22 Kasım 1963'te Dallas'ta suikasta kurban giden ABD Başkanı John Fitzgerald Kennedy'nin kardeşi ve Adalet Bakanı Robert Francis Kennedy'nin son konuşmalarından biri elime geçti.
Amerikalılar'ın "Bob" dedikleri Robert Kennedy de, biliyorsunuz, bir suikastta can verdi. 1968'deki başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti'den adaylığını koydu, Kaliforniya önseçimlerini kazandığı gün, 5 Haziran 1968'de akşam Filistin kökenli bir Amerikalı olan Sirhan Sirhan tarafından öldürüldü. (Not: Sirhan Sirhan müebbet hapis cezasına çarptırıldı, hâlâ cezaevinde.)
Bob Kennedy, işte o suikasttan 2.5 ay kadar önce, 18 Mart 1968'de Kansas Üniversitesi'nde öyle bir konuşma yaptı ki, sanki günümüz dünyasını anlatıyor. Buyurun, Bob Kennedy'nin 43 yıl ötesinden seslenişi:
"ABD'nin Gayrısafi Yurtiçi Hasılası belirlenirken hava kirliliği, sigara reklamları ve yollarımızdaki yaralıları toplayan ambulansların harcamaları da hesaba katılıyor. İnsanları korumak için kurduğumuz güvenlik sistemleri, o sistemleri zorlayanları tıktığımız cezaevindekilerin masrafları da hesaba dahil. Sequoia ormanlarımızın yok edilmesi ve yerlerine karmakarışık kentlerin kurulması da hesaba dahil. Napalm bombalarının, nükleer silahların üretimi ve kentlerimizdeki isyanları bastırmakla görevli polislerin zırhlı araçları da hesapta var. Whitman tüfekleri ve Speck bıçakları ile bu oyuncakları çocuklarımıza satabilmek için şiddeti yücelten televizyon programları da hesabın içinde.
Buna karşılık GSYH çocuklarımızın sağlığını, eğitimlerinin kalitesini, oyunlarının mutluluğunu hesaba katmıyor. Şiirimizin güzelliğini, evliliklerimizin sağlamlığını da hesaplamıyor. Siyasal tartışmalarımızın düzeyini ve temsilcilerimizin ahlaki davranışlarını yükseltmeyi de dikkate almıyor. Ülkemize sevgimizi ve bağlılığımızı da önemsemiyor. Özetle, GSYH hayatı yaşanabilir kılan unsurlar hariç her şeyi ölçüyor."
Tabii Bob Kennedy'nin döneminde ABD'nin GSYH'sı hesaplanırken Vietnam'da atılan bombalar ve harcanan kurşunlar, savaş uçaklarının, gemilerinin ve helikopterlerin tükettikleri yakıtlar, ölen askerlerin cenaze giderleri, yaralıların tedavi harcamaları da hesaba katılıyordu. Ve elbette tükenen silah ve cephane stoklarının yenilenmesi için silah üreticilerine verilen siparişler de.
Bugün ABD'nin GSYH hesabına bir değil birçok savaş giriyor: Irak savaşı, Afganistan savaşı, Pakistan'da teröre karşı asimetrik savaş, Libya savaşı... Toplamı: 4.4 trilyon dolar!
Ama o savaşların sivil kurbanları hesaba dahil değil.
Çünkü, Bob Kennedy'nin dediği gibi, "GSYH ölçülürken, hayatı hayat yapan ne varsa hesap dışı!"
