"Bugüne kadar tüm okuduklarım hikâyeymiş meğer" dedi, filmi birlikte izlediğim arkadaşım.. "Okuyarak bunları anlamanın, hissetmenin imkânı yok.. Müthiş.. Müthiş.."
Gerçekten müthiş Çöküş.. Downfall!..
Bir defa film olarak müthiş.. Oscar adaylığını fazlası ile hak etmiş.. Bana sorarsanız ödülü de almalıydı.. Avrupa sinemasının en güzel örneklerinden biri.. İnsanları iki saatten fazla, bir sığınağın içine tıkıp, nefes keserek izlettirmek kolay değil..
Ama asıl müthiş olan, anlattıkları.. Nasıl çarpıcı bir film yapmış Almanlar, kendi tarihleri üzerine..
Almanların tarihleri ile yüzleşmesi.. Hesaplaşması..
İngiliz eleştirmenler haklı.. Film, Hitler'i tarih kitaplarında yazılı olduğundan farklı sunuyor.. Yer yer çok insancıl.. Yer yer hatta sevimli.. Araya serpiştirilen bir iki cümle olmasa mesela "Hiç değilse Yahudilerin kökünü kuruttum. 6 milyon Yahudiyi temizledim" gibisinden laflar etmese, "Bu mu benim bildiğim Hitler" dahi diyebilirsiniz.. O laflar da sanki filme yöneltilecek eleştirileri bir noktada kesmek için eklenmiş gibi duruyor..
Çöküş, açık seçik bir başka Hitler sunuyor..
Bir başka şey daha sunuyor.. Alman ulusu!.. Bir millet bir lidere bu kadar inanır mı?..
Müthiş bir sadakat gösterisi var..
Generallerinin ona inanması, inanmasa bile körü körüne peşine gitmesi bir yerde normal.. Prusya askeri olarak yetişenlerin başka türlü davranmaları mümkün değil.
Başta filmin anlatıcısı, Hitler'in özel sekreteri Junge ve Bayan Goebbels gibi çok yakınındaki sivillerin de ona nerdeyse tapmalarını bir yerde kabul edebilirsiniz..
Ama sokaktaki Alman'ın, hele hele 8, 10 yaşlarında çocukların Hitler için ölümü göze alarak savaşa koşmalarına ne demeli?..
Hitler'in tüm Alman milletini etkilediği ve peşinden sürüklediği açık..
..Ve de Hitler, kendisi uğruna acılar çeken, sürünen, perişan olan, ölen Alman Milletine karşı acımasız..
Filmin en önemli mesajı bu aslında..
"Onlar seçimlerini yaparak, bu kaderi hak ettiler" diyor Führer!..
İsa'dan yüzlerce yıl önce, Yunanlı filozofun söylediklerini tekrar eder gibi..
"İnsanlar layık oldukları yönetime kavuşurlar.."
Hitler neden Almanya'dan çıktı?..
Hitler'i yaratan Almanlar mı yoksa, iyi düşünmek gerek..
Çöküş, bana sorarsanız, Hitler'i değil, Alman ulusunu sorgulayan bir film..
Türkiye'de Kavgam en çok satan kitaplar arasında gidiyor..
Bu filmi izleyenler Kavgam'ı da fena halde merak edeceklerdir.
Film hakkında son birkaç söz.. Bruno Ganz Hitler rolünde olağanüstü bir oyunculuk veriyor.. Adlarını yazmam pek bir şey ifade etmez, bu yazı telefon rehberine döner, hiçbirini tanımıyorsunuz.. Ama tüm oyuncular olağanüstü iyiler.. Ben figürasyona kadar bu kadar iyi oynanmış film az gördüm. Başarı doğal olarak yönetmen Oliver Hirschbiegel'in.. Filmin tüm ayrıntıları ile ne kadar özenle uğraştığı belli..
Yer yer fena halde çarpıcı, ürkütücü, vurucu sahneler çekmiş, uzun süre unutamayacağınız.. Bu sahnelerle de savaş aleyhtarlığını işlemiş bir yanda..
İnsanların, senin, benim, onun gibi insanların, sıradan insanların dünyasının savaş yüzünden nasıl allak bullak olup, nerelere vardığını gösteren sahneler bunlar..
Çöküş, görülmesi gereken bir film.. Hâlâ birkaç sinemada oynuyor.. Ben Capitol'ün yeni açılan üst kat salonlarından birinde izledim. Büyük salon, büyük perde, etkiyi de artırıyor..
Kaçırmayın!..