"Bedava sirke baldan tatlıdır" sözü sanki internet için söylenmiş. Ancak milyonlarca kullanıcı internette bedava bulduğu içerik için ödediği bedelin farkında değil. Yani kimse 'sirke' içtiğini bilmiyor. Oysa her şey bedava olunca tüm dijital hayatınız göz altına alınıyor. Pek çok çocuğa anne babanın "Yavrum kimseden bedava bir şey kabul etmeyin!" şeklindeki öğüdü, kulaklara küpedir. Ancak internette bedavalardan geçilmiyor. Evde ya da akıllı telefonlarda internet bağlantısı bedava olmasa da pek çok restoran ve kafede ücretsiz kullanılabiliyor. E-posta, ofis uygulamaları, resim ve video düzenlemeleri, kısaca internette kullandığımız pek çok şeyin bedava olduğunu düşünüyoruz. Yine aynı şekilde internette haber okumak, video izlemek, hatta yasadışı olsa da video izlemek veya müzik dinlemek de bedava.
BEDAVANIN BEDELİ SİZSİNİZ
Her bedavanın bir bedeli var. Bu sözü ben değil, dünyanın en değerli şirketi Apple'ın CEO'su Tim Cook bir gazeteye verdiği demeçte "İnternette bedava hizmet aldığınızı mı sanıyorsunuz? İnternette bedava hizmet olduğunu sananlar, asıl ürünün kendisi olduğunu unutuyor" şeklinde acı gerçeği yorumluyor. Gerçekten de pek çok internet sitesi bedava sunduğu içeriğin karşılığında sizin için mahrem bilgileri reklam verene bilgi vererek ödüyor. Yani bedava içerik için internette gezinen kullanıcı ürüne dönüşüyor. İnternette ne aradığınızdan en çok hangi sitelere girip çıktığınıza kadar her bilgi ortalıkta dolaşıyor. Sanal güvenlik konusunda uzman F-Secure Labs'in yaptığı bir araştırmaya göre, dünyadaki en popüler 100 internet adresinin sadece yüzde 15'ine kullanıcılar tarafından erişiliyor. Geri kalan yüzde 85'lik kısım, sizin ziyaret ettiğiniz siteleri takip eden üçüncü parti yazılımlar tarafından takip ediliyor. En önemlisi, bu üçüncü parti sitelerin büyük çoğunluğu sizi takip ederken, alışkanlıklarınız ve ziyaret ettiğiniz siteler hakkında profilinizi oluşturmaya başlıyor. Farkında olmasanız bile bu takipçi siteleri hergün milyonlarca kişi kullanıyor. Sizin hakkınızda toplanan bilgilerden ise, reklamcılık ve pazarlama sektöründe faydalanılıyor.
KENDİNİZİ KORUYABİLİRSİNİZ
Çaresiz değilsiniz, kendinizi koruyabileceğiniz yollar var. Şimdi masaüstü bilgisayarınızda da bundan faydalanmanız mümkün. F-Secure Freedome, dünya çapında 900 milyon yasadışı takip isteğini engellediğini iddia ediyor. Freedome'un Windows versiyonu, tek bir üyelikle kullanıcılara, kendilerini yasadışı takip sistemlerine, hacker'lara ve istihbarat örgütlerine karşı hem bilgisayarda hem de mobil cihazda görünmez yapma olanağı sunuyor. Windows için Freedome sürümü artık, kullanıcıların arama motorlarında yaptığı işlemlerin takip edilmesini engelleyen bir 'gizli arama' özelliği de sunuyor. 'Gizli arama' özelliği sayesinde, yaptığınız aramalar ve kullandığınız kelimeler arama motoruna anonim olarak ulaştırılıyor. Freedome gerçek IP adresinizi gizleyerek her daim anonim kalmanızı sağlıyor.
BANA MAHREMİYETİMİ GERİ VER!
Edward Snowden'in, NSA ve istihbarat örgütlerini deşifre ettiği olaydan bu yana, kullanıcılar internete bağlı cihazlarında ne tarz bilgileri açık ettikleri hakkında daha bilinçli olmaya başladı. Pew Araştırma Merkezi'nin İnternet Projesi'ne katılan yetişkinlerin yüzde 91'i, tüketicilerin kişisel bilgilerinin şirketler tarafından toplanış biçimlerine karşı kontrollerini kaybettiğini düşünüyor. Bu kişiler, ilgili soruya "katılıyorum" ya da "kesinlikle katılıyorum" cevabını veriyor. Kullanıcıların istediği mahremiyeti yüzde 100 sunacak bir sihirli çözüm yok. Ancak artık pek çok kişi mahremiyetin peşine düşüyor. Fakat genelde bunu nasıl yapacağını bilmiyor. Güvenilecek kurum bulmak hiç kolay değil. Yardıma soyunan yazılımlar için bile paranoyak olmaya yetecek kadar deneyim sahibiyiz. Örneğin bir dönemin en popüler tarayıcı yazılımı TOR bile farklı iddialara maruz kaldı. Aslında hiç kimse masum değil. Bu yüzden kullanıcılar, şirketlerin gelir kaynakları ve tutarlılıklarını iyi araştırmak zorunda.
BİZE NELER YAPIYORLAR
Kötü uygulamalar bir kez yüklendikten sonra, gizlice arka planda fark edilmeyen, GPS verilerinizi takip eden, sesinizi ve ortamın videolarını kaydeden ve hatta banka bilgilerinizi çalan başka programlar yüklüyor.
