Ankara'da birileri, Devlet Operası, Balesi ve Tiyatrosu'nu ortadan kaldırmaya uğraşırlarken, konser yazmaya devamın belki bir faydası da, kültür ve sanatın bir ulus, bir ülke için ne kadar önemli ve gerekli olduğunu, o "Birileri"ne bir daha hatırlatmak olur.. Belki bir şeyler anlarlar..
Bu arada hem ülke içinde, hem dünyada sinirler hızla gerilirken, sizler hiç değilse keyifli bir kaç dakika yaşarsınız..
Çok yazık.. Gene harika bir konserin yarısını izleyebildim. Sebep gene futbol. Geçen defa Galatasaray- Chelsea vardı. Bu defa Türkiye- İsveç..
Sevgili Evin'e (İlyasoğlu) "Şu konserleri maçsız bir güne koy ne olur" dedim.. Dedim ama kendim de inanmadım.. Lanet maçsız gün kalmadı ki.. Cuma, cumartesi, pazar lig, salı, çarşamba, perşembe Avrupa maçları..
Saat 19.30'daki konser için evden çıkarken, haber kanallarını dolaşıp, son haberlere bakıyorum. Ukrayna'da karşılıklı blöflerle durum sertleşiyor ya.. Amerika- Rusya lafla kapışırken, olan Ukrayna ve Kırım halkına olacak. Irak halkına, Afgan halkına, Arap halkına olduğu gibi..
İzlediğim tüm haber kanallarında dakkada bir nerdeyse Yılmaz Erdoğan karşıma çıkıyor.. Finansbank'ın yeni reklam kampanyası "Herkese bir finansçı lazım"ın baş oyuncusu.. Yani kaç para harcamışlar kampanyaya, tahmin etmek zor.. Ve ben bu Finansbank'ın, sadece bir, tek bir reklam yayınını eksilterek, Boğaziçi Üniversitesi'nin 15 yıldır süren geleneksel Kültür ve Sanat gecelerine katkısını devam ettirebileceğini yazdığım için, Evin'in yardımcılarını arayıp "Siz mi yazdırdınız" diye bana hakaret edenler bunlar..
Geçen hafta onları "Özür"e davet etmiştim. Çıt çıkmadı.. Sabah'ın reklamlarını kesme yolları arıyorlar herhalde..
"Konser" dedik, nerelere geldik.. Ama dedim ya, Kültür ve Sanat'ın ulaşmayacağı yer yok..
Albert Long Hall'de bu defa "Şiirle Şarkının Buluşması" gecesi düzenlemiş Evin..
Bir müthiş kontrtenor, Michael Chance, bir de org ve piyano ustası Maggie Cole..
Kontrtenoru anlatayım biraz, bilmeyenler için.. Ben bu laf ve bu sesle Farinelli filminde tanıştım ilk.. 90'lı yıllardı.. Harika bir müzik filmiydi, o oranda da dramatik.
Farinelli, Handel devrinde yaşamış dünyanın ilk ünlü kontrtenoru..
Tenor erkek seslerinin en incesi.. Onun da incesi, kadın sesi oluyor artık. Kadın seslerinin en kalını da alto soprano.. Kontrtenor işte bu alto sesiyle şarkı söyleyen erkek..
Onu nerden buluyorlar, Handel devrinde..
Farinelli'ye yaptıkları gibi.. Çocukken hadım ediyorlar. Ses kalınlaşmıyor. Farinelli müthiş bir ses.. Şan, şöhret, her şey var.. Ama duygular da var.. Erkek.. Bir kadına âşık oluyor, hem de nasıl tutkuyla.. Ama hadım.. Dramı düşünebiliyor musunuz?.
Belçika filmiydi. En İyi Yabancı Film olarak Altın Küre'yi (Golden Globe) aldı, Oscar'a aday oldu.
Kim oynadı hatırlamıyorum.. Ama aktörün şarkı sahnelerindeki sesini çok zor elde ettiler, onu biliyorum. Bir kontrtenor ile bir mezzo soprano birlikte söylediler, tek ses gibi.. Farinelli'nin sesini biri erkek, biri kadın iki sanatçı yarattı yani, filmde...
Grammy ödüllü Michael Chance, dünyanın pek çok operasının peşinde koştuğu bir kontrtenor. La Scala'dan Covent Garden'a, New York'tan Paris'e söylemediği opera kalmamış nerdeyse. Öyle paylaşılmaz. Nasıl paylaşılsın ki.. Kontrtenor zaten, eşsiz, benzersiz bir ses..
"Eşsiz" dedim de.. Bu sözcüğün İngilizcesi Unique.. "Yunik" diye okunur. Hadım sözcüğünün İngilizcesi Eunuch.. O da "Yunik" diye okunur. Nüans.. İlkinde vurgu ilk hecededir. "Yu" uzun okunur. İkincide vurgu ikinci hecededir. "Nik" uzun okunur..
Amerika'da beraber dolaşırken bu hatayı kaç defa yapmıştım, çok beğendiğim bir şeye tepkimi ifade ederken.. Holly her defasında kıpkırmızı olup düzeltirken, "Sen en iyisi bu kelimeyi kullanma" demişti bana..
Michael Chance'i sokakta görseniz, bas bariton sanırsınız. Öyle yapılı biri.. Konuşurken de sesinin benden farkı yok.. Ama söylemeye başlayınca, o ses gidiyor, ilahi bir ses geliyor.. Laf ola seçmedim "İlahi" sözcüğünü.. Kontrtenorlar genelde Handel'in, Bach'ın tanrısal müziklerini seslendirirler..
Michael Chance de öyle yaptı zaten.. Arkada Albert Long Hall'in orgu da olunca..
Org ve kontrtenor bir arada.. Bu insanın başına kaç defa gelir, hayatta?.
Hele ikisinin de çok ender bulunduğu ülkemizde..
Michael "Size bir kontrtenor anekdotu nakledeyim" dedi, iki şarkı arasında..
Ünlü ingiliz kontrtenor Alfred Deller, Paris'te muhteşem bir konser vermiş.. Çıkarken büyük bir kalabalık kulis kapısında onu bekliyor.. Bir yaşlıca kadın koşmuş, boynuna sarılmış ve haykırmış..
"Siz benzersiz, eşsizsiniz" diyecek.. Ama benim yaptığım hatayı yapmış. Yanlış telaffuz etmiş sözcüğü.. "Siz Eunuch'sunuz" demiş yani..
Deller kibarca eğilmiş..
"İltifatınıza teşekkür ederim Madam.. Ama o sözcük Unique'dir.."