Yaşanan kuraklık nedeniyle Rusya'nın, buğday ihracatına yasak koyması dünya gıda fiyatlarını yükseltmeye devam ediyor.
Peki bu yükseliş nerede duracak, küresel gıda fiyatları ne olacak? Yaşanan kuraklık sonucunda ağustos ayında küresel gıda fiyatları ortalama yüzde 5 arttı. Birleşmiş Milletler uzmanları, gıda fiyatlarındaki bu tırmanışı buğday fiyatlarının hızlı artışına bağlıyorlar. Ayrıca Rusya'dan gelen sinyaller ve gıda arzında beklentilerin olumsuza dönmesi de önümüzdeki aylarda daha kritik gelişmelerin olacağını bize gösteriyor.
Gelelim ekmek fiyatlarındaki artış nedeniyle çıkan isyana... Cuma günü Mozambik Hükümeti ekmek fiyatlarını yüzde 30 oranında yükseltti. Ekmek fiyatlarının artışını protesto eden halk, gece yarısı güvenlik güçleriyle çatıştı. 10 kişi öldü, 300 kişi yaralandı. Mozambik Hükümeti'nin ekmek fiyatlarına birdenbire zam yapmasının nedeni, buğday fiyatlarının yapay olarak düşük tutulmasından kaynaklanıyor. Mozambik'te küresel fiyatların altında satılan buğday, stokçuları harekete geçirdi ve haksız kazançlara neden olmaya başlamıştı. Hükümet, haksız kazancı önlemek amacıyla yüksek oranlı zam yapınca, bu defa da dar gelirli kesimler hükümete isyan etti.
Peki dünya çapında dalga dalga yayılan gıda fiyatlarındaki artış, sadece Rusya'da yaşanan kuraklığa bağlanabilir mi? Bağlanamaz. Çünkü Amerikan buğday üretimi oldukça iyi durumda. Ayrıca Avrupa ve Avustralya, dünya piyasalarına yeterli buğday sağlayabilir.
Asıl sorun emtia piyasalarının işleyişinden kaynaklanıyor. Dünya faiz hadlerinin düşük olması, para bolluğu ve hisse senedi fiyatlarının çok oynak olması, spekülatörleri emtia alım satımına yöneltiyor. Özellikle buğday, bu dönemde spekülasyon için çok cazip bir emtia olarak görülüyor. Buğday için iklim değişikliği tezini öne sürerek söylenti çıkarmak ve fiyatları oynatmak oldukça kolay.
İnsanları aç bırakan, öldüren bu piyasa oyunları nereye kadar sürecek? Piyasalarda gıda fiyatları üzerine yapılan spekülasyonlar ve yapay fiyat oluşturma işlemlerinin önüne bir türlü geçilemiyor. Oysa yaşanan mali krizin ardından piyasalara çeki düzen verileceği açıklanmıştı. Hâlâ yeterli bir düzenleme yapılamadı. Hatta bazıları gıda fiyatlarının 2008 yılı krizinin yüzde 30 altında olduğu söyleyerek, fiyat artışının makul olduğununu ima ediyorlar. Ayrıca Amerikan yönetimi de spekülatörlerin gıda fiyatları üzerine oynamasına izin veriyor. Gıda ihracatı yıllık 110 milyar dolara ulaşan Amerika, gıda fiyatlarını insafsızca yükselterek para kazanıyor. Ne yazık ki Başkan Barack Obama, insan odaklı söylemlerine rağmen, Amerikan çıkarları için insanların açlıktan ölmesine göz yumuyor.
