1976 yılında "Kocaeli Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi" adı altında Elektrik, Makine, Temel Bilimler Fakülteleri ve Yabancı Diller Enstitüsü kurulmuştur.Kurulan bu kurumlar, 20 Temmuz 1982 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi'ne Kocaeli Mühendislik Fakültesi olarak bağlanmış, 3 Temmuz 1992 tarih ve 3837 sayılı kanun ile de "Kocaeli Üniversitesi" adını almıştır.
Kocaeli Üniversitesi, 17 Ağustos 1999 Depremi'nden önce öğretim hizmetini, 15 değişik yörede bulunan ve toplam alanı 650.000 m2 olan kampüslerinde, 9 Fakülte, 3 Enstitü, 12 Meslek Yüksekokulu'nda öğrenim yapan 20.000 öğrenci ve 1.150 öğretim elemanı ile sürdürmekteydi. Yüzyılın felaketlerinden biri olarak nitelenen 17 Ağustos depreminde üniversitenin maddi varlığının yaklaşık %75'i yitirildi. Söz konusu büyük kayba karşın, 1999-2000 eğitim-öğretim yılını yalnızca bir aylık gecikmeyle başlatan Kocaeli Üniversitesi, eğitim-öğretim etkinliğini bir süre çadır, prefabrik yapı ve hızla onarılan binalarda sürdürmüştür.
Fakülteler
*Mühendislik Fakültesi
*Diş Hekimliği Fakültesi
*Eğitim Fakültesi
*Tıp Fakültesi
*Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
*Hukuk Fakültesi
*İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
*Güzel Sanatlar Fakültesi
*İletişim Fakültesi
*Teknoloji Fakültesi
*Fen-Edebiyat Fakültesi
*Teknik Eğitim Fakültesi
Yüksekokullar
*Barbaros Denizcilik Yüksekokulu
*Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
*Derbent Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu
*Kocaeli Sağlık Yüksekokulu
*Sivil Havacılık Yüksekokulu
*Yabancı Diller Yüksekokulu
Konservatuvar
*Kocaeli Üniversitesi Devlet Konservatuvarı
Meslek Yüksekokulları
*Ali Rıza Veziroğlu Meslek Yüksekokulu
*Arslanbey Meslek Yüksekokulu
*Asım Kocabıyık Meslek Yüksekokulu
*Derbent Meslek Yüksekokulu
*Ali Özbay Değirmendere Meslek Yüksekokulu
*Gazanfer Bilge Meslek Yüksekokulu
*Gebze Meslek Yüksekokulu
*Gölcük Meslek Yüksekokulu
*Hereke Ömre İsmet Uzunyol Meslek Yüksekokulu
*İhsaniye Meslek Yüksekokulu
*İzmit Meslek Yüksekokulu
*Kandıra Meslek Yüksekokulu
*Karamürsel Meslek Yüksekokulu
*Kocaeli Meslek Yüksekokulu
*Kocaeli Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
*Körfez Meslek Yüksekokulu
*Köseköy Meslek Yüksekokulu
*Yahya Kaptan Meslek Yüksekokulu
Enstitüler
*Fen Bilimleri Enstitüsü
*Sağlık Bilimleri Enstitüsü
*Sosyal Bilimler Enstitüsü