Bizim uygarlığımızın ve kültürümüzün dünyadaki yeri konusunda bazıları abartılı, bazıları da kompleksli değerlendirmeler içeren sayısız yorum vardır.
Oysa başta konuşup yazdığımız dil olmak üzere kültümüzün bütün öğeleri, hem bu coğrafyanın hem de Batı coğrafyasının kültürlerinden etkilenmiş özgün bir sentezdir.
Örneğin aynı kelimenin Farsça veya Arapça orijinalinin, Türkçede farklı anlam taşıdıklarını görmez miyiz?
Benim için bizim kültürümüzün en özgün ve en etkileyici yansımaları, musikimizde bulunmaktadır.
Oğuz Haksever'le birlikte NTV radyosu için hazırladığımız "Makam Farkı" programının içeriğini belirlerken, tarih, coğrafya edebiyat, tasavvuf ve müzik alanlarında bir nevi ders çalışıyormuş gibi hissediyorum kendimi.
Örneğin geçen hafta Hammamizade İsmail Dede Efendi'nin (1778-1846) eserlerini sunduk programda.
Yaşadığı ve onu biçimlendiren zaman dilimi askeri yenilgilerin, 3'üncü Selim'in her alandaki reform arayışlarının ve Batı ile eskisinden farklı ilişkilerin kurulduğu bir dönemdir.
Bir dönemin yansıtıcısı
Dede Efendi bu dönemin çeşitli açılarını besteleri ile yansıtır.
Mesela "Rast Kar-ı Natık"ında musikimizden 24 makamı isimleriyle örneklerken, öğrencisi olan Hamparsum'un özgün nota yazımına da ışık tutar.
"Ferahfeza Mevlevi Ayini" ile Mesnevi'nin mısralarında dolaşıp uhrevi bir âleme girer, Rast makamındaki "Yine bir gülnihal aldı bu gönlümü" ile valsin rüzgârını hisseder, Karciğar köçekçesi "Benliyi aldım kaçaktan" ile kalkıp oynamak istersiniz.
Türk müziğinin seçkin yorumcularından Münip Utandı'nın Dede Efendi bestelerini yorumladığı son albümü "Kuy-i Hicaz"da, Dede'nin sıraladığım niteliklerini yansıtan çalışmalar var.
Örneğin "Rast Kar-ı Natık"ı da bu albümde bulabiliyoruz.
Bu arada Münip Utandı'nın "Seslenişler Bekleyişler", "Gidem Dedim", "Boğaziçi", "Fikrimin İnce Gülü" , "Eski Şarkılar" ve son olarak "Kuy-i Hicaz" albümlerinin çıkmasına mali imkân sağlayan, gerçek müziksever Yeniköylü Turan Yetkin'i de burada hatırlamalıyız.
Kurumların ve şirketlerin ötesinde Turan Yetkin gibi bireylerin de katkısıyla, kültürümüz ve sanatımız kalıcı ürünlere sahip oluyor.