olduğunu düşünüyorum. Çünkü, sadece ve sadece etik duyarlılığa sahip olan ve daha iyi bir gazeteciliği hedefleyen yayın organları okur temsilcisi görevlendirmektedirler. Kıbrıs Türk medyasında bilinen özdenetim mekanizmalarından hiçbirisi bugüne kadar sağlıklı biçimde yaşama geçirilememiştir. Basın Konseyi, kendisinden beklenen işlevi yerine getirememiştir. Mevcut medya ortamı da Basın Konseyi gibi tüm medyayı kuşatacak bir özdenetim mekanizması için uygun görünmemektedir. Okur temsilciliği ise daha kolay yaşama geçirilebilecek bir uygulama gibi görünmektedir. Yeni Düzen gazetesi, Kıbrıs Türk medyası içinde etik ilkelerini ilân eden, barış gazeteciliği misyonunu sahiplenen yegâne gazetedir. O nedenle, okur temsilciliği kurumuna bu gazetenin öncülük etmesinin önemli ve gerekli olduğunu düşünüyorum."
Gazetenin Yazı İşleri Müdürü Cenk Mutluyakalı da şu notu gönderdi:
Kıbrıs'ta "okur temsilciliği" kavramını ciddi anlamda ilk tartışmamız, meslek örgütümüz Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği'nin 2009'daki paneliyle yaşandı. 'Medyada Özdenetim; Ombudsmanlık' konulu konferansta Dünya Haber Ombudsmanları Örgütü Başkanı ve The Observer Gazetesi Okur Editörü Stephen Pritchard ile Sabah Gazetesi okur temsilcisi Yavuz Baydar'ın paylaştıkları, ufuk açıcıydı.Basın ve ifade özgürlüğü, gazetecilerin vazgeçilemezi olsa da bu özgürlüğün kimi zaman kötüye kullanıldığı, etik kaygıların ortadan kalktığı, okuyucu ile gazeteciler arasında "güvensizlik" yaşandığı bilinen bir gerçekti. Gazeteciye, okuruna karşı sorumluluğunu hatırlatmak, meseleyi "yasalar" ya da "cezalar" öncesinde özdenetimle çözümlemek için OKUR TEMSİLCİLİĞİ ilerici bir adım olarak ortaya çıkıyordu. Yenidüzen, Kıbrıs'ta Türkçe olarak yayınlanan, yaşayan en eski iki gazeteden biri, 1975'te kurulmuş. Medyada az rastlanan bir örnekle gazetecilerin özerk yönetiminde yayınlanıyor. En önemli özelliği ise "barış gazeteciliği"ni temel alması, yayın ilkekerini de bu doğrultuda yazılı olarak ilan etmesi. Yenidüzen şimdi, Kıbrıs'ın sadece kuzeyinde değil, adanın bütününde 'Cyprus' altında Prof. Dr. Süleyman İrvan ismiyle Dünya Okur Temsilcileri Örgütü'ne (ONO) da kabul edilme onurunu yaşıyor. Gazetemiz okur temsilciliğinin uluslararası tüm kriterlerini benimsedi, bu yönde de İrvan'a gerekli taahhüt ve güvenceyi sundu. Bu durum, tüm muhabir ve yazar kadrosu ile yapılan ortak toplantı ile de duyuruldu ve Okur Temsilcisi, göreve başlamadan önce Yazı işleri'ne görev ve sorumluluklarını anlattı; yonetici, yazar ve muhabirlerin sorularını yanıtladı. Sanırım bundan sonraki süreç belki biraz sancılı ama çok daha çağdaş olacak.'
Gazeteye ve ombudsman'ına başarılar diliyorum.
