Rize Karadeniz bölgesinde yer alır. Adı Yunanca pirinç anlamına gelen Rhisos, Rumca'da "RIZA" olarak dağ eteği anlamında kullanılmıştır. Osmanlıca'da ise "RİZE" ufak kırıntı, döküntü anlamındadır.
İLK TARİHİ İZLER
Saka göçleri sırasında, Aşağı Çoruh ve Rize-Batum arasına "Kalaç" adlı bir Türk boyu yerleşmiştir.
M.Ö. 323 senesinden sonra Büyük İskender'in ölümü ile İmparatorluğun devamı niteliğinde olan Pontos, Koppodkida, Bithynia gibi krallıklar kurulmuştur. Ancak Trabzon, Rize gibi bir takım serbest şehirler, bu krallıklara bağlı olmadan varlıklarını sürdürmüşlerdir.
PONTOS VE SELÇUKLULAR DÖNEMİ
131 yılında Karadeniz kıyılarını gemi ile dolaşan Romalı ARRİANOS, Karadeniz'in doğusunda hakim olan Lazlardan bahseder.Rize, M.S. 10-395 yılları arasında Roma, 395 yılından itibaren de Bizans hakimiyeti altında yer almıştır.Alpaslanoğlu Sultan Melikşahın döneminde 24 Haziran 1080 Rize Selçukluların hakimiyetine girmiştir.1204 yılında Rize'yi de içine alan TRABZON PONTOS RUM imparatorluğu kurulmuştur.
OSMANLILAR DÖNEMİ
1461 yılında Trabzon'u feth eden Fatih Sultan Mehmet 1470 yılında Rize ve çevresini Türk egemenliği altına almıştır. Yavuz Sultan Selim'in sancak beyliği sırasında Annesi Gülbahar Hatun Sultan Rize'ye gelerek kendi adı ile anılan camii yaptırmıştır.
Rize, 1877 yılında merkez sancağa bağlı nahiye olmuştur. Birinci Cihan savaşında 9 Mart 1916 tarihinde Rize, Rusların işgaline uğramış, 2 Mart 1918 de bağımsızlığına kavuşmuştur.
CUMHURİYET DÖNEMİ
Cumhuriyet dönemine kadar sancak merkezi olan Rize, 20 Nisan 1924 tarihinde Vilayet olmuştur. Bugün ilin 12 ilçesi bulunmaktadır.
COĞRAFİ YAPISI
Doğu'da Artvin, Güneyde Erzurum ve Bayburt, Batı'da Trabzon ve Kuzeyde Karadeniz ile sınırlı olan Rize, çok engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Deniz kenarlarındaki dar vadi ağızları dışında hemen hemen hiç düzlük yoktur. Yüksek rakımlı tepeler arasındaki en yüksek nokta olan Kaçkar (3932 m) yaz-kış kar tutar. Kaçkar dağının doğal yapısı bir çok kış sporları yanında, tracking ve dağcılık için de uygun topoğrafya'ya sahiptir.
Rize toprakları kuzey Anadolu kıyı dağlarının yüksek kesimlerinden doğarak Karadeniz?e dökülen irili ufaklı bir çok akarsu ile bölünür. En önemlileri Fındıklı deresi, Büyük dere , Pazar deresi, Karadere, İyi dere, Taşlıdere ve Fırtına deresidir. Bu dereler, çeşitli yerlerde şalelerle süslenir. Alabalık cinsinin eniyileri bu derelerde yetişir. Rize?deki göller, dağların yüksek kesimlerinde buzulların aşındırması neticesinde oluşmuş buzul göllerdir. Bu göller, Çamlıhemşin ve İkizdere?nin sahip olduğu doğa harikalarıdır.
Rize'de kışlar ve yazlar ılık geçer. Yıllık sıcaklık ortalaması 14 C civarındadır. Bölge yıllık 2300 mm yağış ile Türkiye'nin en çok yağış alan yeridir.
Ormanlarda ağaç türü olarak, en çok kayın, meşe, kestane, ıhlamur, ladin, kızılağaç ve orman gülü; Yabani hayvan olarak da; kurt, ayı ,yaban domuzu , karaca, çatal boynuzlu dağ keçisi , huş tavuğu ve kuşlar bulunur.
SANAYİ ve TİCARET
İlin ekonomisine de ticaretine de çay bitkisi ve çay tarımı damgasını vurur. 40.000 hektarlık çay bahçelerinde yılda ortalama 400.000 ton çay üretimi yapılır. Çay fabrika ve atölyelerinin dışında bu fabrikaların yedek parçasını üreten, bakım ve onarımını yapan işletmeler, çay paketleme ve ambalaj fabrikaları, un fabrikaları, kereste fabrikaları, döküm fabrikaları, balık unu ve balık yağı fabrikası gibi sanayi kuruluşları İlimizin ekonomisinin temel taşlarıdır. Sebzecilik ve meyvecilik, yöre insanının kendi ihtiyacını karşılayacak ölçüdedir. Daha çok mısır, fasulye ve patates, armut, elma, fındık ve mandalina yetiştirilir. İlin diğer önemli geçim kaynakları tarım, hayvancılık, arıcılık ve balıkçılıktır. Bunun yanında Merkez ve İlçelerinde 6 adet Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi bulunmaktadır. Ayrıca şehirde inşaat sektörüde gelişmiştir. Rize; eko turizm, dağ ve yayla turizmi için bakir, yatırım bekleyen bir şehirdir.
NÜFUS
Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2008 sonuçlarına göre şehrin genel nüfusu 319.410 olup, merkez belediye nüfusu 91.904 kişidir.
İlçe ve Beldeler
Merkez - Gündoğdu-Muradiye-Kendirli-Çaykent Beldesi, Ardeşen - Tunca beldesi, Çamlihemşin, Çayeli - Büyükköy ve Madenli Beldesi, Derepazarı, Fındıklı, Güneysu, Hemşin, İkizdere - Güneyce Beldesi, İyidere, Kalkandere - Yolbaşı Beldesi, Pazar
Rize merkeze bağlı 51 Köy, Gündoğdu?ya bağlı 14 Köy, Ardeşene bağlı 38 Köy, Çamlıhemşine bağlı 24 Köy, Çayeli Merkeze bağlı 33 Köy, Çayeli Büyükköy Beldesine bağlı 8 Köy, Çayeli Madenli?ye bağlı 12 Köy, Derepazarı?na bağlı 11 Köy, Fındıklı?ya bağlı 22 Köy, Güneysu?ya bağlı 22 Köy,Hemşin?e bağlı 8 Köy, İkizdere Merkeze bağlı 25 Köy, İkizdere Güneyce Beldesine bağlı 2 Köy, İyidere?ye bağlı 7 Köy, Kalkandere?ye bağlı 21 Köy, Pazar?a bağlı 50 Köy, Rize İl,İlçe ve Beldelerine bağlı toplam 348 köy bulunmaktadır.
