Sevdiğim bir Karadeniz fıkrası vardır. Temel, " Millet benzin fiyatlarından niye yakınıyor, hiç anlamıyorum " demiş; " Ben hep 10 milyonluk alıyorum ." İnsanlık 19'uncu yüzyıldan itibaren petrole dayalı bir uygarlık oluşturdu. Ancak her kaynak gibi bu da sınırlı. Eğer yeryüzünde yaşamaya devam edebilirsek, güneş ışınlarını milyarlarca yıl daha enerjiye dönüştürebiliriz. Petrol ise öyle değil. Kimine göre 100, kimine göre 50 yıl içinde bu kaynak tükenecek.
Uçuk mu, yoksa gerçekçi mi olduklarını zamanın göstereceği politik strateji uzmanları, petrol savaşlarının çıkacağını tahmin ediyor. Haksız da değiller:
1970'lerdeki petrol krizi, otomobil düşkünü Amerikalıları delirtmiş, benzin istasyonlarının arenaya dönmesine yol açmıştı.
İşin gerçekten şakası yok. Üstelik kargaşanın çıkması için petrolün bitmesi de gerekmiyor. Mesela ABD Başkanı Bush, dün, " Katrina ve Rita kasırgalarında sekteye uğrayan petrol üretimi nedeniyle" Amerikalılardan, yakıt tasarrufu yapmalarını istedi. Bush, Katrina kasırgasının ardından petrol rafinerilerinin yoğunlaştığı Meksika Körfezi'ne yapacağı yedinci ziyaret öncesi yaptığı açıklamada, petrol üretiminin kesintiye uğradığı şu günlerde halka 'tasarruf' etmeleri ve otomobil yerine toplu ulaşım araçlarına yönelmeleri çağrısında bulundu. Bu çağrı boşuna değil: Şu anda Texas'taki 16 rafineri kapalı! Bush gibi neoliberal bir siyasetçinin dahi böyle şeyler söylemesi çok önemli. Liberalizm karşıtlarının, "Allah'ın sopası yoktur" dediğini duyar gibiyim.
Peki petrolün giderek azaldığı ve pahalandığı bir çağda bizi nasıl bir gelecek bekliyor?
New York Times gazetesinin ünlü pazar dergisi bu konuyu ele alan geniş bir dosya hazırladı. Bilim adamları bir yandan çift enerjili (hem benzinli, hem elektrikli ya da doğalgazlı) ' melez' araçları geliştirirken, bir yandan da yeni yakıt türleri (mesela bitki) üstünde çalışıyor. Dergi ayrıca tasarımcılara ve ilüstratörlere " Sizce sürücüleri nasıl bir gelecek bekliyor " diye sormuş. Bunlardan Michael Bierut'un fikri çok hoş. "Yollardaki kilometre tabelaları işte böyle olacak" diyor Bierut: Yani tabelalarda kentin uzaklığı değil, oraya giderken kaç dolarlık benzin harcanacağı yazacak! Böyle bir ' espri'nin çok sayıda sürücüyü tasarrufa iteceğini tahmin edebiliriz. Kendimden biliyorum: Bu yıl yaz tatilinde Marmaris'e otomobille gidip gelmek eskisi kadar ' hesaplı' olmadı.
