Birleşmiş Milletler teşkilatında çalışmış olduğunu belirten okurumuz Belma Oramar Oliver şöyle demiş:
"Türk/ Kürt sorunu konusunda bir hususu hatırlatmak isterim... Uluslararası hukukta ve Birleşmiş Milletlerce kabul edilmiş kriterlere göre, bir halkın konfederasyon veya bağımsız bir devlet kurma talebinde bulunabilmesi için gereken şartlar böyle sıralanmıştır: 1) Asırlardan beri aynı bölgede yerleşmiş olmak, 2) Kendi ayrı kültürünün olması, 3) Kendi ayrı dilinin olması, 4) Sayılarının yeterince büyük olması (yani azınlık olmamaları). Bir ülkeye göçmen veya mülteci olarak gelip yerleşenler ise konfederasyon veya bağımsız bir devlet kurmak talebinde bulunma hakkına sahip değildirler - onlar azınlıktır."
Hukuku takmıyorlar ki!
Bu mesaj vesilesiyle ben de birkaç noktayı hatırlatmak isterim:
Hukuki açıdan makul, yerinde, haklı kriterler olabilir bunlar...
Ama merkezi hükümetler çoğu zaman onlara uymuyor ki!
Pek az vakada sorun, mesela Çek Cumhuriyeti ile Slovakya'nın ayrılışı gibi kazasız belasız hallediliyor.
Sadece merkezi hükümetler değil... Ayrılmak isteyen taraf da kriterleri umursamayabiliyor. Siz istediğiniz kadar "Ama kriterlere uymuyorsun" deyin... Savaşıyor. Yeniyor ya da illallah dedirtiyor. Ve ayrılıyor.
İkinci maddedeki "kendi ayrı kültürü olması" bence tartışmalı bir durum. Mesela ortalama Türk kültürü ile ortalama Kürt kültürü arasındaki mesafe... Ege kültürü ile Doğu Karadeniz kültürünün arasındaki mesafeden çok daha az değil mi?
Ayrıca kentleşme, kültür farklılıklarını ciddi biçimde törpülüyor.
Yeni Diyarbakır'ın apartmanları, yeni Kayseri'nin apartmanlarından farklı değil.
Bir de... Mesela Katalanların, İspanya'dan niye ayrılmak istediğini anlayamıyorum.
Farklılıklarını, özgünlüklerini reddediyor değilim. Ama ayrı bir devlet teşkilatı kurmak gibi pahalı bir işe girişmeye ne gerek var? İspanya devletinin talep edilen demokratikleşmeyi sağlaması kaydıyla bu mesele çözülemez mi?
Biriminizi geniş tutun
Gelelim Kürtlere... Milliyetçi ideolojinin etkisiyle olsa gerek, genellikle ülke temelinde düşünüyoruz.
Halbuki...
1) Bu tip olayları ele alırken küresel ve bölgesel aktörlerin siyasetine de bakmak gerek.
Mesela İngilizlerin belirlediği Ortadoğu'da Kürtlere devlet yoktu. ABD'nin çizmeye çalıştığı yeni haritada ise var.
2) Tek tek bakıldığında Kürtler azınlık olabilir. Ama düşünün ki Türkiye, İran, Irak ve Suriye'deki Kürtlerin toplam nüfusu 25 milyon. (40 milyon, diyen de var.)
3) Biriminiz ülkeyse (Türkiye, ulus devlet), "Federasyon, konfederasyon filan olmaz" diyebilirsiniz.
Peki ya birimi büyütmeye ne desiniz?
"Siyasi bir fantezim var..." diyerek, Türkiye'yi ve Kuzey Irak'ı kapsayan geniş bir Türk-Kürt Federasyonundan (veya konfederasyon) söz etmiştim. (Sabah, 15 Temmuz 2007) Bu fikir altı yıl önce fanteziydi.
Bugün tasavvur haline geldi. Yarın proje olursa, şaşırmayın.
Özetin özeti: Hayat hukuku aşıyor.