Müzayede sezonu başladı. İstanbul'dakileri Londra ve Dubai'de gerçekleşecek müzayedeler takip edecek. Sotheby's ve Christie's en hevesle beklenen müzayedelerin başında geliyor. İkisine de özel olarak resim yapan sanatçılar için şimdi dinlenme zamanı! Müzayedeye özel resim yapmayı bir türlü aklım almıyor. Sergiye, bienale iş üretilir ama ikinci el satış yapmakla sorumlu müzayedeye iş üretmek hukuki açıdan yasal lakin etik açıdan çok sorunlu...
Spekülasyon üreten bir kurumla sanatçı çok yakınlaşmamalı. Ancak uzaktan bakışmalı! 2000 yılında Sotheby's ve Christies'e, iki müzayede evine, karşı konsinye ücretlerinde usulsüzlük yaptıkları gerekçesiyle dava açılmıştı. İki şirketin de yetkililerinin, 1993-1996 arasında Londra ve New York'ta defalarca bir araya gelerek müşterilerinden kestikleri komisyonlarda pazarlık etmeme konusunda anlaştıkları iddia edildi. Bir anti-tröst grup davasında iki şirket de fiyatların sabitlendiği dönemde eser konsinye etmiş ya da satın almış olanlara 512 milyon dolar ceza ödemeyi kabul etti.
Sotheby's, işin medeni hukukla ilgili kısmında müfettişlerle işbirliği yapmayı kabul etti. Ama ceza davasına konu olan iddialara itiraz etti. Davayı kaybetti. Sotheby's baş yetkilisi ücretleri sabitleme planını tertipten suçlu bulundu ve bir yıl hapse girdi. Genel müdür Diana Brooks altı ay ev hapsinde tutuldu. Sotheby's ilaveten 140 milyon dolarlık bir para cezası ödedi. Christie's ücretleri sabitleme fesadına ilişkin yazılı kayıtları çürüterek cezadan kurtuldu. İcra kurulu başkanı mahkemeye çıkmak üzere ABD'ye gitmeyi reddetti. Böylece yasal takibe uğramayı bertaraf edebildi. Davaların sonuçlanmasının ardından Sotheby's'in mali durumu o kadar kötüledi ki ayakta kalabileceği kuşkuluydu.
Bugün iki kurum da yıkılmadı ayakta! Piyasalarını ABD ve Avrupa dışında Türkiye gibi ülkelerde genişleterek bu satışları çok konuşulur bir şekilde gerçekleştirmeyi de, o ülkenin sanatçısına kendisine özel iş yaptırmayı da başarıyorlar. Ne diyelim? Serbest piyasa ekonomisi sanatı çoktan yendi mi? Müzayede demekten de artık vazgeçsek? Madem ikinci elden ilk ele terfi etti bu 'şirket'ler çoktan...