Amerikan Forbes dergisi "Zenginin malı züğürdün çenesini yorar" özdeyişini yalanlamaya çalışır yıllardır. Derginin sahibi olan Forbes ailesi de, dünyanın en zenginleri arasında. Dergiyi kuran Forbes'in "Faberge Yumurtaları" koleksiyonu, Rus çarlarınınkinden daha büyük.
Ama Forbes her fırsatta dünyanın en zenginlerini listeler ve onların pahalı yaşamları hakkında haberler yapar sürekli.
Bu son sayıda da, Amerika'nın en zenginlerini sıraladıktan sonra "Para mutluluk getirir mi" konusunu uzmanlara incelettirmişlerdi.
Genel olarak vardıkları sonuçları şöyle özetleyebiliriz.
Eğer doğuştan veya hayatınızın başından beri zenginseniz, para size mutluluk vermezmiş.
Belirli bir çabanın sonunda, belirli yaştan sonra elde edilen para, insanı mutlu edebilirmiş.
Sonradan sahip olunan paranın getireceği mutluluğu sürekli kılmak da kolay değilmiş.
Örneğin piyangodan büyük ikramiye çıkan bir kişi, işinden ve çevresinden koparsa, sonunda içine düştüğü yalnızlıktan ötürü, depresyona girebilirmiş.
Paranın mutluluk sağlamasında, paranın miktarı değil, o parayla satın alınabilen şeyler etken olurmuş.
Ayrıca sahip olunan şeylerin paylaşılması ve insanın yalnız olmaması da, mutluluk için önemliymiş. Yani bir Ferrari'nin direksiyonundayken, yanınızdaki koltukta kimse bulunmuyorsa, bu Ferrari'ye sahip olmak size mutluluk sağlamazmış.
Veya dünyanın en iyi şaraplarını içerken, bunları dostlarınıza da tattıramıyorsanız, bu şarapların iyiliği sadece sizin bilebildiğiniz sırlar olarak kalmaz mı?
Mutluluk arayanlar için, evlilik, düzenli seks, sağlık gibi olgular, paradan daha etkili mutluluk sağlayıcılarmış.
Bir de, genel refah düzeyi iyi olan toplumların insanları için, mutluluk daha kolay yakalanabilir bir hedefmiş.
Forbes dergisinde bunları okurken, paranın mutluluk getirip getirmediğini anlamak için de, para sahibi olmak gerektiğini düşündüm ister istemez.
Oysa bu konuda araştırma yapan ve görüş açıklayan, University of Michigan, Carnegie Mellon University, University of Illinois gibi eğitim kurumlarının profesörleri, zengin oldukları için değil, bilgili oldukları için, para sahibi olmanın sonuçları konusunda zenginlerin değil onların düşünceleri soruluyordu.
Demek "Bilgi" de, para gibi sahip olunduğu zaman ilgi çekici durumlar yaratan bir olgu.
Acaba bilgi, mutluluk getiriyor mu? Bazı şeyleri bilmeyenler bilenlere oranla daha mı mutludur?
Ya da bazen yanlış bilgiler, insanları doğru bilgiden daha mı mutlu kılar?
1910'larda "İktisat" kitabı yazan (Maliyeci) Cavit Bey, önsözünde "İktisat bilen kişi para kazanmayı da bilir diyemeyiz. Bir fizikçi, buharlı lokomotifin teorisini bilir, planını çizebilir. Ama o lokomotifi ancak bir makinist kullanabilir" demez mi?
Yani hayat çok karmaşık bir şey. Tercih yapmak, yani "Para mı, bilgi mi, mutluluk mu" diye seçebilmek, kimsenin elinde değil galiba.